غار موزه وزیری جایی که جادوی قصه‌ها هنوز زنده است

در یکی از خوش‌آب‌وهواترین ییلاق‌های ایران در دره‌ی لواسان و در جایی که احتمالاً هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کند، در دل یک کوه، ناصر هوشمند وزیری یکی از عجیب‌ترین موزه‌های خصوصی ایران را دایر کرده است. غار موزه وزیری موزه‌ای که حاصل اولین برخورد فایبرگلس با اسطوره‌های شاهنامه‌ای ایرانی است.

می‌گویند او اولین مجسمه‌ساز ایرانی است که به کمک یک مهندس ایتالیایی با فایبرگلس آشنا شد. به نظر می‌رسد بعد از این موضوع باشد که مسیر زندگی وزیری برای همیشه عوض کند و او را از همه‌ی مجسمه‌سازهای هم‌عصر خودش. او سیصد مجسمه‌ی مختلف در طول زندگی‌اش می‌سازد که تنها پنجاه‌تای آن در پارک جمشیدیه‌ی تهران هستند و شاید برخی از مجسمه‌هایش مثل حروف الفبا و حیوانات را در پارک ساعی هم دیده باشید.

ولی غار موزه وزیری به واقع موزه عجایب است. معادل خانه‌های عجایب که در گذشته در کشورهایی مثل ایالات متحده باب شده بود. مسافرها از سراسر جهان به نقطه‌ای دور افتاده در پنسیلوانیا یا آلاسکا یا آلاباما می‌رفتند فقط برای این که خانه‌ی عجایبی را ببینند که پر شده از شگفتی‌هایی که قرار است قوانین شناخته‌شده‌ی علوم را زیر پا بگذارند. غار موزه وزیری در بدو ورود از درهای چوبی عظیمش همچین چیزی است.

غار موزه وزیری کجاست؟ مسیر دسترسی

برای رفتن به این موزه می‌بایست مسیر خود را از انتهای اتوبان ارتش به سمت جاده لواسان ادامه دهید. به بلوار مرکزی لواسان بروید. نرسیده به انتهای بلوار، مسیری به سمت روستای کند علیا و سفلی می‌رود. به سمت این روستا بروید. پس از طی مسافتی کوتاه، به دوراهی بوجان می‌رسید. مسیر سمت چپ در دو راهی را ادامه دهید. حال به غار موزه وزیری رسیده اید. ماشین را در جای مناسبی پارک و از غار موزه وزیری دیدن کنید.

آدرس غار موزه وزیری: تهران، لواسان، بلوار امام خمینی، جاده کند علیا و سفلی، دوراهی بوجان، غار موزه وزیری

شاید برایتان جالب باشد بدانید تا همین چند سال پیش اگر به غار موزه وزیری می‌رفتید، میزبانتان خود ناصر هوشمند وزیری بود، مردی که با دل‌بستگی شبیه فرهادکوه‌کن حفره‌ای در دل کوه حفر کرده بود که ساخته‌های دست و دل‌بستگی‌هایش را آن‌جا به نمایش بگذارد. ولی وزیری ۶ تیر ۹۸ در غارموزه‌اش و به دلیل سکته‌ی قلبی درگذشت.

روی نقشه ببینید!

راستی اگر خواستید برای دیدن موزه وزیری به لواسان بروید برای دیدن قیمت اجاره ویلا در لواسان به سایت پینورست سر بزنید و چند روری خودتان را مهمان لواسان خوش آب‌وهوا کنید.

اصلا «غار» موزه یعنی چه؟

وزیری به گفته‌ی خودش تنها مجسمه‌سازی است که در سال فارغ‌التحصیلی‌ش پروژه‌اش را روی تراش سنگ انجام داده است. علاقه‌اش به طبیعت به حدی است که می‌گوید: «با این که همه موزه را در شهر می‌سازند، من دوست داشتم موزه‌ام در دل طبیعت باشد. در کنار درخت‌ها و کوه‌ها.» برای همین موزه وزیری در داخل یک باغ در پایه‌ی کوه قرار داد. فضای باغ به مساحت ۱۰۰۰ مترمربع است و به محض ورود به موزه با آثار او روبه‌رو می‌شوید ولی بخش اصلی موزه در دل کوه قرار دارد.

