نمی‌دانم شما از آن دسته آدم‌ها هستید که مایلند به گاه سفر بیشتر در چشم‌اندازهای طبیعی جولان دهند و با بهره‌گیری از روح طبیعت بکر و زیبا، روان خود را آرام کنند یا بیشتر دوست دارید به مکان‌های دیدنی و تاریخی بروید و سر از کار گذشتگان درآورید؛ البته بعضی‌ها هم هستند که این هر دو را با هم می‌خواهند. مسجد جامع یزد یکی از آن بناهاییست که جوری طراحی شده که انگار امتدادی از طبیعت و آسمان بالای سرش است و در ضمن بار تاریخ را روی دوش خودش می‌کشد.
مسجدی با مناره‌های بلند لاجوردی که گویی ستون‌هایی هستند زیر آسمان نیلگون این شهر. یادگاری دوره‌های مختلف تاریخ ایران. هر کسی به قدر توان خودش به این مسجد جامع اضافه کرده است.
اینجا اینقدر قشنگ است که نفس آدم می‌گیرد
مسجد جامع یزد یا مسجد جامع کبیر یزد یکی از شاهکارهای تحسینبرانگیز معماری ایران است. بنایی که به خاطر مناره‌های بلندش یک سر و گردن بالاتر از سایر مسجدهای ایران است. این بنای شگفت‌انگیز، در تمام دوره‌های تاریخی از گذشته تا امروز مورد توجه حکومت‌ها و مردم بوده است و همین راز سرزندگی و زیبایی آن به‌شمار می‌رود. مسجد جامع کبیر یزد مساحتی در حدود 7000 تا 9800 مترمربع دارد و می‌گویند نقشه مربعی شکل آن، از خانه خدا الهام گرفته شده است.
در محلی که در حال حاضر مسجد جامع یزد جاخوش کرده است، در دوران ساسانیان، آتشکده‌ای بنا شده که بعدها این آتشکده، مسجدی شده به نام مسجد عتیق.
در دوره‌های بعد، به این بنای نوظهور و کم نظیر، بخش دیگری به نام مسجد جامع نو افزوده شد و پس از گذر سالیان این دو بنا با هم یکی شدند و نام بنا به مسجد جامع یزد تغییر پیدا کرده است.
این مسجد زیبا از بخش‌های مختلفی مثل ایوان اصلی، چند شبستان، کریاس، قنات، محراب، گنبدخانه و… تشکیل شده که هر کدام با دقت و ظرافت خاصی طراحی شده‌اند.
مهم‌ترین و مشهورترین قسمت این مسجد، مناره‌های آن است که ۵۲ متر ارتفاعش است و در نتیجه بلندترین مناره‌ها را بینمساجد ایران دارد.
حکایت جالبی هم در مورد این مسجد بر سر زبانهاست که خاک استفاده شده در ساخت آن از خاک دشت کربلاست و آبی که برای تهیه ملات بنای مسجد استفاده کرده‌اند، همگی گلاب است.
یکی از شگفتی‌های ساخت مسجد جامع، این است که در شهر یزد هفت ورودی دارد و هر کدام از این هفت ورودی به یکی از کوچه‌های شهر راه دارند. به این ترتیب، دیگر هیچ محله‌ای از محله‌های یزد از مسجد جامع شهر خیلی دور نخواهند بود، چون مردم ساکن در هر محله می‌توانند از نزدیک‌ترین ورودی به منزل خود راهی مسجد جامع شوند.
شگفتی‌های معماری در مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد اثر هنری گران‌بهایی است که امضای دوره‌های مختلف تاریخ ایران را روی سطح خود ثبت کرده است. برای همین با یک نگاه نمی‌توانید خیلی راحت سبک معماری آن را حدس بزنید. اینجا از دوره ایلخانی و تیموری نقش روی تنش مانده تا همین دوره معاصر.
منتها فرقی نمی‌کند معماری‌اش برای کدام دوره تاریخی است. مهم این است که هر طرف را نگاه کنید چشمتان سیر نمی‌شود. به خصوص مناره‌های مسجد. اینقدر زیبا هستند که واقعا شبیه ستون‌های آسمان به نظر می‌رسند.
