آمل ؛ گردشی کامل در شهری با تاریخ سه هزار ساله

ایران کشوری چهار فصل و دارای شهرهای تاریخی و دیدنی بسیاری است و سفر به هریک از آن‌ها باعث می‌شود که هرچه بیشتر به ایرانی بودن خود افتخار کنیم. آمل یکی از مهم‌ترین شهرهای استان مازندران و مرکز شهرستان آمل است. این شهر علاوه بر طبیعت زیبا و غیرقابل‌توصیف، گذشته بسیار درخشانی را پشت سر گذاشته است و با قدمت بیش از سه هزار سال یکی از مهم‌ترین شهرهای کشورمان محسوب می‌شود.

شهر آمل از شرق به بابل، از شمال به محمودآباد، از غرب به نور و از جنوب به دامنه رشته‌کوه‌های سر به فلک کشیده البرز ختم می‌شود. فاصله شهر آمل از تهران حدود ۱۹۵ کیلومتر است و تا ساحل دریای خزر حدود ۲۰ کیلومتر فاصله دارد.

روی نقشه ببینید!

با ما در این مطلب پینورست همراه باشید تا سفری جذاب به این بهشت زیبا و قلب تپنده استان مازندران داشته باشیم.

ویژگی‌های جالب شهر آمل

بد نیست در همین ابتدا از ویژگی‌های جالب شهر آمل بگوییم که شاید پیش از این نشنیده باشید. همان‌ طور که گفتیم آمل نبض اقتصاد استان مازندران است و در صنعت، صادرات و ورزش استان خصوصا والیبال حرف اول را می‌زند. از آمل به‌عنوان یکی از اولین مراکز یکجانشینی بشر در طول تاریخ یاد می‌شود و همین موضوع گویای تاریخ چند هزارساله این دیار خواهد بود.

اگر بخواهیم نگاهی به لقب‌هایی که در طول تاریخ به این شهر نسبت داده شده‌اند داشته باشیم به عناوین جالبی بر میخوریم. آمل به شهر علم، فلسفه و تاریخ معروف است و با پرورش استعدادهای درخشان و چهره‌های ماندگار بسیار این موضوع را در طول تاریخ به‌خوبی ثابت کرده است .

شهر بام ایران، شهر هزار سنگر، شهر مادها، دروازه مازندران، شهر آمال و آرزوها، اولین شهر علویان و پایتخت برنج ایران از دیگر عناوینی هستند که به این شهر نسبت داده شده‌اند. پشت هر یک از این اسم‌‌ها داستان‌ها و روایت‌های مفصلی وجود دارد که در اینجا نمی‌توانیم به آن‌ها اشاره کنیم.

این شهر در زمان زیاریان و علویان پایتخت ایران بوده است و بعدها و در زمان حکومت اشکانیان تبدیل به یکی از مراکز مهم کشور و حکومت شد.

لایف استایل مردم آمل

مردم آمل و استان مازندران از قدیمی‌ترین ساکنین سرزمین ایران هستند. خصوصیات مشترک فراوانی میان آن‌ها و مردم جنوب قفقاز وجود دارد. زبان مردم مازندران و شهر آمل زبان طبرستانی یا همان مازنی است که تقریبا می‌توان گفت کمتر از هر زبان دیگری تحت تاثیر زبان‌های بیگانه قرار گرفته است. اکثریت جمعیت ۲۳۷ هزار نفری شهر آمل از زمان‌های قدیم با گویش آملی که یک گویش مازندرانی است صحبت می‌کنند.

مردم این ناحیه تا پیش از قرن دوم هجری پیرو آیین‌های مختلف بودند و پس‌ از آن به اسلام روی آوردند. در حال حاضر اسلام دین اول و بیشتر مردم این شهر و ناحیه محسوب می‌شود. از جمله جشن‌ها و مراسم‌های محلی و ملی که سالیان سال است در آمل برگزار می‌شود می‌توانیم جشن تیرگان، آیین ورف چال، مراسم مارمه، سنت علم و نخل‌ گردانی و نوروز خوانی را نام ببریم.

بیشتر بخوانید: آبشار تیرکن ؛ ماجراجویی در دل جنگل­های هیرکانی

دیدنی‌های تاریخی شهر آمل

پل دوازده چشمه

باوجود رود هراز که از مرکز شهر آمل عبور می‌کند باید انتظار داشته باشیم که پل‌های تاریخی هم در گوشه و کنار این شهر ساخته شده باشند. پل دوازده چشمه یادگار دوران صفویان است و به‌منظور ایجاد ارتباط میان بخش شرقی و غربی شهر که توسط رود هراز از هم جدا شده‌اند احداث شده بود.

