بازدید ۱,۰۶۱
امروز قصد داریم در این مطلب پینورست نگاهی به معروف‌ترین سوغاتی‌های لذیذ و خوشمزه استان کرمان داشته باشیم و گریزی هم به صنایع دستی ارزشمند آن بزنیم. در نهایت کمی در مورد جاهایی که می‌توانید آنها را تهیه کنید هم صحبت می‌کنیم؛ پس در ادامه با ما همراه باشید تا سوغات کرمان را بشناسید.
یکی از شیرینی‌های زندگی کردن در کشوری به اسم ایران تنوع فرهنگ‌ها و آداب‌ورسوم مردم آن است. مردم هر نقطه از این سرزمین در طول صدها و بلکه هزاران سال با توجه به چیزهایی که در اختیار داشته‌اند دست به خلق آثار مختلف زده‌اند و با درآمیختن مواد مختلف خوراکی‌های واقعا خوردنی خلق کرده‌اند.
در این بین شاید استان کرمان یکی از مظلوم‌ترین مناطق کشور در این زمینه باشد. صحبت از سوغات کرمان بیشتر مردم را به یاد زیره، پسته یا خرمای معروف اینجا می‌اندازد. شاید شما هم روحتان از این قضیه خبر ندارد که کرمان بهشت خوردنی‌های خوش عطر و طعم و البته صنایع‌دستی تاریخی است.
معرفی استان کرمان
اگر بخواهیم مفصل درباره استان کرمان و ویژگی‌های تاریخی و فرهنگی آن صحبت کنیم احتمالا باید چند ساعت به این کار ادامه دهیم تا به یک نتیجه نسبتا خوب برسیم! روی نقشه استان کرمان را به‌صورت یک پهنه وسیع خواهید دید که توسط استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، یزد، فارس و هرمزگان محاصره شده است.
کرمان از نظر وسعت پهناورترین استان و از نظر جمعیت نهمین استان پرجمعیت کشور است. این استان هزاران اثر دیدنی دارد که از بین آنها ۶۶۰ اثر تاریخی در فهرست آثار ملی ایران و ۷ اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. در واقع می‌توان گفت که استان کرمان در این زمینه گوی سبقت را از خیلی از رقبا ربوده و به‌تنهایی در رتبه اول کشور قرار گرفته است.
با توجه به وسعت ۱۸۳ هزار کیلومتر مربعی استان کرمان و فراوانی منابع طبیعی، اینجا در طول سال‌های اخیر به‌طور متوالی توانسته است رتبه نخست صادرات غیرنفتی کشور را به دست بیاورد. شاید معدن‌ها بزرگ‌ترین سهم را در این اعداد و ارقام داشته باشند؛ اما ناگفته نماند که سوغات و صنایع‌دستی این استان بخش زیادی از این صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص داده است.
روی نقشه ببینید!
جالب‌تر اینکه با وجود آب‌وهوای گرم و خشک کرمان حدود ۱۷ درصد از باغ‌های میوه کشور در این استان قرار گرفته. به همین خاطر استان کرمان در تامین میوه موردنیاز کشور و صادرات آن به کشورهای دیگر حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
جدا از محصولات کشاورزی مثل انواع میوه و مرکبات، پسته، خرما و داروهای گیاهی که مهم‌ترین آن زیره است جا دارد اشاره‌ای به شیرینی‌های خوشمزه مثل قطاب، کماچ سهن، کلمپه، قاووت، مسقطی، حاج پسته، سوهان و خرما بریز هم داشته باشیم.
در کنار همه این‌ها نباید از صنایع‌دستی تاریخی این استان غافل شد. پته‌دوزی، قالی‌بافی، شال‌بافی، آجیده‌دوزی و گبردوزی تنها بخش کوچکی از صنایع‌دستی کرمان است.
سوغات کرمان ؛ خوردنی‌ها
کماچ سهن
به جرئت می‌توانیم بگوییم کماچ سهن یکی از خوشمزه‌ترین و مقوی‌ترین شیرینی‌هایی است که می‌توان پیدا کرد! آرد سهن یا همان آرد جوانه گندم و خرمای تازه بدون استفاده از شکر و شیرین‌کننده‌های اضافی دست‌به‌دست هم می‌دهند تا این شیرینی خوشمزه مخصوص کرمان تهیه شود.
