کاخ تاریخی شمس العماره – چرا ناصرالدین شاه بلندترین برج تهران را ساخت؟

شمس العماره بلندترین بنای تهران در زمان قدیم بوده است. ناصرالدین شاه با دیدن آسمان‌خراش‌های کشورهای غربی دلش خواسته بنای مرتفعی مثل بناهای فرنگستان در پایتخت بسازد. قبل از این که برج میلاد و برج آزادی و سردر باغ ملی نماد تهران باشند، در روزگاران قدیم شمس‌العماره و برج ساعتش، نماد طهران بودند.

مروری بر مهمترین اطلاعات کاخ

آدرس شمس العماره: برای رفتن به این مجموعه به مترو خط ۱ بروید و در ایستگاه پانزده خرداد از قطار پیاده شوید. پس از خروج از ایستگاه در خیابان پانزده خرداد به سمت شرق بروید تا به خیابان داور برسید. از اینجا تا شمس العماره ۵ دقیقه باید پیاده‌روی کنید.

روی نقشه ببینید!

اگر تصمیم دارید که برای دیدن این کاخ زیبا راهی تهران شوید می‌توانید همین حالا برای اجاره آپارتمان مبله برای یک ماه، یک روز یا چند ساعت به سایت پینورست سر بزنید.

ساعت بازدید کاخ شمس العماره: از ساعت ۸:۳۰ الی ۱۸:۳۰ و در روزهای تعطیل می‌توانید از این مجموعه بازدید نمایید.

قیمت بلیط شمس العماره: قیمت بلیط برای افراد ایرانی به صورت تمام بهاء به مبلغ ۲۵۰۰ تومان است و نیم بهاء ۱۰۰۰ تومان. برای افراد خارجی هزینه بلیط ۸۰۰۰ تومان تمام است.

معماری شمس العماره: ساختمان دو برج هم شکل دارد، این بنا به سبک معماری اسلامی و اروپایی ‌ساخته شده. ارتفاع شمس العماره بدون در نظر گرفتن کلاه فرنگی ۲۵ متر و با احتساب کلاه فرنگی ۳۰ متر است.

این بنا پله های مرتفعی دارد که حدود چهل یا چهل و پنج سانتی‌متر می‌شود و رفت و آمد دشواری دارد. با توجه به عرضی که پله های این بنا داشته است باید به پاگردها و پله های یکسان می‌اندیشیدند. بنابراین اگر می‌خواستند ارتفاع پله ها را کمتر کنند مجبور می‌شدند عرض پله‌ها را زیاد کنند.

می‌گویند ناصرالدین شاه شمس العماره را ساخت تا بتواند از بالای برج بلندش، منظره‌ی شهر را تماشا کند. البته زمانی که ناصرالدین شاه به بالای این کلاه فرنگی می‌رفت می‌توانست کل شهر تهران را تماشا کند. البته آن موقع تهران اینقدر شهر بزرگ و آلوده‌ای نبود. ایده‌ی این کار را معیرالممالک می‌دهد و نقشه‌اش را هم علی محمد کاشی می‌ریزد. معروف است که ظاهر آن از عالی قاپوی اصفهان الهام گرفته شده ولی در ضمن چون ناصرالدین شاه اهل سفر اروپا بوده، دلش می‌خواسته در پایتختش ساختمانی با معماری غربی هم داشته باشد که مهمانان خارجی‌اش را تحت تأثیر قرار دهد.

در نظر داشته باشید این بنا حدود ۱۴۰ سال پیش ساخته شده و ساخت آن ۲ سال طول کشیده. اگر کتاب یا نوشته‌ای در مورد تهران آن زمان به دستتان برسد، بعید نیست که چند جمله‌ای هم در مورد شمس‌العماره داخلش بخوانید و برج ساعتی که تا سال‌ها مردم همه‌ی کارهای مهم‌شان را با آن تنظیم می‌کردند.

گچبری‌های بی‌نظیر و آینه‌کاری‌های این بنا باعث شد که از همان یک قرن و نیم پیش تا امروز در دل مردم تهران جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. در ضمن این اولین بنای ایرانی بود که در ساختش از ستون‌های فلزی استفاده می‌شد.

بیشتر بخوانید: تالار سلام تالاری مجلل به سبک اروپایی در مجموعه باشکوه کاخ گلستان

تاریخچه عمارت شمس العماره و بخش های مختلف آن

عمارت خورشید شاخص‌ترین و یکی از زیباترین بناهای کاخ گلستان است. این ساختمان در پنج طبقه به دستور ناصرالدین شاه و با سرمایه معیر الممالک و معماری علی محمد کاشی ساخته شد. طبقه‌ی اول بنا شاه‌نشینی است که آن آینه‌کاری‌هایی که بنا به خاطرش شهرت جهانی پیدا کرده در همین قسمت قرار دارد.

این بنا دو بخش اندرونی و  بیرونی دارد. اندرونی که حرمسرا نیز شامل آن است همان بخش وزارت دارایی‌ست که چیزی از آن باقی نمانده.

بخش بیرونی شمس‌العماره به مسایل تشریفاتی برای مهمان‌ها اختصاص داده می‌شد. در آن زمان از طریق دری که در پشت عمارت قرار داشت می توانستند به خیابان ناصر خسرو وارد شوند.

طبقات بالایی بیشتر جنبه تفرجگاه داشته است. ناصر الدین شاه در آنجا هنگام دیدن مناظر تهران مشغول خوردن بستنی می‌شد. قسمت‌های پایینی شمس‌العماره هم به دلیل رفت و آمد آسان برای انجام تشریفات مراسم ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. البته امکان بازدید از طبقات بالایی وجود ندارد. دلیلش هم این است که طبقات بالایی بنا توان تحمل وزن بازدیدکنندگان را ندارد.

