در میان کوهستان شهر کویری بیرجند درخششی به‌چشم می‌خورد که حاصل انعکاس نور خورشید بر آب جمع شده پشت بند دره است. اگر سوار هلی‌کوپتری شویم و بر فراز آسمان از زیر پای خود عکس بگیریم، منظره‌ای را به ثبت رسانده‌ایم که جان می‌دهد برای تبدیل شدن به یک کارت‌پستال.
احداث این سد در شهر بیرجند باعث شده در آن حوالی طبیعتی زیبا با هوایی عالی شکل بگیرد که گردشگران زیادی را برای پیاده‌روی یا کمپ کردن و گذرندان اوقاتی خوش به آن حوالی می‌کشاند. از آنجایی که آب این سد از بالا و پایین دره‌ای در میان کوهستان عبور می‌کند، نام دره را بر روی آن گذاشته‌اند.
در این مطلب از مجله گردشگری پینورستهمه چیز درباره بند دره را به شما می‌گوییم و شما را راهنمایی می‌کنیم تا از این منطقه زیبا دیدن کنید.
بیشتر با بند دره آشنا شویم
بند دره در سال ۱۲۹۴ هجری قمری و به‌دستور امیر شوکت الملک در شهر بیرجند ساخته شده است. در حقیقت قدمت این سد مثل بیشتر بناها و مکان‌های تاریخی این شهر به اواخر دوران زندیه و اوایل دوران قاجاریه برمی‌گردد. خیلی جالب است که پس از گذشت این همه سال این سد همچنان شکوه خود را حفظ کرده است و یکی از جذابیت‌های گردشگری زیبای شهر بیرجند محسوب می‌شود.
بند دره در جنوب شهر بیرجند قرار دارد. این سد را در میان دره‌ای در کوهستان باقران ساخته‌اند. ارتفاع سد تقریبا ۱۳ متر است. بند دره بزرگترین سد بیرجند است و از زیباترین مکان‌های گردشی این شهر محسوب می‌شود. این سد در سال ۱۳۸۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
بنای این سد با شیارهایی که از قبل در کوهستان وجود داشته منطبق است. به‌همین دلیل محل قرار‌گیری آن بر روی طبقات رسوبی کف رودخانه در بهترین و مناسب‌ترین وضعیت ممکن است. طول تاج این سد به ۳۱ متر می‌رسد. عرض تاج بین ۳ تا ۵ متر است و ضخامت دیوار سد در قسمت پایه حدود ۸ متری می‌شود.
نمای بیرونی این سد از آجر است و جلوه بسیار زیبایی دارد. اما برای ساخت اسکلت اصلی این سازه از مصالح دیگری استفاده کرده‌اند؛ مثلا سنگ‌های شکسته‌‌شده کوه‌ها، آجر، آهک و در بعضی از جاهای سد از ساروج. این مواد و مصالح باعث شده تا این بنای تاریخی استحکام و مقاومت خوبی داشته باشد.
آب این سد از آبی که از رودخانه سراریز می‌شود تامین می‌شود. در کنار صخره‌‌ای که در قسمت شرقی سد قرار گرفته است، محلی برای سرریز آب قرار داده‌اند که آب اضافی از آنجا خارج می‌شود و برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جز بند دره دو سد دیگر هم در شهر بیرجند وجود دارند؛ سد عمر شاه و سد النگ (چارده). هردوی این سد‌ها در همین کوهستان باقران واقع شده‌اند و قدمت احداث آن‌ها هم به دوران قاجار برمی‌گردد.
چطوری باید خودمان را به بند دره برسانیم؟
همان‌طور که گفتیم بند دره در استان خراسان جنوبی، شهر بیرجند، ۵ کیلومتری انتهای خیابان مدرس و در میان رشته‌کوه باقران قرار گرفته است.
اگر انتخاب شما برای رسیدن به این مقصد زیبا استفاده از خودروی شخصی است باید به سمت شهر سمنان حرکت کنید. پس از رسیدن به سمنان باید سمت طبس بروید و بعد با گذر از طبس و خوسف خود را به بیرجند برسانید. پس از رسیدن به شهر بیرجند کافی است که نگاهی به تابلوهایی که در شهر نصب کرده‌اند بیندازید تا خیابان پاسداران یا خیابان مدرس را پیدا کنید و از آنجا به بعد دیگر پیدا کردن مقصد نهایی کار سختی نخواهد بود.
اما اگر طی کردن چنین مسیری برای شما زمان‌بر و انرژی‌بر است، می‌توانید با استفاده از هواپیما در مدت زمانی کوتاهی خود را به شهر بیرجند برسانید.
البته سفرهای جاده‌ای لذت خود را دارند و خیلی از افراد در طول سفرهای زمینی طولانی مدت از تماشای مناظر شهری و بین‌شهری لذت می‌برند، یا به‌وسیله دوربین عکاسی یا حتی همین تلفن‌های همراه خود پیش از رسیدن به مقصد شروع به ثبت خاطرات می‌کنند.
در ضمن اگر قصد دارید به‌تنهایی به بند دره بروید و همراهی برای سفر خود پیدا نکرده‌اید، تهیه بلیت تور و همسفر شدن با عده‌ای که احتمالا به‌اندازه شما مشتاق طبیعت‌گردی و لذت بردن از آب‌وهوای مطبوع بند دره هستند می‌تواند گزینه خوبی باشد.