می‌گویند این مناره‌ها در زمان ایلخانیان ساخته شده‌اند. آن‌ها باور داشتند که ساخت برج و باروهای مرتفع، نشان‌دهنده قدرت و اقتدار حکومت است؛ هر چند که دیگر نه خبری از ایلخانیان است و نه خبری از باورهای آن‌ها ولی این دو مناره همچنان سر جایشان هستند.
البته زیبایی این مسجد تنها حاصل کار ایلخانیان نیست. در دوره‌های بعدی رنگ و نقش به معماری این بنای شگفت‌انگیز اضافه شد تا این مسجد به یکی از دل‌انگیز و آرامش‌بخش‌ترین مساجد ایران تبدیل شود. یکی از دلایل این حال و هوای آرامش‌بخش مسجد هم، بازی رنگ، روشنایی و نور در صحن آن است.
بخش‌های زیبای مسجد کبیر که نباید از دست بدهید
مسجد جامع یزد جایی غیردیدنی ندارد. وجب به وجبش اثری است هنری و ماندگار که باید با چشم سر و جان آن‌را دید. بخش‌هایی در این مسجد هستند که آشنایی با نام و دانستن مختصری درباره آن‌ها خالی از لطف نیست.
فضای جلو خان مسجد جامع یزد: اگر از درگاه شرقی مسجد جامع یزد وارد آن شوید، در قسمت رو به روی درگاه اولین چیزی که نظرتان را جلب خواهد کرد، یک حوض هشت گوش زیبا و همچنین ستون‌های کوتاه مرمری با نقوش کنده‌کاری‌شده از حیوانات و گیاهان است. روی دو ستون مرمری هم پر از اشعاری به خطی قدیمی است که آثار گذشت زمان را بر چهره دارند و دیگر جانی برایشان نمانده است.
سردر شرقی مسجد جامع یزد:وقتی از درگاه شرقی مسجد وارد آن می‌شوید، کافی است به آسمان نگاهی بیندازید تا چشمانتان بر سردر مرتفع و زیبای آن خیره بماند. این سردر بلندبالا، ۲۴ متر ارتفاع دارد و دو طرف آن با طاق نماهای چشم‌نواز و دو مناره تماشایی احاطه‌شده است.
مناره‌های مسجد جامع یزد:مناره‌های مسجد جامع یزد، بلند و با شکوه مانند دو بازوی گشوده، آغوش بازکرده‌اند و منتظر دیدار شما هستند. مناره‌هایی با کاشی‌کاری‌هایی بی‌نظیر و کتیبه‌هایی به خط کوفی. درون این دو مناره راه پله‌هایی هست با داستانی از ساخت آن‌ها توسط یک استاد و شاگرد. می‌گویند شاگرد در ساخت یکی از مناره‌ها که برخلاف دیگری دو راه‌پله دارد، استادانه‌تر از استاد معمارش عمل‌کرده به طوری‌که مورد تحسین و تمجید استاد قرار گرفته است.
گنبدخانه مسجد جامع یزد:گنبد این مسجد دو پوسته و دو لایه دارد. لایه داخلی آن چیزی است که ما وقتی داخل مسجد ایستاده‌ایم می‌بینیم. لایه خارجی همان چیزی است که با فاصله به سمت بیرون قرار گرفته و به گنبد بیرونی فیروزه‌ای نزدیک‌تر است. روی این لایه‌ها پر از کتیبه‌هایی است که به خطوط زیبا و پر پیچ‌وخم آیه‌های قرآن و اسم‌های مهم و مقدس برای مسلمانان رویشان نوشته شده است. سقف گنبد نیز با نقوش هندسی جذاب و دیدنی و رنگ‌های بی‌نظیر پر شده است.
شبستان مسجد جامع یزد:شبستان زیبای مسجد جامع یزد با آن پنجره‌های بزرگ و شیشه‌های رنگینش یکی از آن قسمت‌هاست که وقتی قدم در آن می‌گذارید، حال و هوایتان دگرگون می‌شود. محراب مسجد را هم به‌راحتی می‌توانید از روی کاشی‌کاری‌های معرق با طرح‌های گل و بته بی‌نظیر، در همین قسمت پیدا کنید.
