چشمه گیلاس مشهد؛ کنار زیارت طبیعت‌گردی کنیم

آمارهای رسمی نشان می‌دهند که تعداد مسافران استان خراسان رضوی و مشهد مقدس در طول سه سال چیزی معادل با جمعیت کل کشور است. سفر به مشهد زمانی جالبتر خواهد بود که علاوه بر زیارت  نگاهی هم به جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این شهر و اطراف آن داشته باشید. امروز در پینورست قصد داریم تا شما را با روستای دیدنی و در عین حال تاریخی چشمه گیلاس آشنا کنیم؛ پس با ما همراه باشید.

معرفی چشمه گیلاس

در اطراف مشهد روستاهای زیبا و دیدنی خیلی زیادی پیدا خواهید کرد که هرکدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. در 60 کیلومتری شمال مشهد و 33 کیلومتری چناران روستایی وجود دارد که قطعا سفر به آنجا شما را شگفت‌زده خواهد کرد. روستای چشمه گیلاس که امروز قصد داریم مفصل درباره آن صحبت کنیم روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان گلبهار و دهستان بیزکی در استان خراسان رضوی است.

این روستای کوچک و باصفا در طول چند سال گذشته خیلی مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. بر اساس سرشماری سال 1395 چیزی حدود 135نفر در آن زندگی می‌کنند.

چشمه گیلاس بخشی از جلگه معروف توس محسوب می‌شود و 1010 متر از سطح دریا فاصله دارد پس مکان نسبتا مرتفعی به حساب می‌آید. مهم‌ترین عامل شهرت این روستا چشمه معروف آن است که بین 4 الی 5 متر عمق دارد و در هر ثانیه 230 لیتر آب از آن خارج می‌شود. این عدد برای یک چشمه بسیار جالب توجه است و نکته جالب دیگر اینکه چشمه گیلاس در تمام ایام سال پرآب است.

بیشتر بخوانید: پارک ملت مشهد و بزرگ‌ترین چرخ‌وفلک خاورمیانه

کارشناسان چشمه گیلاس را در دسته چشمه‌های کارستی یا همان آهکی قرار می‌دهند. در علم زمین شناسی چشمه کارستی به چشمه‌هایی گفته می‌شود که آب آن‌ها حاصل نفوذ آب مخازن بزرگ‌تر زیرزمینی در یک مخزن کوچک‌تر و خروج آن از چشمه است. اطراف چشمه حوضچه‌های کوچک و بزرگی تشکیل شده‌اند که همگی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا اینجا به یک بهشت سرسبز در نیمه اول سال تبدیل شود. هوای خنک و دلپذیر اینجا خصوصا در تابستان‌ چشمه گیلاس را به محلی جذاب برای گردشگران و طبیعت دوستان تبدیل کرده است.

درباره اینکه چرا نام این روستا چشمه گیلاس گذاشته شده مطلب دقیق و قابل استنادی وجود ندارد؛ اما روایت‌های تاریخی جالب و شنیدنی درباره آن وجود دارند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

تاریخچه

نام قدیمی چشمه گیلاس گلسب بوده است. بر اساس روایات قدیمی داستان از این قرار است که یزدگرد پدر بهرام گور که به بزه کار معروف بود در کنار چشمه توقف می‌کند و در اثر برخورد لگد اسب می‌میرد.

از هر زاویه‌ای که به تاریخچه چشمه گیلاس نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که آب فراوان این چشمه دلیل همه اقدامات انجام شده است. در منابع اشاره شده که امیرعلی شیرنوایی در دوره تیموریان اولین کسی بود که تلاش کرد آب این چشمه را به سمت مشهد جاری کند. تلاش امیرعلی شیرنوایی به سرانجام نرسید تا اینکه در دوره صفویان به دستور شاه عباس آب چشمه را به سمت مشهد بردند.

بیشتر بخوانید: خانه ملک مشهد ؛ منزل بزرگ‌ترین خیر ایران

این اقدام که در فاصله بین سال‌های 1016 تا 1023 صورت گرفت باعث شد تا آب چشمه گیلاس از 60 کیلومتری مشهد به صحن عتیق یا همان ثامن‌الحجج در حرم امام رضا (ع) برسد. البته که امروز دیگر خبری از جاری بودن این آب در مشهد نیست ولی همین شنیدن ماجرا حس خوب آن زمان‌ها را به ما منتقل می‌کند.

 حکیم فردوسی در زمان حیات تلاش کرد تا آب چشمه را هر طور که شده به شهر توس برساند اما متاسفانه عمر او به سر رسید و در سال 416 هجری قمری از دنیا رفت. دختر فردوسی برای برآورده کردن آرزوی پدر دست‌به‌کار شد و آب چشمه را به توس رساند و در آخر آن را وقف عام کرد.

سوغات روستا

جمعیت روستای چشمه گیلاس در طول سال‌های گذشته همیشه روند کاهشی داشته و مردم روستا اغلب برای کار به شهرهای نزدیک مثل مشهد مهاجرت کرده‌اند. در حال حاضر بیشتر ساکنین روستا به کشاورزی و دام‌پروری مشغول‌اند.

