تالاب شادگان ؛ زندگی در میان آب‌ها و روی قایق‌ها

تالاب شادگان در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان قرار دارد از معدود تالاب‌هایی است که در فهرست میراث طبیعی یونسکو ثبت شده این تالاب با ارزش یکی از مهم ترین زیستگاه‌های حیات وحش ایران است و گونه‌های کمیابی از گیاهان و حیوانات را در خود جای داده.

دو روستا در میانه آب‌های این تالاب واقع شده اند که شهر ونیز را در ذهن تداعی می‌کنند. متاسفانه آژیر خطر زیست محیطی تالاب شادگان به صدا درآمده شناخت و بازدید آن می‌تواند در حفظ زیبایی‌های آن موثر باشند.

تالاب شادگان کجاست و چطور می‌توان به آن سفر کرد؟

این تالاب درجنوب غربی ایران و جنوب جلگه خوزستان و در حد فاصل شهرستان‌های شادگان، آبادان و ماهشهر واقع شده.

روی نقشه ببینید!

برای رسیدن به این تالاب راه‌های مختلفی وجود دارد: یا در مسیر اتوبان اهواز-آبادان رانندگی کنید و بعد از پیمودن حدود 97 کیلومتر به سه راهی دارخوین برسید و 12 کیلومتردیگر به سمت روستای صراخیه حرکت کنید و از آنجا بعد از پیمودن 11 کیلومتر به این تالاب برسید.

 یا در بزرگراه ماهشهر-آبادان تا انتها برانید و بعد از رد کردن میدان فاطمیه در مسیر بلوار امام خمینی رانندگی کنید و به سمت بندر امام خمینی به حرکت ادامه دهید تا به سه راه شادگان برسید و تا انتهای جاده به حرکت ادامه دهید و بعد از رد کردن کمربندی سدیره سفلی به این تالاب برسید. که حدودا 2 ساعت طول می‌کشد.

تالاب بین المللی شادگان را بیشتر بشناسید

تالاب شادگان در میانه شهر شادگان یا دورگ شهری شاعر پرور و پر از نخلستان  قرار دارد. به دلیل گرمسیر بودن این منطقه گندم و خرما و برنج همیشه در دسترس است. برخی از مردم این منطقه به دامداری مشغولند. پیشنهاد من این است که حتما لبنیات سنتی این منطقه را امتحان کنید.

تالاب شادگان بخشی از یک تالاب وسیع تر بوده که در گذشته های دور تا مرز عراق(هورالعظیم) ادامه داشت. در سال ۱۳۵۳ در همایشی جهانی که به منظور حفظ و نگهداری تالاب در رامسر برگذار می‌شد سه تالاب شادگان، خورموسی و خورالامیه با هم ادغام شدند و تالاب شادگان نام گرفتند. البته این تالاب به نام‌های هورالدورق یا هورالفلاحیه هم شهرت دارد.

این تالاب که در جنوب جلگه خوزستان و در پایین دست حوضه رودخانه جراحی قرار داد، از سمت جنوب به خلیج فارس منتهی می‌شود. آب مورد نیاز این تالاب را رودخانه‌های جراحی و کارون و جزر و مد خلیج فارس تامین می‌کند وسعت این تالاب به حدود 400 هزار هکتار می‌رسد که 290 هکتار آن جزو منطقه حفاظت شده است.

بیشتر بخوانید: رود کارون ؛ داستان رودخانه‌ای که اهواز را زنده نگه داشته

تالاب شادگان علاوه بر ثبت درفهرست تالاب‌های بین المللی کنوانسیون و سازمان بین المللی یونسکو در یک فهرست جهانی دیگر هم ثبت شده متاسفانه به دلیل سد سازی، کم آب شدن رود جیحون که نود درصد آب این تالاب را تامین می‌کرد، ریختن پساب‌های مزارع نیشکر، کارخانه فولاد خوزستان و پرورش ماهی، در فهرست قرمز تالاب‌های جهانی هم ثبت شده. حضور گردشگر  و آشنایی با این محیط می‌تواند هم مسافران را از طبیعت منحصر به فرد بهره‌مند کند و هم گردشگران می‌توانند ناجی این منطقه باشند.

عجایب طبیعی تالاب شادگان

از عجایب جالب این تالار داشتن همزمان آب شور و شیرین است البته آب شور آن دائم است و آب شیرین آن در برخی فصول کم می‌شود. این ویژگی منجر به تنوع زیستی بیشماری می‌شود و گونه‌های مختلفی از آبزیان در آب‌های این تالاب زندگی می‌کنند.

حتی ماهی‌های رودخانه بهمن شیر، کارون و جراحی برای تخم‌گذاری به آب‌های این تالاب می‌آیند. از گونه‌های بومی می‌توان به ماهی بنی، ماهی حمری، کپور رنگی، کفشک ماهی، مار ماهی و کوسه ماهی همچنین انواع میگو اشاره کرد.

جانداران این تالاب به آبزیان خلاصه نمی‌شوند. بر فراز آسمان این تالاب 154 نوع از پرندگان از جمله اردک سرسبز و سیاه کاکل، حاجی لک‌لک، بوتیمار، حواصیل خاکستری، پرستوی دریایی، پلیکان، عقاب دریایی دم سفید و عقاب شاهی پرواز می‌کنند. در فصل زمستان و پاییز بسیاری از پرندگان مهاجر به سمت این منطقه راهی می‌شوند البته ما قادر نخواهیم بود که در یک روز همه گونه‌های مختلف را تماشا کنیم.