صحن‌های مسجد جامع یزد: صحن داخلی این مسجد یک چهاردیواری مستطیل شکل بزرگ است که در میانه آن فضایی بدون سقف وجود دارد تا هرگاه به بالا نگاه کردید، چشم در چشم آسمان نیلگون شوید. در قسمت شرقی آن هم، دالانی با آجرچینی‌های مشبک خواهید دید که به آن «قرائت خانه» می‌گویند.
ایوان مسجد جامع یزد: ورودی ایوان مسجد جامع یزد، فضای طاق مانندی است که روی سقف و حاشیه آن سوره فتح با خط زیبایی نقش بسته. همچنین در این فضای، دو ستون در دو طرف قرار دارد که روی آن‌ها نیز خطاطی‌های چشم‌نوازی دیده می‌شود.
سقف ایوان مسجد با کاشی‌های کوچک مربع شکل پوشیده شده که روی آن‌ها اسامی خداوند را می‌توانید، ببینید.
کریاس: راستی اگر توانستید چشم از سردر و مناره‌های مسجد جامع یزد بردارید، در مسیرتان به داخل مسجد، وارد بخش کریاس می‌شوید که جالب‌ترین بخش آن لوح‌های سنگی نصب شده روی دیوارهاست که پر از فرمان‌های حکومتی دوره‌های تاریخی مختلف است.
سقف گنبدی شکل این قسمت از مسجد هم بسیار دیدنی است و نمای آجری آن، با اشکال هندسی رنگارنگ تزئین شده است.
دیدنی‌های اطراف مسجد جامع یزد
حالا که به مسجد جامع یزد آمدهاید اگر توان دل‌کندن از آن را پیدا کردید، بد نیست به دور و اطراف آن هم سرکی بکشید. در چند قدمی مسجد جامع کبیر یزد زندان اسکندر و برج و میدان ساعت قرار دارد. کمی آن‌طرف‌تر هم می‌توانید از مقبره سید رکنالدین دیدن کنید. خانه لاریها، میدان امیرچخماق، موزه آب و باغ دولت‌آباد هم همان دور و اطراف هستند و به‌راحتی می‌توانید یک روز پر از خاطره را با دیدن آن‌ها بگذرانید.
فراموش نکنید فرقی نمی‌کند مقصد سفرتان کجا باشد. کمی سفر را طولانی‌تر کنید و سر فرصت و حوصله مقصد را بگردید. شهرهایی مثل یزد و اصفهان و مشهد و شیراز و تهران جوری نیستند که با یک روز و دو روز گردش بتوانید کلشان را بگردید.
پیشنهاد ما این است که قبل از سفر حتما به پینورست سری بزنید و با اجاره اجاره آپارتمان مبله سفرتان را متحول کنید. راحت خرید بروید. با خیال راحت زیبایی‌های شهر را تماشا کنید. شب هم سر راحت روی بالشت بگذارید.
بهترین زمان بازدید از مسجد جامع یزد
از آنجاییکه شهر زیبا و توریستی یزد از جمله شهرهای کویری و گرم ایران است، همه فصول سال برای بازدید از آن، مناسب نیست؛ بنابراین بهتر است در ماه‌های خنک سال مانند فروردین و اردیبهشت و مهر و آبان، به یزد سفر کنید.
در واقع بهترین بازه از انتهای آذر تا ابتدای اردیبهشت است. هم هوا خنک است و هم اگر سردتان شد می‌توانید با یک دست لباس گرم سر و ته قضیه را هم بیاورید.
امکانات مسجد جامع یزد
این مسجد برای پذیرایی از گردشگران از امکانات ویژه و مناسبی برخوردار است و شما می‌توانید در کنار لذت بردن از معماری اصیل آن از امکاناتی نظیر نمایشگاه‌های سنتی که در این محل برگزار می‌شود لذت ببرید. این نمایشگاه‌ها معمولا به صورت فصلی برگزار می‌شوند و باید از قبل پرس و جو کنید که از زمان برگزاری دقیق آن‌ها مطلع شوید. نمایشگاه صنایع دستی یکی از نمایشگاه‌هایی است که می‌توانید پیگیر آن باشید.
