امروز می‌خواهیم با هم به آرامگاه کسی برویم که هم معمار بخشی از حرم رضوی بوده و هم سفید آب را اختراع کرده است. هم منارجنبان کار دست او بوده و هم نان سنگک ایده او. امروز قرار است با هم به آرامگاه شیخ بهایی در مشهد برویم. شخصی که حضورش در تاریخ ایران به تنهایی تاثیراتی مهم و اساسی را گذاشته است. تاثیراتی که هنوز هم آثار آن را می‌بینیم.
شیخ بهایی کیست؟ شایعات و واقعیات
اما بیایید ابتدا درباره شخصیت این فرد بیشتر بخوانیم و اصلا بدانیم که او چه کسی است و چرا این چنین دارای اهمیت شده است.
نام اصلی او بهاءالدین محمدبن حسین عاملی بوده که به شیخ بهایی مشهور شده. عالمی شیعی در قرن دهم و یازدهم که در لبنان متولد شد. شیخ در خانواده‌ای عالم و دانشمند متولد شد. پدر او یعنی عزالدین حسین نیز فقیه سرشناسی بوده که یکی از شاگردان شهید ثانی محسوب می‌شد.
شیخ زمانی به ایران رسید که حکومت صفوی برقرار بود و اصفهان جزء شهرهای مهم ایران محسوب می‌شد. از آنجایی که شیخ در علوم و سیاست و هنر تبحر خاصی داشت و یک عالم محسوب می‌شد به منصب شیخ‌الاسلام در دربار شاه عباس اول، یعنی قدرترین دولت صفوی رسید.
شیخ بهایی کارهای زیادی برای ایران و مخصوصا اصفهان انجام داد. او کاریز نجف آباد، شاخص ظهر شرعی در مسجد امام اصفهان و مسجد گوهرشاد، طراحی صحن انقلاب در حرم مطهر، تعیین قبله در مجسد امام اصفهان، طراحی گنبد مسجد امام با آن قابلیت تشدید صدا، ساخت گلخن گرمابه در اصفهان (همان حمام معروفی که می‌گویند فقط با یک شمع روشن بود)، تقسیم آب زاینده رود، طراحی و ساخت منار جنبان و بسیاری کارهای عمرانی دیگر را در زمان خود انجام داد. اقدامات عمرانی و معماری او در حرم مطهر باعث شده به او لقب معمار حرم را بدهند.
علاوه بر کارهای عمرانی، شیخ بهایی کتاب و آثار ارزشمندی را به کتابخانه حرم مطهر اهدا کرده است. علاوه بر کتابخانه شخصی خودش، او 36 نسخه خطی و قران‌هایی که گفته می‌شود توسط امام حسن و امام حسین بر روی پوست آهو نوشته شدا را نیز اهدا کرده است.
گفته می‌شود سفید آب که وسیله‌ای برای شستشو و نظافت است، نان سنگک و حلوا شکری هم اختراع شیخ است.
شایعات زیادی درباره شیخ نیز وجود دارد. مثلا گفته می‌شود که یونسکو سال 2009 را به افتخار او با نام شیخ بهایی نامگذاری کرد که کاملا اشتباه است.
درباره آرامگاه شیخ بهایی
حالا که کمی با این شخصیت برجسته آشنا شدیم بیایید به سراغ مقبره او برویم و کمی درباره آن بدانیم.
آرامگاه شیخ بهایی بین صحن امام و آزادی در حرم امام رضا قرار دارد.
اینجا همان جایی بوده که او به تدریس و تعلیم کسانی چون ملاصدرای شیرازی، ملاحسن حنیفی کاشانی، محمد تقی مجلسی و محمد باقر سبزواری مشغول بوده است. جایی با حدود 100 متر مساحت که با آینه‌کاری و سنگ‌های مرمر تزیین شده است. دور تا دور این آرامگاه کتیبه‌هایی با خطی زیبا قرار دارد که درباره تولد و مرگ شیخ نوشته شده است.
درست در بالای آرامگاه شیخ لوستری زیبا و بزرگ قرار دارد که پیدا کردن آن را راحت می‌کند. در زیر لوستر، سنگی مرمری و سفید رنگ را می‌بینید که با محفظه‌ای شیشه‌ای محافظت می‌شود. در اطراف این رواق که به رواق شیخ بهایی معروف شده درهای ورودی و خروجی مختلفی قرار دارد تا عبور و مرور راحت باشد و ازدحام ایجاد نشود.
این آرامگاه درست در جنوب صحن آزادی و در شمال صحن امام خمینی قرار دارد. در سمت راست آن رواق دارالعباده و در سمت چپ رواق دارالزهد را می‌بینید.
