آدم گاهی دلش هوس جایی زیارتی میکند. اینکه برود بنشیند در یک جای آرام و زل بزند به نقشهای آبیرنگی که در ستونها و سردرهای یک مکان دوستداشتنی است. جایی شبیه شاه چراغ شیراز!
ساختمانی که شیشهکاریهایش دیدنی باشد و نوری که منعکس میکنند، دستمان را بگیرد و به اوج آرامش ببرد.
برای آشنایی با تاریخچه، معماری، مسیر دسترسی، اینکه چرا به آن شاه چراغ میگویند، مکانهای گردشگری نزدیک به آن و… این مطلب بهتان کمک میکند.
اگر برای رفتن به شیراز و دیدن حرم شاهچراغ در حال برنامهریزی هستید، برای رزرو آنلاین اقامتگاه به وب سایت پینورست سر بزنید. راستی یادتان باشد که تجربه سفرتان را با ما در بخش نظرات همین مطلب به اشتراک بگذارید.
شاه چراغ کجاست؟
اگر هوس زیارت کردهاید، پیشنهاد میکنیم که باروبندیلتان را ببندید و راهی شیراز بشوید. از دروازه قرآن عبور کنید و یکراست بروید تا میدان احمدی، خیابان ۹ دی، ایستگاه اتوبوس ۹ دی، کنار خانه تاریخی منطقینژاد، میرسید به شاهچراغ.
ساعت بازدید و زیارت هم معمولا از ۸ صبح تا ۱۰ شب است.
شاهچراغ کیست؟
اما حتما برای شما این سوال پیش آمده که شاه چراغ فرزند کیست یا شاه چراغ برادر کدام امام است؟ بنابر منابع موجود، شاهچراغ (ع)، برادر امام رضا و فرزندبزرگ امام موسی کاظم است که آرامگاهش بهعنوان بزرگترین زیارتگاه مذهبی شیراز و یکی از مهمترین جاذبههای مذهبی در ایران بهحساب میآید.
شاه چراغ در دوره اتابکان فارس در سده ششم هجری قمری ساخته شد. مادر حاکم پارس، ملکه تاشی خاتون روی این بنا طرح های جالبی داد تا این که این جا تبدیل به آرامگاهی بزرگ شد و گنبدی بلند هم برایش ساخت.
در سال ۹۱۲ ه. ق. هم به دستور شاه اسماعیل صفوی، بهسازی عظیمی روی آرامگاه شاهچراغ انجام شد.
نصف گنبد آرامگاه در سال 997 ه.ق. بر اثر زلزله خراب شد که در سالهای بعد بازسازی شد. در سال ۱۱۴۲ ه. ق. نادرشاه افشار هم برای بهسازی شاهچراغ اقدام کرد و به دستور او قندیل بزرگی در زیر سقف و گنبد آن آویزان کردند.
معماری شاه چراغ
اولین چیزی که در معماری مسجد شاه چراغ نظر آدم را جلب میکند، کاشیکاری و آینهکاریهای نفیس دستساز است.
در شمال و جنوب ایوان آستان حضرت شاهچراغ دو گلدسته قرار دارد. این گلدستهها ۳٫۶۵ متر ارتفاع و حدود 3 تن وزن داردند. اسکلت فلزی آنها را هم با مس و چوب پوشاندهاند. قابل ذکر است که صحن حرم شاه چراغ شش سردر ورودی دارد.
زمان ساخت اولین ایوان حرم به دوره علاءالدوله قاجار برمیگردد. ایوان در ضلع شرقی حرم قرار دارد. این ایوان ۳۸٫۳۰ متر طول و ۵٫۵ متر عرض دارد. ۱۰ ستون به ارتفاع ۱۰٫۵ متر هم در ایوان قرار دارد. ۱۲ حجره دو طبقه با تزیینات گچبری در دو سمت ایوان ساخته شده است. اتاقهای زیبایی دورتادور حیاط حرم شاهچراغ وجود دارد. این اتاقها جلوه خاصی به فضا بخشیدهاند. آینهکاری فضای داخلی حرم شاهچراغ چشمنواز و نورپردازی آن هم بسیار زیباست.
شاه چراغ یعنی چه؟
میگویند تا زمان امیرعضدالدوله دیلمی کسی از مدفن شاه چراغ اطلاعی نداشت و آنچه روی قبر را پوشانده بود، بیشتر مانند تل گلی بهنظر میرسید که در اطراف آن، خانههای متعدد ساخته و مسکن اهالی بود. از جمله پیرزنی در پایین آن تل، خانهای گِلی داشت و هر شب جمعه، چراغی را میدید که در نهایت روشنایی در بالای تل خاک میدرخشد و تا طلوع صبح روشن است.