برای تهیه کماچ سهن اول باید خمیر را با استفاده از آرد جوانه گندم آماده کرد و سپس ادویه‌های مختلف مثل زیره، دارچین، گیاهان دارویی و مقدار کمی هم نمک به آن اضافه کرد. بعد از آماده‌سازی خمیر آن را دو قسمت می‌کنند و قسمت اول را پهن کرده و خرما و مغز گردو، پسته و … به آن اضافه می‌کنند. در نهایت با استفاده از بقیه خمیر روی مواد را می‌پوشانند و آن را داخل فر می‌گذارند تا به رنگ قهوه‌ای روشن درآید.
بیشتر بخوانید: دلفارد جیرفت کرمان ؛ تابستان‌های برفی و خوش آب و هوا
کلمپه
کلمپه معروف‌ترین سوغات خوراکی استان کرمان است و در هر شیرینی‌فروشی کرمان می‌توانید سراغ این شیرینی کلوچه مانند و بسیار خوشمزه را بگیرید. مثل کماچ سهن برای تهیه کلمپه هم از خرما استفاده می‌شود. در تهیه خمیر این شیرینی معمولا از دارچین، گلاب، هل و زعفران استفاده می‌شود و گاهی اوقات هم مقداری روغن حیوانی به ترکیبات اضافه می‌کنند.
وسط خمیر توسط مخلوطی از خرما و مغز گردوی چرخ شده پر می‌شود که البته گاهی مغز گردوی خرد شده هم به آن اضافه می‌شود. برای تزئین کلمپه از قالب‌هایی با طرح و نقش‌های متنوع استفاده می‌شود؛ پس اگر به‌جای کلمپه دایره‌ای نوع مربعی آن در مغازه‌ها به چشمتان خورد اصلا تعجب نکنید! برای تزئین روی کلمپه از پودر پسته، کنجد یا زعفران استفاده می‌شود.
قاووت
قاووت که مردم کرمان به آن قووتو هم می‌گویند از معروف‌ترین خوراکی‌ها و سوغات استان کرمان است که حتی به کشورهای دیگر هم صادر می‌شود! قاووت یا همان کفلمه انواع مختلفی دارد و برای تهیه هر کدام از آنها از مواد مختلفی استفاده می‌شود؛ مثلا برای تهیه قاووت چهل گیاه که یکی از معروف‌ترین انواع قاووت است از چیزی نزدیک به ۴۰ نوع ماده مختلف استفاده می‌شود.
معمولا برای تولید قاووت مغز انواع آجیل مثل پسته، بادام، تخم آفتاب‌گردان و گردو با کنجد، شکر، قهوه یا آرد نخودچی، بذر گیاهانی مثل کتان، گیاهان دارویی مختلف و تخم آنها مثل گشنیز، تخم خرفه، تخم کنف، تخم خشخاش و هزار جور ماده قوی دیگر باهم ترکیب و به‌وسیله آسیاب به پودر تبدیل می‌شود.
این پودر آن‌قدر پرانرژی و مقوی است که آن را برای مادرانی که به‌تازگی زایمان کرده‌اند تهیه می‌کنند و در مراسمی که در بین اهالی کرمان زامون نام دارد همگی از آن می‌خورند. این شیرینی برای ورزشکاران و آن‌هایی که دچار مشکلاتی مثل کم‌خونی یا ضعف قوای جسمانی هستند بسیار مفید و مقوی است. قاووت یا همان قووتو را می‌توانید خالی یا همراه با آب جوش یا شیر میل کنید.
فالوده کرمانی
برای یک روز گرم تابستانی چه چیزی بهتر از اینکه خودتان را مهمان یک فالوده کرمانی خوشمزه و خنک بکنید؟ درست مثل فالوده شیرازی که همه می‌شناسیم فالوده کرمانی هم از تکه‌های کوچک نشاسته تهیه شده است.
برخلاف فالوده شیرازی که در آن نشاسته‌ها به‌صورت رشته‌ای تهیه می‌شود در فالوه یا همان پالوده کرمانی ذرات نشاسته با عبور از یک ظرف مخصوص به شکل دانه‌دانه در می‌آیند. این دانه‌های نشاسته به مخلوطی از گلاب، عرق بیدمشک، عرق نسترن یا عرق نعنا اضافه می‌شود. اگر دوست داشته باشید می‌توانید به آن تخم شربتی یا تخم خرفه هم اضافه کنید.
قطاب
شاید باور نکنید اما قطاب از زمان هخامنشیان توسط مردم ایران تهیه می‌شده است! شیرینی خوشمزه و دوست‌داشتنی قطاب در دو استان یزد و کرمان تهیه می‌شود. قطابی که در استان کرمان تهیه می‌شود معمولا سایز بزرگ‌تری دارد و در آن از پسته استفاده می‌شود.