پل دوازده چشمه با ۱۰۷ متر طول و ۱۲ دهنه در دوران قاجار بازسازی شد و در سال‌های اخیر در لیست آثار ملی ایران قرار گرفته است.

پل معلق

پل معلق یا فلزی آمل یکی از اولین نمونه‌های پل‌های بزرگ و جدید است که در کشورمان ساخته شد. این پل در دوره پهلوی و در نزدیکی پل دوازده چشمه ساخته شد تا مسیر عبور و مرور وسایل نقلیه از سمتی به سمت دیگر شهر را فراهم کند.

این پل در نوع خود بسیار منحصربه‌فرد است چون سازه آن توسط مهندسان آلمانی طراحی و ساخته شده و در برابر وقوع سیل مقاوم است. 

آرامگاه میر حیدر آملی

اگر علاقه به کسب اطلاعات جذاب و مفید در مورد سبک معماری آرامگاه سازی در ایران باستان دارید آرامگاه میر حیدر آملی را از دست ندهید. آرامگاه میر حیدر آملی معروف به آرامگاه سه سید در محله پایین بازار قرار دارد و قدمت آن به قر۹ن  هجری قمری برمی‌گردد. این آرامگاه در سال ۱۳۱۰ به‌عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید.

مسجد جامع

مسجد جامع آمل بخش بزرگی از تاریخ این شهر را در دل خود جای‌ داده است. این مسجد که از مساجد جامع قدیمی ایرانی است از سال ۱۱۰۰ و به دستور شاه سلطان حسین صفوی ساخته شد بعد از گذر از زلزله، آتش‌سوزی، و سایر عوامل مخرب محیطی هنوز هم پابرجاست و عظمت خود را به رخ می‌کشد.

کتیبه‌ای در این مسجد پیدا شده است که فرمان شاه صفوی مربوط به سال ۱۱۰۶ هجری بر روی آن حک شده است.

مشهد میر بزرگ

قدمت بقعه میر بزرگ به قرن هشتم هجری قمری برمی‌گردد. با حضور در این مقبره مات و مبهوت هنر کاشی‌سازی و کاشی‌کاری ایرانی به‌کار رفته در بنا خواهید شد. مشهد میر بزرگ نه‌ تنها در استان مازندران بلکه در سطح کشور هم به‌عنوان یک بنای تاریخی مهم و ارزشمند شناخته می‌شود.

گفته می‌شود که قدمت ساختمان کنونی این بنا به دوران صفویان برمی‌گردد و از آن زمان تا به امروز تغییراتی هرچند ریز و جزئی در آن انجام شده است.

آتشکده آمل

حضور یک آتشکده می‌تواند گویای این باشد که مردم یک شهر از زمان‌های قدیم یگانه‌پرست و پیرو آیین زرتشت بوده‌اند. آتشکده آمل که به‌عنوان آرامگاه و بقعه آل رسول هم شناخته می‌شود یادگار دوره ساسانیان است و در حدود نیم‌ قرن پیش به‌عنوان یکی از آثار ملی ارزشمند ایران معرفی شده است.

قدمت این بنا و معماری خاص به‌کار گرفته شده در آن به قرن نهم هجری قمری برمی‌گردد.

آرامگاه ناصرالحق

این بنای تاریخی یک برج آرامگاه مربوط به سده نهم هجری قمری است که در محله پایین بازار قرار گرفته است. آرامگاه ناصرالحق که یکی از سادات حسینی شهر آمل است به‌عنوان یک بنای ارزشمند ملی در سال ۱۳۱۰ به ثبت رسیده است.

مسجد امام حسن عسگری

این مسجد که در قلب شهر قرار گرفته است قدیمی‌ترین خانقاه ایران است. به محل زندگی، آموزش و فعالیت صوفیان، خانقاه گفته می‌شود. سازمان میراث فرهنگی مازندران تاریخ ساخت این بنای ارزشمند را سال ۱۴۰ هجری قمری اعلام کرده است.

