اسم تالاب گاوخونی از کجا آمده؟ همه چیز درباره تالاب و قلعه قورتان

تالاب گاوخونی یکی از معروف ترین تالاب های ایران است که در نزدیکی اصفهان قرار گرفته است. گاوخونی منطقه 41371 کیلومتر مربعی را پوشش داده و سال‌ها میزبان حیوانات گوناگون بوده است. اما چطور شد که اسم این تالاب شد تالاب گاو خونی؟ دلیل این اسم‌گذاری عجیب چیست؟

دلیل اسم تالاب گاوخونی

برای اسم تالاب چند روایت تعریف کرده‌اند:

– گاوخونی واقعا به گاوها ربط دارد: می‌گویند در گذشته محلی‌ها و روستانشین‌ها گاوهای خود را برای چرا به اینجا می آورده‌اند. برای همین نام خانه‌ی گاوها برای این تالاب انتخاب شده که در زبان محلی به آن گاوخونی می‌گویند.

اسم تالاب گاوخونی ریشه فارسی دارد: گاو کلمه‌ای بوده به معنی اصفهان. در طول زمان گاو به جی (نام دیگر اصفهان) تغییر پیدا کرده. خونی هم در زبان پهلوی به معنی چشمه و آبگیر است. پس گاوخونی یعنی آبگیر اصفهان.

مسیر تالاب گاوخونی

از دو شهر ورزنه و اژیه می‌شود به گاوخونی رفت. فاصله اصفهان تا تالاب گاوخونی ، 136 کیلومتر است.

– رفتن به تالاب از شهر ورزنه: ابتدا باید وارد بلوار روشن‌دشت شوید. به راه خود ادامه بدهید تا به جاده زردنجان برسید. به سمت راست بپیچید.

به پل چنار که رسیدید، وارد جاده ورزنه – اصفهان شوید. کمی بعد به شهر ورزنه خواهید رسید. از اینجا 30 کیلومتر دیگر باید بروید تا به گاوخونی برسید.

– مسیر دسترسی از اژیه: از آزادراه دستگردی اصفهان، وارد خیابان فرهنگ و بعد خیابان قلعه شور شوید. مسیر را ادامه دهید تا به بزرگراه 15 خرداد برسید.

پس از رسیدن به نیک آباد، به سمت چپ بپیچید و وارد جاده نیک آباد – اژیه شوید. این جاده مستقیم شما را به اژیه می‌رساند. 55 کیلومتر بعد، به گاوخونی می‌رسید.

دانستنی های تالاب گاوخونی

اصلی‌ترین رودی که به گاوخونی می‌ریزد، زاینده‌رود اصفهان است. رود ایزدخواست و زرچشمه هم آب وارد این تالاب می‌کنند، اما خیلی کمتر از زاینده‌رود.

طول تالاب گاوخونی 25 کیلومتر است. گاوخونی در بهترین حالت عمقش به یک متر می‌رسد. راستی یک سوال، می‌دانید فرق تالاب و مرداب چیست؟

تالاب به محیطی می‌گویند که مشخصاتش، هم شبیه خشکی باشد هم شبیه به دریا. یک تالاب همیشه آب ندارد و گاهی ممکن است خشک باشد. اما در مرداب‌ها همیشه آب وجود دارد. آب همواره ساکن است و گونه های گیاهی کوتاه در آن رشد می‌کنند.

اصفهان با 91 درصد، بیشترین سهم از تالاب گاوخونی را دارد. مقدار کمی از مساحت تالاب هم در استان‌های یزد، فارس و چهارمحال و بختیاری است.

فلامینگوهای تالاب گاوخونی یکی از جاذبه های دیدنی اینجا هستند. هر سال در فصل بهار، صدها فلامینگوی مهاجر به تالاب می‌آیند و چند وقتی را کنار آب می‌گذرانند.

بیشتر بخوانید: پل خواجو کی ساخته شده؟ تمام اسرار و عجایب پل شاهی اصفهان

جاهای دیدنی اطراف گاوخونی

در گوشه کنار تالاب گاوخونی جاهای دیدنی زیادی برای تفریح و بازدید وجود دارد:

– کویر ورزنه: خرداد تا تیر و شهریور تا مهر، بهترین زمان برای تماشای ستاره‌ها در کویر ورزنه است. می‌توانید اینجا کمپ بنزید و آسمان زیبای ورزنه را ببینید. فاصله اصفهان تا کویر ورزنه ، 100 کیلومتر است.

– گاو چاه ورزنه: در گذشته مردم محلی با استفاده از گاوها زمین را آبیاری می‌کرده‌اند. حالا جایی در ورزنه این سنت قدیمی را برای امروزی ها نمایش می‌دهد.

در جاده دستجرد – ورزنه جایی به اسم گاوچاه سنتی حاج ابراهیم وجود دارد. یک پیرمرد در آنجا نشسته و گاو هم کنارش ایستاده است. وقتی که پیرمرد آواز می‌خواند، گاو حرکت می‌کند و از چاه آب می‌کشد. این گاو فقط با آواز صاحبش حرکت می‌کند.