برای تهیه لایه خارجی قطاب خمیری با استفاده از آرد، شیر و ماست تهیه می‌شود. وسط این خمیر با مخلوط آسیاب شده مغز پسته یا گردو، شکر، هل و مواد دیگر پر می‌شود. بعد از شکل دادن به خمیر آن را سرخ می‌کنند. معمولا بعد از آماده شدن قطاب کرمانی آن را با پودر قند یا گاهی مقداری پودر پسته تزئین می‌کنند.
مرکبات
در کمال تعجب کرمان با همین شرایط آب‌و‌هوایی گرم و خشک بهترین مرکبات کشور را تولید می‌کند! همان طور که گفتیم حدود ۱۷ درصد از باغ‌های مرکبات کشور در استان کرمان قرار دارد و این استان رتبه سوم تولید مرکبات را در کشور دارد.
در باغ‌های بم، جیرفت و شهداد انواع مرکبات مرغوب و خوش‌طعم مثل پرتقال، نارنگی، لیمو و گریپ‌فروت تولید و علاوه بر تامین نیاز داخلی به کشورهای دیگر هم صادر می‌شود.
خرما
بیشتر ظرفیت کشاورزی مناطق شرقی و جنوبی استان کرمان خصوصا شهرستان‌های بم و فهرج به کشت خرمای باکیفیت اختصاص پیدا کرده است. در این منطقه‌ها استان کرمان تا جایی که چشم کار می‌کند نخلستان‌های بزرگ با نخل‌های سر‌به‌فلک‌کشیده خواهید دید.
حدود یک سوم تولید خرمای ایران در استان کرمان انجام می‌شود و بخش زیادی از این تولیدات به دلیل کیفیت عالی به کشورهای دیگر صادر می‌شود؛ همیشه مشتری‌های خارجی برای تهیه آنها صف کشیده‌اند!
اگر دوست دارید طعم بی‌نظیر بهترین خرمای ایران و جهان را امتحان کنید توصیه می‌کنیم حتما رطب مضافتی بم را تهیه کنید.
زیره
حتما ضرب‌المثل معروف زیره به کرمان بردن را شنیده‌اید! عطر و طعم زیره کرمان به‌قدری خواستنی است که بعضی از آشپزها لقب پادشاه ادویه‌ها را برای آن انتخاب کرده‌اند! زیره از بوته‌های کوتاه قدی که به هویج شباهت دارد تهیه می‌شود و دو نوع سبز و سیاه دارد.
برداشت زیره سیاه در مزرعه‌های کرمان از اردیبهشت تا اوایل تیر ماه هر سال ادامه دارد. البته در کرمان نوع خودروی زیره سیاه هم وجود دارد که بسیار مرغوب‌تر و البته گران‌تر است. این نوع بیشتر در دشت و کوهستان‌های اطراف شهرستان بافت یا جوپار در نزدیکی کرمان پیدا می‌شود.
از زیره می‌توانید برای طعم دادن به غذاها و ایجاد تنوع در طعم و مزه آنها استفاده کنید یا به‌عنوان یک گیاه دارویی برای درمان مشکلات گوارشی، کمک به لاغری یا بهبود سلامت پوستتان از آن بهره ببرید.
گردو
اگر بخواهیم با نگاه به آمار صحبت کنیم باید گفت که ایران چهارمین کشور در زمینه میزان تولید گردو در جهان است. استان کرمان خصوصا شهرستان بافت نقش پررنگی در این آمار دارد. گردوی کرمان بعد از پسته رکورددار دومین محصول صادراتی این استان است و باغ‌های شهرستان بافت از نظر میزان سطح زیر کشت رتبه اول و از نظر میزان تولید رتبه دوم را در کشور دارد.
اگر به استان کرمان و خصوصا شهرستان بافت سفر کردید حتما از گردوهای خوشمزه این استان تهیه کنید.
بیشتر بخوانید: غذاهای محلی کرمان ؛ ۱۰ غذای خوشمزه کرمانی
پسته
وقتی از رتبه اول صادرات غیرنفتی کشور حرف می‌زنیم بخشی از نگاهمان به تولیدات کشاورزی استان کرمان و گل سرسبد آنها یعنی پسته است. ایران بالاتر از آمریکا و چین در رتبه نخست تولید پسته جهان قرار دارد. بیش از ۷۰ درصد پسته تولیدی کشور در استان کرمان و خصوصا شهرستان رفسنجان تولید می‌شود.