مراسم‌های مذهبی و آیین‌های بزرگداشت مثل عاشورا و اربعین هم به صورت متفاوتی در این مسجد جامع برگزار می‌شوند که دیدنی است.
از همه مهمتر وجود فضاهای بسیار زیبا و چشم‌نواز برای عکاسی است. ولی به جز این‌ها این مسجد جامع یک موزه و یک کتابخانه دارد که به خاطر دیدن آن‌ها هم که شده باید حتما از آن بازدید کنید.
موزه گنجینه
بازدید از موزه گنجینه مسجد جامع یزد هم توصیه می‌شود. اینجا می‌توانید بخش‌های قدیمی‌تر مسجد جامع که به تدریج طی مرمت جایگزین شده‌اند را ببینید.
این موزه در شبستان غربی مسجد قرار دارد. بخش‌های مختلف موزه به نمایش آثار دوره‌های مختلف هنر اسلامی اختصاص دارد. گنجینه‌هایی از دوره ایلخانی تا دوران معاصر را می‌توانید در این موزه ببینید.
جالب‌ترین بخش موزه کاشی‌های دوره‌های مختلف مسجد جامع است. مثلا کاشی‌های طلایی از دوره ایلخانی و کاشی‌های هفت‌رنگ از دوره قاجار به جا مانده‌اند. کاشی‌های معرق‌کاری‌شده هم برای دوره تیموریان هستند.
برای بازدید از موزه گنجینه تابستان‌ها از ساعت ۹ تا ۲ و زمستان‌ها از ساعت ۹ تا ساعت ۶ عصر وقت دارید.
کتابخانه وزیری
بخش دیگری از مسجد جامع یزد کتابخانه وزیری است که در سال ۱۳۳۴ تأسیس شده. این کتابخانه در دهلیز شمالی مسجد قرار گرفته است.
اینجا یک گنجینه از کتاب‌های خطی و چاپ سنگی نهفته است. بیشتر از ۴۸۰۰ کتاب نسخه خطی و ۲۴۴هزار نسخه کتاب چاپی در این کتابخانه است که بعضی از آن‌ها چاپ سنگی هستند.
این موزه علاوه بر سالن‌های ترمیم نسخه‌های خطی، نمایشگاه و موزه‌هایی برای نمایش کتاب‌های خطی و چاپ قدیم هم دارد.
برای بازدید از این کتابخانه (و موزه) می‌توانید هر روز به جز روزهای تعطیل از ساعت ۷:۳۰ صبح تا ۷:۳۰ عصر به موزه مراجعه کنید.
شماره تماس کتابخانه وزیری: 36224343 – 035
مسیر دسترسی به مسجد جامع یزد
برای رسیدن به مسجد جامع یزد کافی است خود را به معروف‌ترین خیابان شهر، یعنی خیابان امام خمینی برسانید. این مسجد در ضلع غربی خیابان امام و در انتهای خیابان مسجد جامع پیش روی شما نمایان می‌شود.
تا به حال به شهر یزد سفر کرده‌اید؟ به میدان اصلی این شهر رفته‌اید؟ توانستید در بافت قدیمی و کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر سر بزنید؟ شد که داخل مسجد جامع بروید و کتابخانه و موزه‌های آن را از نزدیک تماشا کنید؟ کدام اشیاء داخل موزه توجه شما را به خود جلب کرد؟ همان نزدیکی‌ها توانستید سری به زندان اسکندر و میدان امیر چخماق بزنید؟
اگر جوابتان مثبت است حتما در بخش نظرات همین مطلب برای ما مفصل از تجربه خودتان تعریف کنید که مشتاقانه منتظر شنیدنش هستیم.
اگر هم با خواندن این مطلب هوس سفر به یزد کرده‌اید و دوست دارید از نزدیک مسجد جامع یزد را ببینید و زیر سقف زیبای پر نقش و نگارش بایستید و توی خیال فرو بروید وقتش است که سری به پینورست بزنید و برای اجاره اقامتگاه به صورت آنلاین اقدام کنید. فراموش نکنید که بعد از سفر حتما داستان سفرتان را همینجا برای ما بنویسید.
توی سفر دنبال چی هستی؟ 
کشف شهر 
قلقهای سفر 
تجربههای بقیه 