بیشتر بخوانید: آبشار شوی دزفول؛ راهنمای سفر به بزرگترین آبشار خاورمیانه

این تالاب پذیرای گونه‌های مختلف پستاندار هم هست. از مهمترین پستانداران این تالاب می‌توان به دلفین بینی بطری اشاره کرد. این جاندار زیبا که در دهانه خلیج فارس و خور موسی زیست می‌کند با حرکات نمایشی و دیدنی، محبوب گردشگران است.

گراز، گربه جنگلی، شنگ بانام، گرگ، دلفین و شغال، تشی و تیر مار و یله مار و مار افعی از دیگر جانداران این تالاب هستند.

در این تالاب گیاهان مهمی هم رشد می‌کنند. گیاه اویارسلام از گیاهان بومی این تالاب است و اکثر نقاط این تالاب می‌شود این گیاه هفتاد سانتی را دید.

لویی از گیاهان قد بلند این تالاب است که طول آن به سه متر هم می‌رسد و در آب‌های این تالاب رشد می‌کند از لذت‌بخش‌ترین تفریحات این منطقه گذر با قایق از بین این ساقه‌های نازک و بلند روییده در میان آب‌هاست.

نیلوفر آبی هم از گیاهان زیبای این منطقه به شمار می‌رود  که در فصل بهار تمام سطح تالاب را با گل های صورتی مایل به سفید خود می‌پوشاند.

از دیگر عجایب این تالاب روستای صراخیه و رگبه است که در میان تالاب شادگان قرار دارند. اکثر خانه‌ها دری کوچک دارند که به سوی آب باز می‌شود و برای عبور و مرور قایق‌هایشان ساخته شده است.

به جز قدم زدن در کنار تالاب و دیدن منظره‌های شگرفش می‌توانید قایقی کرایه کنید و در دل آب‌های این تالاب ارتباط نزدیک‌تری با طبیعت برقرار کنید.

بیشتر بخوانید: سه شهر ایران که زندگی شبانه دارند؛ از ضیافت کباب‌ها تا آواز زاینده رود

قبل از رفتن حتما این چند نکته را در ذهن داشته باشید

ساده زیستی مردم این ناحیه، خونگرمی و مهمان نوازی از مواردیست که سفر را لذت بخش‌تر می‌کند گاهی در گوشه و کنار تالاب سایه‌بان‌های ساخته شده از نی و حصیر را می‌بینید که در آن اهالی این منطقه نشسته‌اند و از شما پذیرایی می‌کنند.

بیشتر مردم به کشاورزی و و پرورش خرما و دامداری گاومیش مشغولند و زندگی اقتصادی آنها به آب این تالاب وابسته است. تالاب شادگان توانایی جذب گرد و غبار محیط را دارد و در مواقع سیل هم می‌تواند با جذب آب‌های مازاد مثل سد عمل کند و از شهرهای خرمشهر و آبادان و شادگان محافظت کند.

علاوه بر همه این‌ها می‌توانید صنایع دستی مردمان این منطقه از جمله دمپایی‌های حصیری و سبد و کلاه‌های کنفی خریداری کنید تا یادگاری از این سفر داشته باشید.

برای رفتن به این سفر حتما ضد آفتاب به همراه داشته باشید تا  گرمای هوای خوزستان آزارتان ندهد. عینک آفتابی، کلاه لبه‌دار، لباس‌هایی که الیاف خنک دارند و رطوبت را جذب نمی‌کنند هم به همراه داشته باشید.

به دلیل گرم و شرجی بودن هوای این منطقه در تابستان بهتر است که از اواسط پاییز تا اوایل بهار سفر کنید. رفتن به این منطقه به آدم‌های گرمایی اصلا توصیه نمی‌شود.

البته در فصل سرمای این منطقه به دلیل سکونت پرندگان مهاجر جاذبه‌های خودش را دارد.

اقامتگاهی در این تالاب وجود ندارد و متاسفانه برای اجاره سوئیت باید به شهر شادگان بروید و یا 60 کیلومتر رانندگی کنید تا به آبادان برسید.

بیشتر بخوانید: لباس در سفر ؛ چه لباسی ببرم؟ چه لباسی بخرم؟

تا به حال به این منطقه سفر کرده‌اید؟ چه برخوردی با اهالی این‌جا داشته‌اید؟ آیا از نظر شما هم آن‌ها بسیار خونگرم و مهمان‌نواز هستند؟ آیا اهل سفر به جاهای گرم و شرجی هستید؟  داخل تالاب قایق‌سواری کرده‌اید؟ دلفین‌های این تالاب را دیده‌اید؟ از این منطقه برای خود چه سوغات آورده‌اید؟ طعم خرما‌ها و برنج‌ این‌جا را چشیده‌اید؟ از تجربه سفر مرتبط خود برای ما بنویسید.

خیلی از ماها شوق سفرکردن و گردشگر شدن را داریم اما شاید اولین چیزی که به ذهنمان می‌آید و باعث ترس ما می‌شود دغدغه محل اقامت است. پینورست یک راه حل خوب برای این موضوع است. با وارد شدن به سایت پینورست قبل از سفرتان عکس‌ها و امکانات اقامتگاه خود را ببینید و با توجه به سلیقه‌ای که دارید اقامتگاه مورد نظر خودتان را پیدا و رزرو کنید به این شکل شما در هرجای ایران خانه دارید و می‌توانید گردشگری خود را شروع کنید.

مهسا فرهادی