باغ دولت آباد یزد، از آبراهه‌های زیبا تا بلندترین بادگیر جهان

آیا تا به حال چیزی از باغ دولت آباد یزد شنیده‌اید؟ می‌دانستید که بلندترین بادگیر جهان در این باغ قرار دارند؟ اینجا یکی از آن باغ‌های مشهور وسط کویر است که باعث شگفتی جهانیان می‌شود. این که چطور ایرانیان وسط بیابان باغ‌های بهشتی می‌ساختند تا مدت‌ها باعث تعجب بود. به خصوص که معماری قنات کاملاً مخصوص ایران است.

مردم شهرهای کویری‌ای مثل یزد قرن‌هاست که به کمک همین بادگیرها گرمای تابستان‌های ۴۰ درجه‌ای کویر را تحمل کرده‌اند و روزهای سخت رو پشت سر گذاشته‌اند. قنات‌ها هم باغ‌هایشان را آباد نگه داشته‌اند. باغ دولت آباد یکی از موفق‌ترین نمونه معماری کویری است.

باغ دولت آباد یزد کجاست؟

باغ دولت آباد که در محله چهار منار شهر یزد قرار دارد یکی از زیباترین بناهای تاریخی ایران است. تاریخچه این باغ به دوران افشاریه باز می‌گردد و یکی از باغ‌های ثبت شده ایران در میراث جهانی یونسکو است.

آدرس دقیق باغ دولت آباد یزد: استان یزد، شهر یزد، خیابان شهید رجایی، باغ دولت آباد یزد

شماره تلفن: 03536270781

ساعت بازدید: نیمه اول سال هر روز از ساعت 08:00 الی 21:00 و نیمه دوم سال هر روز از ساعت 09:00 الی 19:00

قیمت بلیط باغ دولت آباد: بازدیدکنندگان داخلی چهارهزار تومان به ازای هر نفر و بازدیدکنندگان خارجی بیست و پنج‌هزار تومان به ازای هر نفر.

روی نقشه ببینید!

تاریخچه باغ دولت آباد یزد

این مجموعه در زمان حکومت نادرشاه افشار به دستور سرسلسله خاندان خوانین یزد ساخته شده است. آن‌ها ابتدا با ایجاد یک قنات ۶۵ کیلومتری توانستند آب را از دیگر مناطق یزد به این باغ برسانند. بعد وقتی که خیالشان از وجود آب و توانایی رشد باغ و گیاهان راحت شد ساختمان دارالحکومه خود را ساختند.

این باغ مجموعه‌ای است شامل چندین ساختمان و حوض‌‌هایی که در میان درختان انگور و انار ایجاد شده‌اند. این قنات که در حدود دویست سال پیش توسط معمارانی مستعد ساخته شده است از ارتفاعات مهریز سرچشمه گرفته است و در طی مسیر خود علاوه بر آبیاری باغ‌ها، چندین آسیاب آبی را نیز به کار می‌اندازد.

بعد از این که نادرشاه افشار کشته شد، مدت‌ها خانواده سلطنتی افشاریه، شاهرخ میرزا و کریم خان زند در این باغ ساکن بودند. باغ دولت آباد یزد در گذشته در فاصله‌ای دور از شهر و در میان درختانی انبوه ساخته شده بود. با گسترش ساخت‌و‌سازها در زمان پهلوی باغ دولت آباد هم به بقیه ساختمان‌های شهر یزد پیوست و بخشی از بافت شهر اصلی شد.

حتی در دوران قبل از پهلوی به عنوان دروازه از آن یاد می‌شود. فانوس‌های زیادی شب‌ها در سرتاسر باغ روشن می‌شوند که جلوه خاصی به این بنا و شهر می‌بخشند. بنابراین اگر به یزد رفتید یکی از مهم‌ترین مکان‌های گردشگری که باید به آن سر بزنید باغ دولت آباد است. گشت و گذار در میان ساختمان‌ها و درختان سرسبز با خانواده‌تان تجربه بسیار خاص و لذت‌بخشی خواهد بود.

معرفی بخش‌های مختلف باغ دولت آباد یزد

محوطه باغ از دو مستطیل بزرگ که به صورت عمود بر روی یکدیگر قرا گرفته‌اند، تشکیل شده است. در این مستطیل بناهای متعددی قرار گرفته‌اند که به بخش اندرونی معروف است و در گذشته محل زندگی همسران و ندیمه‌های حاکمان و شاهان بوده و به طور کلی به بخش‌های خصوصی ساختمان می‌گفتند. محوطه کوچک‌تر نیز به بخش بیرونی شناخته می‌شود.

قسمت های مختلف بخش اندرونی

ساختمان هشتی و بادگیر: این بنا بخش اصلی باغ را تشکیل می‌دهد و در واقع مرکز تمام باغ است. بادگیرهای این بنا ۳۳ متر ارتفاع دارند. جالب اینجاست که فرم این بادگیر هشت‌ضلعی است و از هشت جهت باد را می‌گیرد. جریان هوا از بادگیر آب را به حوض وسط عمارت هدایت می‌کند و هوای بخش‌های مختلف عمارت خنک می‌شود. ترکیب جریان آب و هوا با یکدیگر در این بنا بسیار منحصر به فرد و کمیاب است. به همین دلیل این عمارت به بادگیر تابستانه نیز معروف بود. بازدید از این بادگیر و ساختمان هشتی که معماری نوین آن دوره‌ی ایران را نشان می‌دهد بسیار جذاب و جالب خواهد بود.