شهرستان رفسنجان به دلیل آب‌وهوای خشک و خاک مناسب برای کشت پسته بزرگ‌ترین سطح زیر کشت پسته در جهان را دارد. پسته کرمان انواع مختلفی دارد و کیفیت آن جای هیچ بحث و گلایه‌ای باقی نمی‌گذارد .البته ناگفته نماند که قیمت این محصول کشاورزی ارزشمند در سال‌های اخیر سر‌به‌فلک کشیده و بیشتر به خارج صادر می‌شود!
سوغات کرمان ؛ صنایع‌دستی
بد نیست حالا که راجع به سوغات کرمان صحبت می‌کنیم کمی از خوردنی‌ها فاصله بگیریم و شما را با صنایع‌دستی این دیار آشنا کنیم. هنر هنرمندان کرمانی خصوصا زنان و دختران این استان را می‌توانید در آثار صنایع‌دستی این استان به‌خوبی تماشا کنید و آنها را تحسین کنید.
پته
پته‌دوزی یکی از معروف‌ترین هنرهای دستی استان کرمان و یکی از قدیمی‌ترین سوزن‌دوزی‌های ایرانی به شمار می‌رود. گردشگران خارجی که در دوران صفویه به ایران و کرمان سفر کرده‌اند در کتاب خاطرات و سفرنامه‌هایشان به توصیف این هنر زیبا و ظریف پرداخته‌اند.
در هنر پته‌دوزی هنرمند از یک پارچه ابریشمی به اسم عریض استفاده می‌کند و با صرف روزها و ماه‌ها طرح و نقش‌هایی از انواع بته و جقه را روی این پارچه ابریشمی پیاده می‌کند.
در سفر به استان کرمان می‌توانید پته‌هایی با طرح و نقش‌های مختلف و البته قیمت‌های گوناگون تهیه کنید و به‌عنوان تابلو فرش، رومیزی، روکش جعبه دستمال‌کاغذی، روتختی و … استفاده کنید.
ظروف مسی
ظروف مسی را در بازارهای اصفهان و یزد هم می‌توان پیدا کرد؛ اما مس کرمان چیز دیگری است! اگر به بازار مظفریه کرمان و حوالی میدان گنجعلی خان این بازار سر بزنید مغازه‌های پر زرق‌وبرق مس فروشی را خواهید دید که در بعضی از آنها استادان مشغول کار هستند و ظروف مسی می‌سازند.
کرمان به دلیل معدن مس سرچشمه یکی از قطب‌های اصلی تولید مس در کشور است و به همین خاطر ظروف مسی این استان شهرت خاصی دارد. در سفر به کرمان می‌توانید انواع ظروف تزئینی و مصرفی مثل کفگیر، دیگ، قابلمه، بشقاب، لیوان، شمعدان، فنجان و … را به‌عنوان سوغات کرمان خریداری کنید.
قالی کرمان
یک باور قدیمی و البته کاملا درست در بین اهالی کرمان هست که می‌گوید: «قالی کرمان هرچه بیشتر پا بخورد ارزشمندتر می‌شود». استان کرمان یکی از قطب‌های اصلی تولیدکننده قالی کشور است و قدمت قالی‌بافی در این استان به دوران صفویه برمی‌گردد. تا چند دهه پیش در خانه هر کرمانی یک دار قالی وجود داشت و اهل خانه خصوصا زنان و دختران به این حرفه مشغول بودند.
قالی کرمان طرح و رنگ‌های بسیار متنوعی دارد و در انواع نفیس و ارزشمند آن می‌توانید بیش از ۳۰ رنگ را مشاهده کنید. دست‌بافت بودن قالی کرمان و مقاومت عالی آن نسبت به عوامل مختلف باعث شده است تا این سوغات کرمان شهرت جهانی پیدا کند. این روزها نمونه‌های بسیار ارزشمند آن با قیمت‌های نجومی خرید و فروش می‌شوند.
این روزها هیچ بعید نیست که در موزه‌های کشورهای اروپایی یا حتی اتاق کار رئیس‌جمهور یک کشور غربی قالی کرمان را ببینید!
بیشتر بخوانید: ارگ بم؛ جان دوم بزرگ‌ترین بنای خشتی جهان
گلیم شیرکی پیچ
علاوه بر همه آثار صنایع‌دستی استان کرمان که تا اینجا اشاره کردیم جا دارد به یکی از خاص‌ترین سوغاتی‌های استان کرمان اشاره کنیم که هنر ساخت آن در یکی از روستاهای مشهور شهرستان سیرجان رواج دارد.