برای همین، وزیری ابتدا با تیشه و چکش و بعد با مته‌ی برقی و کمپرسور دل کوه را حفر می‌کند و بعد از احداث چندین راهرو و اتاق کوچک با سقف کوتاه و تنگ (که خطر ریزش وجود نداشته باشد) آثار مهم‌تر را به داخل غار دست‌ساز خودش منتقل می‌کند. به همین علت به این موزه، غار موزه می‌گویند. البته از آن‌جا که موزه در دل یک باغ قرار دارد به آن باغ موزه هم می‌گویند.

خانه عجایب، قصه‌های زنده و هیولاهای سینمایی

ورودی موزه وزیری سر یک شیر عظیم است و دهان بازشده‌ی شیر در واقع ورودی دالان‌های غار موزه است. به گفته‌ی وزیری: «برای ورود باید خم شوید. این خم شدن البته تعظیم کردن به شیر نیست. تعظیم کردن به کوه و طبیعت است.»

غار هشت دالان دارد و انشقاق اصلی دالان را سنگ‌تراشه‌ی رستم به دوش گرفته است. وزیری می‌گوید: «رستم به نظرم نگهدارنده‌ی ایران‌زمین است.» فضای داخلی غار با بتن پوشیده شده است و مجسمه‌های مختلفی که با تکنیک‌های متفاوت از تراش سنگ تا پراپ تا کلاژ درست شده‌اند، با توجه به هماهنگی‌ای که با هم و فضا دارند، کنار هم چیده شده‌اند.

وزیری معتقد است که شاهنامه مهم‌ترین منبع الهام هنرمندان ایرانی در طول تاریخ هنر ایران بوده و منبعی بی‌پایان است که نسل‌های مختلف می‌توانند از آن الهام بگیرند. ولی شاهنامه تنها منبع الهام او نیست. افسانه‌های محلی مردم ایران و قصه‌های عیاری ایرانی هم برای وزیری منبع الهام ساخت مجسمه‌ها بوده‌اند.

وقتی به مجسمه‌ها نگاه می‌کنید، که با گل و سنگ و شیشه و فایبرگلس و ضایعات صنعتی مثل شیرآلات و چرخ‌دنده ساخته‌شده‌اند، ممکن است یاد عروسک‌ها و هیولاهای فیلم‌های هالیوودی فانتزی قدیمی مثل «داستان بی‌پایان» بیفتید. وقتی هنوز تکنولوژی جلوه‌های ویژه به وجود نیامده بود و همه‌ی هیولاها و موجودات جادویی داستان‌ها و فیلم‌ها را باید با دست و در ابعاد واقعی می‌ساختند.

وقتی به شیر، اسب تک‌شاخ، سربازها و ربات‌های داخل موزه نگاه می‌کنید می‌توانید تصور کنید وسط یک نمایش زنده و یک کارناوال از قصه‌ها و افسانه‌های ایران و جهان هستید. دیدن همه‌ی این‌ها در کنار هم می‌تواند در شما احساسات مختلفی از حس شگفتی تا نوستالژی تا وحشت را ایجاد کند.

بخش قابل توجهی از آثار موزه که در محوطه‌ی باغ قرار دارند از مواد دور ریز مثل شیشه‌ی نوشابه، قوطی‌های کنسرو، اسباب‌بازی‌های بچه‌ها که مستهلک شده‌اند، پلاستیک، زنجیر‌ و تسمه و چرخ‌دنده که با گچ و مصالح ساختمانی و بتن و سیمان قاطی شده‌اند ساخته‌شده‌اند. این بخش از موزه به دلبستگی وزیری به طبیعت برمی‌گردد. او روی مجسمه‌ی درختی که برگ‌هایش از شیشه‌ی ماءالشعیر درست شده روی یک تکه کاغذ نوشته: «این درخت نوشابه به همت انسان‌هایی درست شده که حاشیه خیابان را سطل آشغال می‌بینند».

بجز این می‌گوید: «من از وقتی ضایعات صنعتی وارد محیط شد دوست داشتم به بچه‌ها یاد بدهم با آن‌ها مجسمه بسازند.» به گفته‌ی او این که از این ضایعات و آشغال‌ها برای ساخت مجسمه استفاده کنیم، به ما کمک می‌کند نسبت به وجودشان در طبیعت حساس‌تر باشیم و به طبیعت احترام بیشتری بگذاریم.