ساختمان این بنا متعلق به قرن دوم و سوم هجری قمری است و گلدسته هشت‌ضلعی کنار آن بعدها و در قرن ششم هجری قمری ساخته شده است. این مسجد چشم‌نواز و ارزشمند در پایین‌ دست بازار آمل قرار دارد.

بیشتر بخوانید: باداب سورت؛ چشمه های رنگی دیدنی کنار دریاچه چورت

عمارت منوچهری

در بافت قدیمی شهر آمل می‌توانید از عمارت منوچهری دیدن کنید. این عمارت ساخته دست معماران زمان قاجار است و یکی از خانه‌های لوکس و ایانی آن زمان به‌حساب می‌آمده است. معماری این عمارت در نوع خود بسیار منحصربه‌فرد و جذاب است.

حمام اشرف‌السلطان

حمام تاریخی اشرف السلطان از حمام‌های قدیمی شهر آمل است که به دلیل قدمت بسیار طولانی واقعا ارزش دیدن دارد. در بخش‌هایی از این حمام با کاشی‌هایی مواجه می‌شوید که عمری در حد و اندازه عصر صفویان دارند.

برج هشتل

این مجموعه از پنج برج آرامگاهی با قدمت طولانی تشکیل شده است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند. این برج‌ها یکی از خاص‌ترین مکان‌های تاریخی طبرستان قدیم هستند و به شکل یک مثلث در کنار هم قرار گرفته‌اند.

امامزاده ابراهیم

امامزاده ابراهیم یکی از بلندترین مقبره‌های موجود در ایران و یکی از دو امامزاده معروف شهر آمل است. این امامزاده با خصوصیات منحصربه‌فرد خود تبدیل به یکی از خاص‌ترین امامزاده‌های کشور شده است.

این امامزاده در قرن نهم هجری قمری ساخته شده است. از آن زمان تا به امروز آثار نفیس و ارزشمند چوبی از جمله در، صندوق و کتیبه‌های مربوط به دوره قاجار به زیبایی‌های این بنای تاریخی افزوده‌اند.

خانه شفاهی

آمل میزبان یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی ایرانی یعنی خانه شفاهی است. این خانه با وجود نقاشی‌ها، گچ‌بری‌ها، پنجره‌های ارسی، طاق و قوس‌های بسیار زیبا یکی از آثار به‌جا مانده از دوران قاجار است. با وجود همه این خصوصیات جذاب و چشم‌نواز گفته می‌شود که این بنا در زمان‌های قدیم یک خانه شاه نشینی بوده است.

قدمگاه خضر نبی

این بنا که به آن بقعه خضر هم گفته می‌شود در محدوده خیابان رضوانیه و جنب کتابخانه عمومی شهر قرار گرفته است. این بنای تاریخی در سال ۱۳۳۵ به ثبت ملی رسیده است. در روایت‌ها آمده است که خضر نبی در حال گذر از ایران بوده که به آمل رفته و اولین جایی که به آن نقل‌ مکان کرده همین محل قدمگاه امروزی بوده است.

مرکز خریدهای آمل

بازار قدیم آمل

بازار قدیم آمل معروف به پایین بازار با قدمت بسیار طولانی یکی از مهم‌ترین مراکز خرید این شهر به‌حساب می‌آید. در واقع می‌توانیم بگوییم که این بازار نبض اقتصاد شهر آمل است. علاوه بر غرفه‌هایی که به‌صورت دائمی فعالیت دارند معمولا از محل این بازار برای برپایی بازارچه‌های محلی و هفتگی هم استفاده می‌شود.

با اشاره‌ای که به تاریخی بودن این بازار داشتیم می‌توان گفت که بازار قدیم آمل علاوه بر موقعیت اقتصادی دارای اهمیت تاریخی هم هست و بخشی از تاریخ این شهر را تشکیل داده است. در این بازار از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را پیدا خواهید کرد، اما باید شلوغی بازار در روزها و ساعات خاص هفته را هم مدنظر داشته باشید.

مرکز خرید اکسین

مراکز خرید مدرن و امروزی هم طرفداران خاص خودشان را دارند. مرکز خرید یا سیتی سنتر اکسین در ۴ کیلومتری ابتدای جاده هراز قرار گرفته است و مجموعه‌ای بی‌نظیر از غرفه‌های تجاری و امکانات رفاهی و سرگرمی را برای خریداران فراهم کرده است.

