قلعه بهستان ؛ دودکش جن‌ها و تخت دیوها

تا به حال تخت‌خواب دیوها را دیده‌اید؟ اگر ندیدید امروز با ما به قلعه بهستان بیایید تا هم دودکش جن‌ها را ببینیم، هم تخت‌خواب دیوها و هم قلعه‌ای در دل کوه. 

قلعه بهستان یا کهن دژ یکی از دیدنی‌ها و آثار تاریخی استان زنجان در روستای بهستان است. قدمت این قلعه به دوران مادها برمی‌گردد. متاسفانه به‌خاطر بی‌توجهی، این قلعه منحصر‌به‌فرد در حال تخریب است.

با ما در این مطلب پینورست همراه باشید تا همه چیز را در مورد این قلعه دیدنی و جالب به شما بگوییم.

معرفی قلعه بهستان

اگر به روستای بهستان در زنجان بروید در کنار رودخانه قزل اوزون سازه‌ای را می‌بینید که در دل کوه کنده شده است. این سازه به نام‌های زیادی مثل قلعه بهستان، کهن دژ، ستی قلعه، قلعه دیو و قلعه بهستان شناخته می‌شود.

تمام این قلعه توسط دست و بدون دخالت ماشین‌آلات صنعتی کنده شده است. اگر هنوز متوجه سختی ماجرا نشده‌اید باید بدانید این دژ باستانی درون خود 64 اتاق، دو راه پله و چندین طبقه داشته است. در طبقات بالا افراد مشغول دفاع و نگهبانی بودند و در طبقات پایین آذوقه و غلات را انبار می‌کردند.

در دیواره‌های این سازه از لاشه سنگ، ساروج و گچ استفاده شده است. حوض آبی به طول 7 متر و عرض ۳ متر در طبقات بالایی قلعه قرار داشت و سیستم لوله‌کشی سفالی کار انتقال آب به تمام قلعه را انجام می‌داد.

بیشتر بخوانید: رختشویخانه زنجان ، بنایی که برای بانوان این شهر ساخته شد

این قلعه هم دالان و اتاق داشت و هم راه پله و طاقچه. اتاق‌هایی که در کوچکترین حالت 2 در 2 متر و در بزرگترین حالت 5 در 6 متر هستند. حتی مکان‌هایی برای قرار دادن مشعل یا چراغ پی‌سوز هم در آن وجود داشته است. 

تاریخچه قلعه بهستان

اگر هنوز هم قانع نشدید که چرا این قلعه بسیار عجیب و دیدنی است باید به شما بگوییم که تمام این امکانات و ساخته‌ها حداقل در دوران هخامنشی ساخته شده‌اند. البته از آنجایی که روستای ماد‌آباد در نزدیکی این قلعه قرار دارد و این روستا از زمان مادها باقی مانده است گفته می‌شود که عمر این قلعه هم به زمان مادها برمی‌گردد.

در داخل این قلعه می‌توانید نشانه‌هایی از محراب و عبادتگاه به سبک اسلامی را هم پیدا کنید که نشان می‌دهد این دژ در طول تاریخ همیشه مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این قلعه مدتی در دست مغول‌ها و مدتی هم در دست ایل افشار بوده است. 

تمام قسمت‌های کهن دژ به یک‌بار ساخته نشده است بلکه در طول زمان اتاق‌ها و بخش‌های مختلفی به آن اضافه شده و این اتاق‌ها با راهرو‌های جدید به یکدیگر متصل می‌شدند. 

دو راه پله اصلی این قلعه یکی در قسمت شرقی و دیگری در قسمت غربی بوده است که افراد را به بالای کوه می‌رساند. یک راه‌پله هم در قسمت شمالی آن قرار دارد که شما را به همان محراب اسلامی که گفتیم، می‌برد. 

بیشتر بخوانید: غار کَتَله خور؛ مراسم عروسی در زیباترین غار جهان

در سال 1356 این بنای باستانی با شماره 1458 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. 

امروزه دیگر چیز زیادی از قلعه بهستان باقی نمانده است. راه‌پله‌های شرقی و غربی به اندازه‌ای تخریب شده‌اند که بالا رفتن از آن‌ها خطرناک است. طبقات پایینی هم در طی زمان فرو ریخته‌اند و وارد شدن به آنها تقریبا غیرممکن است. چیزی که امروز از کهن دژ به‌جا مانده است همان قسمت شمالی قلعه است که آن هم در صورت ادامه بی‌توجهی‌ها به زودی از بین خواهد رفت. 

دودکش جن‌ها و تخت دیوها

اگر کمی به عقب‌تر بروید و از دورتر به این بنا نگاه کنید ستون‌هایی را در بالای کوه می‌بینید که تخته سنگی صاف در بالای آن قرار دارد. انگار که یک قارچ یا دودکش سنگی از دل کوه بیرون آمده است. 

این یکی دیگر کار انسان‌ها نبوده و پدیده‌ای طبیعی به نام هودو (Hoodoo) است که در ایران به دودکش جن معروف است. ستونی از رسوب یا گدازه که تخته سنگی بر روی آن قرار گرفته و این شکل عجیب را ساخته است. انگار که چندتایی جن در آنجا سکونت دارند و این‌ها هم دودکش مطبخ‌شان است. 