بهترین ورودی به اینجا در جنوب غربی حیاط آزادی است که بعد از چند پله وارد رواق شیخ بهایی می‌شوید. برای رسیدن به اینجا کافی است خود را به حرم امام رضا برسانید و از خادمان مسیر حیاط ازادی را بپرسید. البته نزدیک بودن اینجا به حرم باعث شده تا به راحتی قابل پیدا کردن و دسترسی باشد.
بازدید از این آرامگاه رایگان و همیشه پذیرای زائران و بازدید کنندگان است.
آثار معماری شیخ بهایی
آثار مهمدسی و معماری شیخ آنقدر جالب و پر اهمیت است که حیف است فقط اسم آن‌ها را بگوییم. بیایید در بخش آخر مطلب حداقل کمی بیشتر با آن‌ها آشنا شویم.
یکی از آثار تاریخی اصفهان که شامل دو مناره بلند است. طراح این بنا شیخ بهایی بوده است. نکته جالبی که این بنا را خاص می‌کند آن است که با تکان دادن یک مناره، مناره دیگر نیز به همان شدت شروع به لرزیدن می‌کند. در کنار مناره دیگر کل ساختمان نیز می‌لرزد اما چیزی فرو نمی‌ریزد. این اثر ملی هنوز هم در کارلادان اصفهان پابرجاست.
مسجد امام اصفهان
شیخ در این مسجد دو اقدام اساسی انجام داده است. یکی تعیین دقیق قبله‌گاه مسجد که این کار را در آن زمان با دقتی مثال زدنی انجام داده است. این قبله‌گاه تنها هفت درجه اختلاف دارد. دیگری طراحی گنبد مسجد امام است. همان گنبدی که اگر در زیر آن و در نقطه‌ای مشخص بایستید صدا را هفت برابر بیشتر تشدید می‌کند و یک شاهکار معماری است.
این دانشمند بزرگ حمامی را طراحی کرد هنوز هم مکانیزم گرمایش آن در هالیه‌ای از ابهام است. برخی می‌گویند تمام آب این حمام تنها با انرژی یک شمع گرم می‌شد. این روایت شاید کمی غلو آمیز باشد اما مطمئنا این حمام با انرژی بسیار کمی گرم می‌شد. برخی تحقیقات می‌گویند منبع آب این حمام از طلا ساخته شده و برای همین انتقال گرما با سرعت بیشتری انجام می‌شد. برخی دیگر هم می‌گویند این حمام از سیستم بیوانرژی (بازیافت انرژی از فاضلاب) تامین می‌شد.
تقسیم آب زاینده رود
شیخ در آن سال‌ها اقدام به تقسیم صحیح و مهندسی آب زاینده رود برای محلا و باغات اصفهان کرد. تقسیمی که باعث شد درگیری‌ها و خونریزی‌های برای آب از بین برود. او با محاسبات دقیق خود آب زاینده رود را به 33 سهم مختلف تقسیم کرد تا آب به صورت مساوی و برابر به تمام محلات و باغ‌ها و خانه‌ها برسد.
شیخ بهایی عالمی بزرگ و دانشمندی محترم در زمان خود بود. شخصیت علمی، مذهبی و سیاسی او باعث شد تا سال‌های سال در ذهن همگان به خوبی و بزرگی باقی بماند. البته همین شخصیت بزرگ باعث شد تا شایعات زیادی هم حول شخصیت و اقدامات او شکل بگیرد. گاهی به او طراحی و ساخت بناها و اقدامات مختلفی نسبت داده می‌شود که هیچ سندی درباره آن وجود ندارد. شیخ آنقدر بزرگ و مورد احترام بوده و اقدامات مهمی انجام داده است که بدون این شایعات نیز جایگاه خود را حفظ می‌کند.
شما هم آرامگاه این عالم را دیده‌اید؟ چه جاهای دیدنی دیگری نزدیک آن می‌شناسید؟ برای ما بنویسید.
راستی اگر به مشهد سفر کرده‌اید و دنبال اجاره سوئیت در مشهد نزدیک حرممیگردید به سایت پینورست سر بزنید و با یک جستجوی سریع و راحت بهترین سوئیت خود را در مشهد رزرو کنید.
من محمدم. عاشق عکاسی و کسی که می‌نویسه چون دوست داره یاد بگیره. برای من نوشتن مثل یک کلاس می‌مونه که چیزای جدیدی یاد میگیرم ازش. بر خلاف اینکه آدم کم‌حرفی هستم، نوشتن برام خیلی راحت‌تره البته نه درباره خودم
توی سفر دنبال چی هستی؟ 
کشف شهر 
قلقهای سفر 
تجربههای بقیه 