– مسجد جامع ورزنه: اینجا قبلا آتشکده بوده و بعد روی خرابه‌های آن مسجد ساخته‌اند. ساختمان کنونی 600 سال قدمت دارد و در دوران تیموریان ساخته شده. مسجد جامع ورزنه معماری زیبایی دارد و هنوز هم پس از سالها زیبا به نظر می‌رسد.

تپه های ماسه ای ورزنه: اگر اهل کویر نوردی باشید، اینجا خیلی به شما خوش می‌گذرد. تپه های ماسه ای ورزنه 17 هزار هکتار وسعت دارند. اینجا می‌شود انواع تپه های ماسه ای هلالی، موجی و هرمی را دید.

در تپه های ورزنه کارهای زیادی برای انجام دادن پیدا می‌شود. مثلا شترسواری که لذت خیلی زیادی دارد. می‌توانید در تپه ها موتورسواری و ماشین‌سواری هم انجام بدهید و حسابی خوش بگذرانید.

کوه سیاه تالاب گاوخونی: در شمال تالاب، کوهی هست که رنگش توجه شما را جلب می‌کند. کوه سیاه به وسیله مواد آتشفشانی شکل گرفته و آهن و منیزیم زیادی دارد. برای همین هم رنگش این شکلی شده.

کوه سیاه در چند میلیون سال پیش شکل گرفته. می‌شود در دامنه کوه چند دقیقه‌ای پیاده‌روی کرد و منظره‌های اطراف تالاب گاوخونی را دید.

– آسیاب شتر: آسیابی 300 ساله در ورزنه که هنوز هم جذاب و دیدنی است. اینجا از زمان صفویه باقی مانده و حالا به یک مکان توریستی تبدیل شده. آسیاب را تماما از چوب عناب ساخته‌اند.

یک شتر 36 دور سنگ آسیاب را می‌چرخاند. در روز 300 کیلوگرم آرد توسط این آسیاب تولید می‌شود. به جز ورزنه، در هیچ جای ایران نمی‌توانید آسیاب شتر فعال پیدا کنید.

بیشتر بخوانید: اصفهان کجا بریم؟ – ۱۵راه کم‌خرج برای کشف دوباره‌ی اصفهان

فراموش نکنید برای اجاره روزانه سوئیت ارزان در سراسر ایران مخصوصا اصفهان به سایت پینورست سری بزنید. ما اقامتگاه‌های مناسب را برای شما گلچین کرده‌ایم که با خیال راحت و بدون احساس سردرگمی انتخاب کنید و با خیال راحت اصفهان و بازارهای زیبایش را بگردید و حتی سری به زیبایی‌های طبیعی اطراف آن بزنید. مثلا به کویر ورزنه سفر کنید که یکی از تفریحی‌ترین کویرهای کل ایران است. یا به شهر سمیرم سفر کنید که یکی از خوش‌آب‌وهواترین مناطق کل ایران است.

قلعه قورتان ، ارگ چند هزار ساله گاوخونی

قلعه قورتان بعد از ارگ بم، مهمترین بنای تاریخی منطقه است. باستان شناسان می‌گویند که قلعه در دوره دیلمیان ساخته شده. اما بعضی ها هم اعتقاد دارند که ساخت قلعه به دوران ساسانی‌ها برمی‌گردد.

برای دیدن این قلعه 5 هکتاری می‌توانید به ورزنه بروید. فاصله اصفهان تا قلعه قورتان تقریبا 130 کیلومتر است. روستای قورتان تا تالاب گاوخونی فاصله زیادی ندارد. با نیم ساعت رانندگی می‌توانید از گاوخونی به اینجا بیایید.

در سالهای اخیر هنوز هم بعضی خانواده‌ها در قلعه قورتان زندگی می‌کردند. اما حالا کمتر می‌شود خانواده‌ای در آن پیدا کرد.

بعضی از محلی‌ها یک اتاق در قلعه قورتان را بازسازی کرده و به گردشگران خدمات می‌دهند. اینجا می‌شود چای آتیشی و اتاق استراحت پیدا کرد. می‌توانید لباس محلی هم بپوشید و با آن عکس بگیرید.

اگر هنوز فرصت نکرده‌اید به اصفهان سفر کنید پیشنهاد می‌کنیم با اجاره اقامتگاه در سایت پینورست در شهر اصفهان برنامه یک سفر یکی دو هفته‌ای را بریزید. خوبی اقامتگاه‌های پینورست این است که از قبل دست‌چین شده‌اند و همه‌چیز در سایت پینورست تا جای ممکن ساده شده است.

اگر به اصفهان رفتید و تالاب گاوخونی را هم از نزدیک دیدید برای ما از خاطره سفرتان بنویسید. سفرتان خوش گذشت؟ چه جاهای دیدنی دیگری را همان نزدیکی دیدید که دیدنش را به بقیه مسافرهای اصفهان هم پیشنهاد می‌کنید؟

صدرا محمدی