توی غار موزه وزیری به‌ جز مسجمه چه چیزی می‌بینیم؟

غار موزه بجز مجسمه‌های دست‌ساز وزیری، بخش‌های دیگری هم دارد. از جمله:

 یک گالری که توسط رکسانا هوشمند وزیری اداره می‌شود. این گالری که ۴۰ متر مربع فضا دارد را هنرمندان رشته‌های مختلف می‌توانند برای به نمایش گذاشتن آثارشان استفاده کنند.

سرای بسطامی بخشی از موزه‌ی وزیری با ظرفیت ۹۰ نفر است. وزیری می‌گوید این سالن سمعی بصری را به منظور برگزاری جلسات گروه‌های ادبی ساخته است. به گفته‌ی خودش وجود چنین محیط‌هایی برای برگزاری نشست‌های ادبی و صحبت در مورد ادبیات و قصه‌های ایران، یکی از اهداف اصلی وجود غارموزه‌ی وزیری است. این که آدم‌ها در مورد ادبیات و قصه‌های ایران فکر کنند، حرف بزنند و یاد بگیرند.

کلکسیون سردیس‌ها، آفتابه‌ها و مهره‌های شطرنج بخشی دیگر از موزه است. سردیس‌ها همگی ساخته‌ی خود وزیری هستند. او طی سال‌ها، سردیس افراد برجسته‌ای که به نظرش در تاریخ ایران مهم بوده‌اند را به صورت یک کلکسیون ساخته و در غار موزه به نمایش گذاشته است. اکثر سردیس‌ها گچ‌بری هستند.

دو کلکسیون دیگر یعنی آفتابه و شطرنج از علاقه‌ی شخصی وزیری نشأت می‌گیرند. شاید هیچ‌جای دیگری این همه پارچ و آفتابه‌ی ایرانی قدیمی از جنس‌های مختلف مربوط به دوره‌های مختلف را نتوانید کنار هم پیدا کنید.

کارگاه مجسمه‌سازی بخش دیگری از غارموزه است. وزیری می‌گوید: «در ایران حمایت از هنرمندها فقط برای وقتیست که می‌میرند. ولی مثلاً کارگاهی در اختیار هنرجوها نیست. این کارگاه برای این منظور است.» در کارگاه کوره‌ی پخت گل، چرخ سفال‌گری، کارگاه ساخت تابلوهای نقش‌برجسته و سایر امکانات برای تولید انواع سبک‌های مجسمه‌سازی موجود است.

کارگاه شخصی مهندس وزیری بخش دیگری از محیط غارموزه است. در زمان حیات او می‌شد به تماشای مجسمه‌سازی‌اش نشست و حضور برای عموم آزاد بود.

قبل از بازدید از موزه به این نکته‌ها توجه کنید

غار موزه وزیری همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر دایر است. در نیمه‌ی دوم سال تا ساعت ۶ عصر هم می‌توانید همچنان از موزه بازدید کنید. هزینه‌ی بازدید از موزه برای ایرانی‌ها نفری ۱۵ هزار تومان و برای اتباع خارجی ۶۹ هزار تومان است.

در غار موزه امکانات رفاهی از جمله دستشویی و کافی شاپ موجود است. اگر در گروه‌های بزرگ بیشتر از سی نفر قصد بازدید از موزه را دارید حتماً قبل از سفر با مسئولان موزه هماهنگی لازم را انجام دهید.

شماره تماس: ۰۲۱۲۶۵۵۶۶۰۴

شما تا به حال به غار موزه وزیری رفته‌اید؟ چه چیزی بیشتر از همه در این موزه نظر شما را به خودش جلب کرد؟ تمام دست‌سازه‌ها را با دقت نگاه کردید؟ حتما نظر و تجربه خودتان را از بازدید این موزه برای ما بنویسید.

اگر قصد دارید برای تعطیلات و آخر هفته به ییلاق‌های اطراف تهران بروید می‌توانید برای اجاره ویلای حیاط‌دار یا استخردار به وب سایت پینورست سر بزنید.

فرزین سوری

مترجم و علاقمند به فهرست‌نویسی. ??????