چه فصلی از سال برای سفر مناسب است؟
از آنجایی که بند دره در شهر بیرجند قرار گرفته است و این شهر هم آب‌وهوای کویری دارد، بهترین زمان سفر به این ناحیه فصل پاییز است. در این فصل نه سرمای طاقت‌فرسا شما را آزار خواهد داد و نه گرمای کلافه‌کننده فرصت لذت بردن از زیبایی‌های این منطقه را از شما می‌گیرد.
البته با توجه به اینکه در حوالی این سد زیبا طبیعت سرسبزی وجود دارد سفر به این نقطه از شهر کویری بیرجند در فصل بهار هم لطف خودش را خواهد داشت؛ بنابراین، اگر از آن دسته افرادی هستید که تاب تحمل اندکی گرما را دارند یا حتی از درخشش آفتاب و لمس گرمای آن بر پوست خود لذت می‌برند، پیشنهاد می‌کنیم سفر به بند دره در فصل بهار را هم در نظر بگیرید.
راستی خوب است این را بدانید که زمان آبگیری این سد در فصل زمستان و بهار است. بنابراین اگر در فصل بهار به اینجا بروید با منظره زیباتری از سد روبه‌رو خواهید شد.
چه تفریحاتی می‌توان انجام داد؟
به‌تازگی این امکان به این منطقه اضافه شده است که با پاراگلایدر بر فراز کوهستان‌های بیرجند پرواز کنید. برای همین خیلی از کسانی که ماجراجو هستند توجه‌شان به این منطقه جلب شده و به بند دره می‌آیند تا خوش بگذرانند. اتفاقا اولین پرواز پاراگلاید سال گذشته (سال 1399) با حضور مدیرکل ورزش و جوانان انجام شد.
علاوه‌براین قرار است جاده‌های منتهی به این محل را پهن کنند، مسیر کمربندی را امن‌تر کنند و آب آشامیدنی و نور را هم تامین کنند. اگر این اتفاق بیافتد حتما شرایط بهتر و مناسب‌تری برای پیک‌نیک کردن یا کمپ کردن در این منطقه ایجاد می‌شود و این‌طوری مردم با خیال راحت‌تری به بند دره سفر می‌کنند.
ساخت آلاچیق، ایجاد فضای سبز پارک و امکانات ورزشی، احداث رستوران و کافه و … هم جزو پروژه‌هایی هستند که قرار است به‌زودی در نزدیکی سد اجرا شوند و رنگ‌وبوی تفریحی و گردشگری این منطقه را بیشتر کنند.
عمارت و باغ اکبریه یکی از بناهای تاریخی شهر بیرجند است که در زمان قاجار ساخته شده. درون این باغ چندین عمارت جدا از هم وجود دارد که همگی تزئینات زیبا و چشم‌نوازی دارند. در باغ اکبریه یک استخر بزرگ مربع‌شکل وجود دارد که تقریبا بیشتر فضای باغ را گرفته است. موزه مردم‌شناسی بیرجند هم در همین باغ قرار دارد.
این عمارت در انتهای خیابان معلم و در روستای اکبریه قرار گرفته است.
ارگ کلاه‌فرنگی
ارگ کلاه‌فرنگی هم یکی دیگر از بناهای تاریخی بیرجند و مربوط به دوران قاجار است. در آن دوران این ارگ مقر حکومتی بوده است. معماری این عمارت بسیار زیبا و دیدنی و به شکل زیگوارتی و شش اشکوبه است.
این بنا در بلوار شهید مطهری و خیابان شهید مطهری ۱۶ قرار گرفته است.
کال جنی یا دره جنیان یکی از جاذبه‌های طبیعی منحصر‌به‌فرد ایران است و هر ساله هزاران گردشگر از آن دیدن می‌کنند. دیواره‌های این دره شکل‌های مختلف و جالبی دارد. در نقاط مختلف دره حوضچه‌های آبی وجود دارد که خیلی برای آبتنی در روزهای گرم مناسب است.
این جاذبه طبیعی جذاب در شهر طبس و درروستای ازمیغان جای دارد.
باغ گلشن
این باغ سرسبز که یکی از مهم‌ترین باغ‌های ایرانی محسوب می‌شود مربوط به اواخر دوران زندیه و اوایل دوران قاجار است. نکته جالب در مورد این باغ که تنها در تاج محل هند تکرار شده این است که باغ به‌صورت مربع ساخته شده است. این باغ با عمارت زیبا و گل‌ها و درختان فراوان واقعا جای دیدنی‌ای است.
این باغ قدیمی در شهر طبس قرار گرفته است.
شما پیش از آن با بند دره آشنایی داشتید؟ تا به‌حال به این منطقه زیبا رفته‌اید؟ آیا تجربه کمپ کردن در طبیعت اطراف سد و دریاچه را دارید؟ آیا از ارتفاع می‌ترسید یا هیجان آن را دوست دارید؟ پاراگلایدرسواری بر فراز آن را امتحان کردید؟ حتما تجربه و نظر خودتان را برای ما بنویسید.
اگر اهل سفر و کشف جاهای جدید هستید باید خوب بدانید که پیدا کردن محل اقامت مناسب یکی از مهم‌ترین و شاید سخت‌ترین کارها در سفر است. شما می‌توانید با رزرو اقامتگاه در پینورست خیال خودتان را از این بابت راحت کنید. اجاره انواع مختلف اقامتگاه از کلبه جنگلی و بوم‌گردی تا اجاره ویلا ساحلی با قیمت مناسب در این سایت وجود دارد.
توی سفر دنبال چی هستی؟ 
کشف شهر 
قلقهای سفر 
تجربههای بقیه 