بیشتر بخوانید: بادگیر بهتر است یا کولر؟ یادگاری از مهندسان باستان برای استفاده از انرژی باد

بهشت آیین: روبروی ساختمان هشتی، بنایی وجود دارد که اقامتگاه زمستانی خانواده شاه بود. این بنا رو به آفتاب ساخته شد تا در زمستان‌ها، فضای داخل را گرم نگه دارد. معماری و مصالحی که در این بنا به کار رفته هم در نوع خودش بی‌نظیر هستند. جدای از سمت آفتاب بودن ساختمان، شیوه انتخاب محل قرارگیری پنجره‌ها و هواکش‌ها بسیار فکر شده و طبق اصول ریاضیات هستند.

تالار طنبی: این تالار بادگیرهایی کوچکی دارد و دور تا دور آن هم شبستان‌ اصلی قرار گرفته است. زیرزمینی بزرگی در زیر این تالار به چشم می‌خورد که توسط پله‌هایی به باغ دولت آباد و راهروی زیر بادگیر راه پیدا می‌کند. این بخش از بنا به ویژه در فصل‌های گرم استفاده‌‌های گوناگون و فراوانی داشته است.

در اطراف این بنا، بخش‌های دیگری همچون آب انبار، برج دیده‌بانی، اصطبل اسب و آشپزخانه وجود دارد. بازدید از هرکدام آن‌ها با این حجم از ظرافت ساخت و نقش‌های فوق‌العاده‌ای که دارند می‌تواند برای گذراندن یک روز تعطیل در یزد سرگرمی جالبی باشد.

در هر سفری وقتی خیالتان از جای اقامتتان راحت باشد آن سفر آرامش بیشتری دارد. به هرجای ایران که سفر کردید برای رزرو سوئیت به سایت پینورست سر بزنید.

قسمت‌های مختلف بخش بیرونی

محوطه مستطیلی کوچک‌تری در بخش بیرونی وجود دارد که به جلوخان معروف است. اینجا زمانی محل برگزاری جشن‌های حکومتی بود. در محوطه این باغ، عمارت سردر، چندین اتاق، عمارت تهرانی‌ها، دیوانخانه، تالار آیینه، آب انبار و برج دیده‌بانی وجود دارد.

عمارت سردر: عمارت سردر بین اندرونی و بیرونی باغ وجود دارد.

جدا از این بناها این باغ امکانات دیگری هم مثل آشپرخانه و شربتخانه هم دارد.

جاهای دیدنی نزدیک باغ دولت آباد

خب برویم ببینیم دور و بر این باغ چه خبر است؟ دیگر چه جاهایی را می‌شود در همین منطقه دید و لذت برد؟

می‌توانید به مجموعه خان که خیلی به این‌جا نزدیک است و حدود یک کیلومتر راه دارید بروید. این‌جا هم دیدنی است و هم برای رفع گرسنگی خوب است.

مجموعه خان یک بازار و حمام و یک رستوران سنتی دارد. در رستورانش غذاهای سنتی یزد را می‌توانید امتحان کنید. غذاهایی مثل شولی و دیزی یزدی!

موزه آب هم در همین نزدیکی‌ست! موزه آب یک خانه قدیمی در یزد است و رسالت آن نشان دادن ارزش آب در یک شهر کویری‌ست.

قنات دولت آباد

همان‌طور که بالاتر توضیح دادیم قبل از  ساخت بناهای متعدد در باغ دولت آباد قناتی به طول چندین کیلومتر برای آبرسانی به باغ حفر شده بود. آب این قنات از کوه‌های مهریز سرچشمه می‌گرفت که همیشه در تابستان‌ها شفاف و گوارا بودند.

پس از آبیاری بخش‌هایی از زمین‌های مهریز توسط این قنات، آب به سمت باغ روانه می‌شد. متاسفانه در حال حاضر آب این قنات خشک شده و آب مورد نیاز باغ توسط چند قنات کوچک تامین می‌شود که دیگر مثل گذشته‌ها حوض‌ها را پر آب نمی‌کنند.

بهترین زمان بازدید از باغ

این‌جا در هر فصلی قابل دیدن و زیباست اما همان‌طور که می‌شود حدس زد دیدن یک باغ در فصل بهار حتما دل‌انگیزتر است. بوی ‌گل‌های باغ در فصل بهار شما را مست می‌کند و عکاسی در این فصل این‌جا خیلی زیبا می‌شود.

در فصل تابستان هم می‌توانید چندساعتی از هوای گرم به خنکی عمارت باغ پناه ببرید.

این بود اطلاعات پینورست از باغ زیبای دولت آباد یزد! شما هم به باغ دولت‌آباد رفته‌اید؟ در شهر تاریخی یزرد چه باغ‌‌های دیدنی دیگری وجود دارند؟ شما چه جاهایی در یزد را برای گشتن پیشنهاد می‌کنید؟ درمورد یزدگردی خودتان در بخش نظرات برای ما بنویسید.

صدرا محمدی