البته عده‌ای از این هم جلوتر رفته و می‌گفتند که این‌ها تخت‌خواب دیوها است و دیوها برای خواب به آنجا می‌روند. حالا اینکه چرا باید دیوها در برف و باران و باد، زیر سقف آسمان و روی دودکش جن‌ها می‌خوابیدند را دیگر نمی‌دانیم.

دسترسی به قلعه بهستان

همان‌طور که گفتیم این قلعه در روستای بهستان در استان زنجان قرار دارد. برای رسیدن به این روستا باید از زنجان وارد آزادراه زنجان به تبریز شوید. بعد از حدود 35 کیلومتر به پاسگاه نیک‌پی می‌رسید که از آنجا می‌توانید خروجی زنجان به ماه‌نشان را ببینید.

وارد این جاده که بشوید بعد از حدود سه کیلومتر به یک دو راهی می‌رسید که یکی به سمت ماهنشان و دیگری به سمت لولک‌آباد – اندآبادعلیا می‌رود. شما باید مسیر دوم را در پی بگیرید تا در انتهای یک جاده پر‌پیچ‌و‌خم به روستای بهستان برسید. در جنوب غربی روستا می‌توانید کهن دژ یا همان قلعه بهستان را در کنار رود پیدا کنید. 

دیدنی‌های اطراف قلعه بهستان

این منطقه از ایران محلی بوده که قوم مادها آن‌ را هزاران سال پیش برای زندگی انتخاب کرده‌اند. منطقه ماهنشان مکانی باستانی و قدیمی است که برخی آثار آن به عصر مفرغ و حدود 5000 سال پیش بر‌می‌گردد. یکی از این آثار همین قلعه بهستان بود اما در ادامه با دیدنی‌های دیگر آن هم آشنا می‌شویم. 

کوه‌های آلاداغ لار

کوه‌هایی رنگارنگ در دو طرف جاده زنجان به ماهنشان که باور نمی‌کنید این‌ها واقعی باشند. کوه‌هایی با قله‌های نرم و کوتاه که به صورت لایه‌لایه و رنگارنگ هستند. از قرمز و زرد و نارنجی گرفته تا سبز و سفید و قهوه‌ای، این کوه‌ها به صورت لایه‌های مختلف در رنگ‌های مختلف در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. 

دریاچه شورگلی

این دریاچه طبیعی که تنها دریاچه طبیعی زنجان هم است در کنار روستای خندق‌لو و پری قرار دارد و به اسم دریاچه پری هم مشهور است. دریاچه‌ای تقریبا بزرگ در میان دشتی باز که اگر در زمان غروب یا طلوع آفتاب به آنجا بروید، منظره‌ای آنقدر زیبا خواهید که هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنید. 

بیشتر بخوانید: گنبد سلطانیه را چه کسی ساخته؟ آیا اینجا بزرگترین گنبد آجری جهان است؟

منطقه حفاظت‌شده انگوران

منطقه‌ای با 125 هزار هکتار مساحت که از سال 1349 تا به امروز تحت حفاظت قرار دارد و میزبان تنوع بالایی از گونه‌های جانوری مثل خرس قهوه‌ای، پلنگ ایرانی، گرگ خاکستری، کفتار راه‌راه، گربه جنگلی، شغال، گورکن و روباه قرمز و حیواناتی مثل قوچ، آهوی گواتردار و گراز است.

بیش از صد گونه پرنده و دویست گونه گیاه در این منطقه زندگی می‌کنند که بسیاری از آن‌ها در معرض انقراض هستند و همین مساله نشان می‌دهد با چه منطقه غنی و پراهمیتی روبه‌رو هستیم.

قلعه گل بلاغی

قلعه‌ای باستانی مربوط به دوران اشکانیان که در نزدیکی روستای قره گل و در کنار رودخانه قزل اوزون قرار دارد. این قلعه هم جزوی از آثار ملی ایران محسوب می‌شود و دیدنش خالی از لطف نیست.

بیشتر بخوانید: ده پیشنهاد جالب برای این که یک بار دیگر زنجان را کشف کنید

نکاتی که باید قبل از سفر برایش آماده شوید

قلعه بهستان در جایی قرار دارد که بدون خودرو شخصی نمی‌توان به آن رسید. نکته دیگر آن است که گشت‌و‌گذار درون قلعه کار ایمنی نیست و بهتر است این کار را با احتیاط انجام دهید. چرا که گذشت سال‌ها، فرسایش طبیعی و خسارات انسانی باعث شده که این قلعه نقاط حادثه‌خیز زیادی داشته باشد اما مطمئن باشید تماشای این قلعه از بیرون با آن ستون‌های سنگی بالایش اینقدر جذاب است که ارزش دیدن را داشته باشد. 

شما تا به حال به استان زنجان سفر کرده‌اید؟ از قلعه بهستان هم دیدن کردید؟ به نظر شما هم این قلعه بسیار دیدنی و خارق‌العاده است؟ چه چیزی در مورد این قلعه بیشتر از همه شما را شگفت‌زده کرد؟ آیا به درون قلعه هم رفتید؟ حتا نظر و تجربه خودنان از دیدن قلعه را برای ما بنویسید.

اگر تصمیم دارید که برای سفر به هر یک از شهرهای ایران برنامه‌ریزی کنید می‌توانید برای اجاره اقامتگاه به وب سایت پینورست سر بزنید. انواع مختلف اقامتگاه از خانه روستایی و بومگردی تا ویلا استخردار لوکس در این سایت گلچین شده است.