بنابراین اگر به دنبال تهیه سوغات این روستا هستید می‌توانید سراغ محصولات لبنی خوشمزه و میوه‌های رنگارنگی که در باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی اینجا کشت می‌شوند را بگیرید.

تفریحات و دیدنی‌های اطراف روستا

در نزدیکی چشمه گیلاس یک دشت سرسبز بزرگ و بسیار زیبا وجود دارد که خصوصا در بهار و تابستان چشم‌ها را به خود خیره می‌کند. این دشت محل خیلی خوبی برای استراحت و تفریح است؛ منتهی باید مراقب طبیعت باشید و اگر زمین کشاورزی در اطراف وجود دارد به آن وارد نشوید. محیط سرسبز اطراف چشمه برای پیاده روی، انجام بازی‌های دسته جمعی و بالا و پایین پریدن بچه‌ها عالی است.

در 2 کیلومتری جنوب روستا پل تاریخی و ارزشمندی وجود دارد که زمان ساخت آن دوره پهلوی اول بوده است. این پل که با نام پل چشمه گیلاس شناخته می‌شود در 27 اسفند 1386 به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده است.

بهترین زمان برای سفر

در اینکه هر فصلی جاذبه‌ها و زیبایی‌های خاص و به‌یادماندنی خودش را دارد هیچ شکی نیست؛ ولی بهترین زمان برای سفر به چشمه گیلاس بهار و تابستان است. در نیمه اول سال چشمه پر آب روستا و دشت سرسبز اطراف آن دست‌به‌دست هم می‌دهند تا بهترین حس و حال به بازدیدکنندگان منتقل شود.

بیشتر بخوانید: بازار فردوسی مشهد در نزدیکی حرم

توصیه‌های قبل از سفر و وسایلی که باید حتما همراه داشته باشیم

طبق معمول همه گردش‌ها سعی کنید در سفر به چشمه گیلاس هم از کفش مناسب پیاده‌روی استفاده کنید. برای محافظت در برابر نور خورشید از کرم ضد آفتاب و کلاه آفتاب گیر استفاده کنید. اگر خوراکی و تنقلات به همراه دارید کیسه زباله را فراموش نکنید؛ چون شکایت اهالی منطقه از موضوع پخش شدن زباله‌ها در محیط اطراف چشمه و روستا زیاد است.

خوراکی سبک، آب آشامیدنی و مقداری پول نقد از چیزهایی هستند که بهتر است همراه خودتان داشته باشید.

بیشتر بخوانید: سد کارده مشهد ؛ تفرجگاهی خوش آب‌وهوا

اینکه در طول سال‌های گذشته کم‌آبی گریبان گیر همه مردم کشورمان شده کاملا قابل درک است و کاهش سطح آب‌های زیر زمینی در کنار کاهش باران باعث شده تا طبیعت دوستان نگران خشک شدن چشمه گیلاس باشند. چند سالی است که آب چشمه گیلاس را به چناران منتقل می‌کنند؛ اما این کار غیر اصولی انجام شده و احتمال خشک شدن چشمه را افزایش داده است. توصیه می‌کنیم شما هم در مسیر کمک به حفظ این چشمه زیبا قدم بردارید و با عکس و فیلم‌هایی که از منطقه می‌گیرید به بقیه طبیعت دوستان اطلاع‌رسانی کنید.

مسیرهای دسترسی

چشمه گیلاس در 60 کیلومتری مشهد، 114 کیلومتری قوچان و 30 کیلومتری چناران قرار دارد. برای رفتن به روستا باید از مشهد به سمت قوچان حرکت کنید. مسیر بزرگراه آزادی مشهد را که در پیش بگیرید بعد از بیمارستان آیت الله طالقانی وارد جاده مشهد – قوچان خواهید شد.

 بعد از حدود 35 کیلومتر تابلوی روستای چشمه گیلاس را در سمت راست جاده خواهید دید. وارد جاده چشمه گیلاس که شدید باید حدود 25 الی 30 کیلومتر دیگر رانندگی کنید. چشمه گیلاس در شمال روستا قرار دارد پس باید برای دسترسی به چشمه از حوالی روستا عبور کنید.

شما هم این طبیعت را در مشهد دیده‌اید؟ در خراسان رضوی دنبال چه نوع دیدنی‌های هستید؟ آثار باستانی و دیدنی را دوست دارید یا طبیعت و هوای تمیزش را؟

راسنی اگر به مشهد سفر کردید می توانید سراغ اجاره ویلا در مشهد بروید و یک اقامت راحت و فول امکانات را در این شهر پرطرفدار تجربه کنید. ویلاهای لوکس و استخردار مشهد، سوئیت و آپارتمان و دیگر اقامتگاه‌ها را در سایت پینورست ببینید.

محمدرضا قاسم شیرازی

بقیه‌ نوشته‌ها

دانشجوی ژنتیک دانشگاه اصفهان - عاشق روانشناسی و نویسندگی
من خستگی ناپذیرم؛ خستگی ناپذیر از سفر کردن، دیدن چیزهای جدید و نوشتن

از این نویسنده همین یه نوشته رو داریم