اگر به دنبال برندهای معتبر و البته گران‌قیمت لباس، کیف و کفش و … هستید حتما به این مرکز خرید سر بزنید. سه‌ طبقه اول این مجموعه پر از غرفه‌های رنگارنگ است و در طبقه چهارم زمین بولینگ، شهربازی کودکان و فود کورت قرار گرفته است.

پاساژ بزرگ آمل

در محدوده خیابان انقلاب به پاساژی بر خواهید خورد که یکی از مراکز خرید مهم شهر محسوب می‌شود. پاساژ بزرگ آمل هر روز از ساعت 9 صبح تا 10 شب به روی خریداران باز است. در این پاساژ می‌توانید پوشاک، کیف و کفش، لوازم‌آرایشی و … را با قیمت مناسب تهیه کنید و از خرید خود لذت ببرید.

شکم‌گردی در آمل

خوردن غذاهای خوشمزه و سنتی هر شهر یکی از واجب‌ترین کارهایی است که باید در حین سفر انجام داد. غذاهای اصیل و خوش‌رنگ و لعابی که در شهرهای شمالی کشورمان ازجمله آمل تهیه می‌شود می‌تواند خاطره سفر به این نقطه از ایران را تا مدت‌ها در ذهنتان تازه نگه دارند.

از جمله مشهورترین غذاهای محلی شهر آمل می‌توانیم به خورشت مرغ‌ترش، کته آملی، کتلت، اسفناج پته، مرغ شکم پر آملی، اردک جوجه، پلو زعفرانی، کی پلا، کشمش‌پلو با مرغ، ترشی تره، ترشه کباب، آغوز مسما، دوپتی و نازخاتون اشاره کنیم.

اگر به دنبال این هستید که طعم بی‌نظیر غذاهای محلی را در رستوران‌ها امتحان کنید ما چند گزینه محبوب برای شما سراغ داریم. رستوران لاله‌زار، رستوران حاج محسن، رستوران اکبر جوجه، رستوران دربند، رستوران حاتم نور، دهکده شاندیز، رستوران تاتلی و رستوران پوریا معروف‌ترین و سر زبان‌ترین رستوران‌های آمل و حوالی آن هستند که می‌توانید به آن‌ها سر بزنید.

بیشتر بخوانید: دره ارگت دودانگه ؛ کوه‌نوردی و سنگ‌نوردی در منطقه محافظت‌‌شده

از بحث غذاهای محلی و لذیذ که بگذریم، سیب، کیوی، گیلاس، ترشیجات، مرباجات، برنج، گردو، عسل، تمشک،  زیتون، ماهی، مرکبات، شیرینی‌هایی مثل آب دندان، ساقه‌عروس، نان کوهی و … از مهم‌ترین سوغاتی‌های آمل هستند که اکثر گردشگران پیش از برگشتن از سفر حتما به تهیه یک یا چند مورد از آن‌ها فکر می‌کنند.

البته در کنار همه مواردی که گفته شد نباید از صنایع‌دستی این شهر هم غافل شویم. اگر علاقه‌مند به هنر و صنایع‌دستی هستید باید بگوییم که سفال‌سازی، منبت‌کاری، معرق‌کاری و گلیم‌بافی از مهم‌ترین صنایع‌دستی  آمل هستند.

خوشگذرانی در آمل

پارک دهکده طلایی

پارک دهکده طلایی یکی از زیباترین بوستان‌های ایران است. این پارک که به‌عنوان بزرگ‌ترین پارک مازندران هم شناخته می‌شود در سال ۱۳۷۲ تاسیس شده و رود هراز در مجاور آن قرار گرفته است. فضای زیبای این پارک واقعا خیره‌کننده است و از همه مهم‌تر اینکه شما می‌توانید به‌عنوان مسافر شهر آمل در این پارک چادر برپا کنید و لذت ببرید.

پارک دهکده طلایی امکاناتی از جمله شهربازی، پیست اسکیت، دریاچه مصنوعی و قایق، باغ‌وحش، تعدادی رستوران و سرویس‌های بهداشتی را در خود جای داده است.

پارک جنگلی میرزا کوچک خان

پارک جنگلی میرزا کوچک خان یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های جنگلی خاورمیانه و دومین پارک جنگلی بزرگ استان مازندران است که در کیلومتر ۲۰ جاده آمل به تهران قرار گرفته است. گذر رود هراز از کنار این پارک، زیبایی‌های آن را دوچندان کرده است.