بیشتر بخوانید:  گردش در مجتمع گلستان – روایت یک هلندی از تهران

ماجرای ساعت اهدایی ملکه و عشق ناصرالدین شاه به آن

اگر به بنای شمس‌العماره دقت کنید متوجه می‌شوید که روی برجش یک ساعت دو طرفه دارد. برجی که زمانی بلندترین ساختمان کل تهران بود، اولین ساعت عمومی پایتخت را هم روی خودش جا داده بود. یعنی یک زمانی در تهران، مردم همه‌ی کارهایشان را با این ساعت تنظیم می‌کردند و اگر ساعت از کار می‌افتاد، قرار و مدارهایشان به هم می‌ریخت.

ولی قصه‌ی این ساعت چیست؟ معروف است که ناصرالدین شاه قاجار، به عنوان پادشاهی که در عصر صنعت زندگی می‌کرد، عاشق ساعت بود. این عشق و علاقه‌ی او به ساعت به قدری برای همه روشن بود که به هر کجای دنیا که می‌رفت، ساعت هدیه می‌گرفت. معروف بود که در کاخ گلستان سی ساعت دارد. البته باید توجه داشته باشید که ساعت مکانیکی در آن دوره اوج صنعت محسوب می‌شد.

قصه‌های زیادی در مورد علاقه‌ی ملکه ویکتوریا به ناصرالدین‌شاه قد بلند و خوش‌چهره گفته‌اند. برای همین عجیب نیست که ساعت دو‌طرفه‌ی ملکه بزرگ‌ترین و مهم‌ترین ساعت مجموعه‌ی ناصرالدین شاه باشد.

می‌گویند صدای این ساعت به قدری بلند بود که بیماران قلبی از شنیدنش دچار وحشت می‌شدند و مردم شهر از بلندی صدایش عاصی بودند. البته عجیب نیست صدای ساعت به تناسب شلوغی لندن بلند در نظر گرفته شده باشد و تهران آن زمان به شلوغی لندن نبوده است. برای همین ناصرالدین شاه دستور می‌دهد صدای زنگ ساعت را کم کنند. اما این کار به دست افراد نابلد اتفاق می‌افتد و متأسفانه ساعت برای همیشه خاموش می‌شود.

البته همچنان به کار خودش ادامه می‌دهد و تا پایان دوران قاجار همچنان زمان را وفادارانه نشان می‌دهد. اما با شروع دوران پهلوی برج ساعت قدیمی از کار می‌افتد و کم‌کم به فراموشی سپرده می‌شود.

البته در سال ۱۳۹۰ دولت وقت از محمد ساعتچی، یکی از خبره‌ترین ساعت‌سازان ایرانی درخواست می‌کند یک بار دیگر ساعت را به کار بیاندازند. او هم با موفقیت یک بار دیگر ساعت را به کار می‌اندازد. البته الان خیلی وقت است که دوباره ساعت از کار افتاده و ساعت هفت را نشان می‌دهد. به گفته‌ی ساعت‌چی ساختن قطعات مورد نیاز برای بازسازی ساعت حدود یک سال و نیم زمان برده است. اما برای فعال نگه‌داشتن ساعت هفته‌ای دو بار کوک‌کردن نیاز است که این کار هزینه‌ی سرسام‌آوری دارد.

مسئولین شمس‌العماره معتقدند که می‌شود ساعت یک بار دیگر به کار بیفتد و ساعت همچنان سالم است و توقف کارش به معنی خرابی‌اش نیست. چون به قول آن‌ها برج ساعت شمس‌العماره قبل از این که برج میلاد یا آزادی‌ای در کار باشد، دیر زمانی نماد اصلی شهر تهران بوده است. بهترین راه تأمین هزینه‌اش هم این است که آن سی ساعت زیبای ناصرالدین شاه را در کنار مجموعه‌های ساعت دیگر در این کاخ به نمایش بگذارند و یک جور «موزه‌ی ساعت» ایجاد کنند.

اما جالب‌ترین افسانه‌ای که در باره‌ی این ساعت وجود دارد این است که محل زندگی دو جغد شوم است که هر بار از خانه‌شان بیرون می‌روند اتفاق بدی می‌افتد. مثلاً جعفر شهری از مورخانه دوره قاجار تهران در کتابش ترور ناصرالدین شاه و پایان حکومت محمدعلی شاه را به خروج این جغذها از خانه‌شان نسبت می‌دهد.

شما تا به حال از کاخ شمس‌العماره و مجموعه کاخ گلستان دیدن کرده‌اید؟ چه چیزی در مورد معماری این بنا بیشتر از همه نظر شما را به خودش جلب کرد؟ به نظر شما هم آینه‌کاری‌ها و تزئینات داخلی این کاخ بسیار شگفت‌انگیز است؟ آیا شما کسی را می‌شناسید که در دوران قدیم صدای این ساعت را شنیده باشد؟ حتما نظر و تجربه خودتان از دیدن این کاخ بسیار زیبا را برای ما بنویسید.

معمولا بیشتر افراد به سفر رفتن و کشف و دیدن جاهای جدید علاقه دارند. البته محل اقامت یکی از دغدغه‌های اصلی در سفر است. به یاد داشته باشید که می‌توانید برای اجاره اقامتگاه به صورت آنلاین به وب سایت پینورست سر بزنید.