هنر ساخت گلیم شیرکی پیچ در روستای دارستان سیرجان رواج دارد. روستای دارستان که تقریبا ۳۰ کیلومتر از سیرجان فاصله دارد از سوی سازمان یونسکو به‌عنوان دهکده جهانی گلیم معرفی شده است. گلیم شیرکی پیچ ترکیبی مابین گلیم و قالی ایست. ماده اصلی سازنده این نوع گلیم پشم است که در ساخت آن خبری از پود نیست بلکه تارها به یکدیگر متصل می‌شوند و به ساختار گلیم استحکام می‌دهند.
بهترین محل‌ها برای خرید سوغات کرمان
اینکه در سفر به استان کرمان سوغات کرمان را از چه جاهایی خریداری کنید خیلی اهمیت دارد؛ چون اگر وارد نباشید احتمالا هم باید پول بیشتری پرداخت کنید و هم جنس باکیفیت نسیبتان نخواهد شد! معمولا بیشتر افراد جاهای شناخته‌شده و معروف را برای خرید سوغاتی انتخاب می‌کنند. ما در ادامه فهرستی از بهترین جاهایی که می‌توانید با خیال راحت خوراکی‌ها و صنایع‌دستی کرمان را تهیه کنید آورده‌ایم.
بازار کرمان
بازار بزرگ کرمان که طولانی‌ترین راسته بازار در ایران است از میدان مشتاقیه و ابتدای خیابان میرزا رضای کرمانی شروع شده و تا میدان ارگ ادامه دارد. اینجا علاوه بر مغازه‌هایی که کیف، کفش و پوشاک عرضه می‌کنند می‌توانید بهترین عطاری‌های استان را پیدا کنید و زیره، پسته یا قاووت خریداری کنید.
علاوه بر این در این بازار خصوصا حوالی میدان گنجعلی خان مغازه‌های فروش صنایع‌دستی وجود دارند که توصیه می‌کنیم به آنها سر بزنید؛ بهترین صنایع‌دستی کرمان را در همین‌جا باید پیدا کنید.
فروشگاه سوغات کرمان
فروشگاه سوغات کرمان در بلوار جانباز و حدفاصل کوچه شماره ۸ و تقاطع بلوار جانباز با خیابان شهید رجایی قرار دارد. اگر حوصله رفتن به بازار را ندارید اینجا کلکسیون نسبتا کاملی از سوغاتی‌های کرمان را پیدا خواهید کرد.
شیرینی خانواده
اگر دنبال یک جای عالی برای خرید شیرینی‌های خوشمزه کرمانی هستید ما شیرینی‌سرای خانواده در خیابان شهید چمران را پیشنهاد می‌کنیم. این مجموعه از سال ۱۳۷۳ کار خودش را شروع کرده و در طول این سال‌ها همیشه کیفیت و مشتری مداری اصلی‌ترین اهداف این مجموعه بوده‌اند.
بیشتر بخوانید: باغ های ایران – گردش در ۱۱ باغ شگفت‌انگیز ایرانی
شما تا به حلا به کرمان سفر کرده‌اید؟ کدام یک از شیرینی‌‌ها و خوردنی‌های کرمانی را امتحان کرده‌اید؟ آن را دوست داشتید؟ آیا از صنایع‌دستی کرمان چیزی به یادگار دارید؟ کدام صنایع‌دستی به نظر شما از همه زیباتر است؟ حتما نظر و تجربه خودتان را از سفر به شهرهای کرمان برای ما بنویسید.
اگر تصمیم دارید که برای سفر به کرمان یا سایر شهرهای ایران برنامه‌ریزی کنید می‌توانید برای اجاره اقامتگاه به صورت آنلاین به سایت پینورست سر بزنید. انواع مخلتف اقامتگاه از ویلای ساحلی و آپارتمان لوکس تا سوئیت در این سایت برای شما گلچین شده است.
محمدرضا قاسم شیرازی
دانشجوی ژنتیک دانشگاه اصفهان - عاشق روانشناسی و نویسندگی
من خستگی ناپذیرم؛ خستگی ناپذیر از سفر کردن، دیدن چیزهای جدید و نوشتن
توی سفر دنبال چی هستی؟ 
کشف شهر 
قلقهای سفر 
تجربههای بقیه 