این پارک جنگلی هرگونه امکانات رفاهی مورد نیاز را برای گردشگران و محلی‌های خود شهر آمل فراهم کرده است و از این بابت جای هیچ نگرانی نیست.

ییلاق‌ها و جاهای دیدنی اطراف آمل

دهکده پرن

به‌ جرئت می‌توان گفت که دهکده پرن یکی از زیباترین ییلاق‌های استان مازندران و ایران است. این دهکده به فاصله نزدیکی از شهر آمل قرار گرفته است. با وجود مناظر استثنایی که تلفیقی از کوه، جنگل، ابرها و آواز پرندگان هستند دهکده پرن یکی از بهترین محل‌هایی است که می‌توانید برای تفریح و لذت بردن از طبیعت انتخاب کنید.

جنگل الیمستان

جنگل الیمستان در ۲۰ کیلومتری جاده هراز و در روستای الیمستان قرار دارد. الیمستان به طلای سبز ایران مشهور است و احتمالا نام این ناحیه از درختان الیما گرفته شده است که در این جنگل خصوصا در اردیبهشت‌ ماه هر سال به فراوانی پیدا می‌شوند.

در اکثر اوقات سال مه غلیظی فضای جنگل را فرا گرفته و در کنار چشمه‌ها، اسب‌های وحشی، کلبه‌های نقلی اهالی منطقه و گل‌هایی با رنگ و بوی مختلف زیبایی‌های این منطقه را دوچندان کرده است.

جنگل بلیران

جنگل بلیران در روستایی با همین اسم و در ۱۵ کیلومتری شهر آمل قرار گرفته است. این جنگل در بخش سردشت و در روستای بلیران قرار گرفته است و در فصل‌های مختلف سال زیبایی خیره‌کننده‌ای دارد. در محدوده این جنگل می‌توانید از دیدن رودخانه، چشمه‌های آب گرم و درختان سر به فلک کشیده لذت ببرید.

ییلاق خوشواش

در ۲۲ کیلومتری شهر آمل روستایی ییلاقی و بسیار خوش آب‌وهوا قرار گرفته است که با سفر به آنجا می‌توانید در میان ابرها قدم بزنید؛ باور کنید که چنین اتفاقی شدنی و ممکن است! در ییلاق خوشواش می‌توانید بر روی ابرها پرواز کنید و در تاریکی شب از دیدن روشنایی چراغ‌ها در شهرهای اطراف لذت ببرید.

روستای زیارود

زیارود روستایی توریستی و خوش آب‌وهوا از توابع بخش مرکزی شهرستان آمل است. این منطقه با وجود جنگل زیبای زیارود تبدیل به بهشتی خوش آب‌وهوا برای گردشگران داخلی و خارجی شده است.

آبشار برجی کلا

در استان مازندران و حوالی شهرستان آمل آبشارهای زیادی وجود دارد که تماشای هرکدام از آن‌ها لذت خاص خودش را دارد. آبشار برجی کلا در شهرستان آمل، دره چلاو و در روستای برجی کلا قرار گرفته است و یکی از زیباترین مناظر طبیعی استان مازندران است که می‌توانید لذت بازدید از آنجا را به خودتان هدیه دهید.

بیشتر بخوانید: جاده هراز ؛ خطرناک اما زیبا و چشم‌­نواز

تا به حال به آمل سفر کرده‌اید؟ همه این مکان‌های دیدنی که معرفی کردیم را دیدید؟ اگر جوابتان نه هست به شما پیشنهاد می‌دهیم که یک بار دیگر راهی شهر آمل شوید. حتما نظر و تجربه خودتان را برای ما بنویسید.

اگر با خواند این مطلب وسوسه شده‌اید که به آمل سفر کنید می‌توانید برای اجاره اقامتگاه به صورت آنلاین به سایت پینورست سر بزنید. امکان رزرو انواع مختلف اقامتگاه از کلبه جنگلی و خانه روستایی تا رزرو ویلا نزدیک ساحل در این سایت وجود دارد.

محمدرضا قاسم شیرازی

بقیه‌ نوشته‌ها

دانشجوی ژنتیک دانشگاه اصفهان - عاشق روانشناسی و نویسندگی
من خستگی ناپذیرم؛ خستگی ناپذیر از سفر کردن، دیدن چیزهای جدید و نوشتن

از این نویسنده همین یه نوشته رو داریم