پیرزن این اتفاق را به امیرعضدالدوله خبر میدهد. امیر اولین شب جمعه شخصا به خانه پیرزن میررود تا از موضوع آگاه شود. وقتی پیرزن در همان زمان همیشگی، روشنایی پرنور را دید، بیاختیار سه مرتبه فریاد زد: « شاه! چراغ». بعد از آن با جستوجو مقبره حضرت شاهچراغ پیدا میشود و به دستور امیر بر بالای آن جایگاهی ساخته میشود که امروزه زیارتگاهی بزرگ و مشهور است.
از مهمترین مکانهای دیدنی شیراز که به شاه چراغ نزدیک است، مسجد نصیرالملک است. این مسجد در جنوب خیابان لطفعلی خان زند، کوچه نصیرالملک و جایی که به محله گود عربان معروف است، قرار دارد. فاصله شاهچراغ تا مسجد نصیرالملک ۱.۸ کیلومتر است و رسیدن به آن تنها ۷ دقیقه با ماشین زمان میبرد.
مسجد نصیرالملک یک شاهکار معماری محسوب میشود. طی سالهای اخیر گردشگران ایرانی و خارجی از زوایای مختلف با این مسجد زیبا عکس انداختهاند. این بنا که به نام مسجد صورتی هم شناخته میشود، پر است از کاشیهای صورتی و شیشههایی که جشنی از نور بهپا میکنند.
نصیرالملک لقب میرزا حسن علی خان، حاکم فارس، بوده. او در سال ۱۲۵۵ خورشیدی دستور ساخت مسجد را داد. او پسر قوامالملک و از خانواده سرشناس قوام شیرازی بود.
نام حاج محمدحسن معمار و میرزارضا کاشیگر کار بهعنوان معمار مسجد در کتیبه مسجد آمده است. ساخت مسجد ۱۱ سال طول کشید. در سال ۱۲۶۶ ساخت و تزیین این بنا به پایان رسید؛ البته بدون شیشههای رنگی معروفش. این شیشهها چند سال بعد بهوسیله استاد حاج میرزا طراحی و اجرا شد. شیشههایی که امروز گردشگران داخلی و خارجی را مسحور میکنند و بازی رنگ و نور شیشههای رنگی مسجد نصیرالملک شهرت جهانی دارد.
در شمال حیاط مسجد طاق مروارید و در جنوب، ایوان جنوبی و گلدستهها قرار گرفتهاند. در شرق گاو چاه و شبستانی است که هفت ستون رنگی دارد و در شمال شرقی حیاط دیگری وجود دارد که امامزاده زنجیری در آن قرار گرفته است. ضلع غربی هم جایی است که همه زیباییها و شکوهمندیها را در خود جای داده است. چون شبستان اصلی مسجد نصیرالملک که پنجرههایش را با شیشههای رنگی پوشاندهاند، در اینجاست.
سقف، پنجره و ستونهای شبستان غربی تماشایی است. کاشیکاریها چشمنواز هستند و از دیدنشان سیر نمیشوید. روی ستونها مارپیچهایی وجود دارد که همیشه مورد توجه توریستها بوده است.
بین این ستونها، هفت طاق چشمهای قرار گرفته و صحنهای دیدنی را خلق کردهاند. تزیین این شبستان یادآور مسجد وکیل شیراز است. هفت پنجره بزرگ ساختمان با چهارچوب چوبی و شیشههای رنگی که طرح گل دارند، پوشیده شده است. برای دیدن مسجد نصیرالملک که در نزدیکی شاه چراغ قرار دارد، حتما باید صبح زود شال و کلاه کنید تا غوغای بازی نور و رنگی را که از پنجرهها ساطع میشود، ببینید.
شیراز که میروید و شاه چراغ را که زیارت میکنید، اگر تماشای باع نگارستان قوام را از دست بدهید، ضرر کردهاید. پس حتما به خیابان لطفعلی خان زند، نرسیده به خیابان زینبیه یا فلکه غدیر بروید و این باغ زیبای تاریخی را ببینید. فاصله شاهچراغ شیراز تا نارنجستان قوام، ۲.۲ کیلومتر است یعنی حدودا ۸ دقیقه با ماشین زمان میبرد تا قدم در این باغ زیبای ایرانی بگذارید.
نارنجستان قوام، شاهکار معماری دوره قاجار است که در قلب شیراز قرار گرفته و چشم از دیدنش سیر نمیشود. این بنای ارزشمند به دستور علی محمدخان قوام ساخته شد و دارای دو قسمت بیرونی و اندرونی است که برای انجام کارهای سیاسی، نظامی و دیدار با سفیرهای خارجی ساخته شد.
با ورود به این مجموعه 3500متر مربعی از درختان نارنج و نخل و گلکاریهای رویایی باغ، مدهوشتان میکند. درب اصلی ورودی باغ نارنجستان قوام به یک دالان باز میشود. کتیبه بالای در، بنا را به شما معرفی میکند. دالانی که ما را به باغ میرساند پر از تزئینات زیبای آجرکاری، کاشیکاری و مقرنسکاری است. بر دو سوی درگاه آن هم نقش سربازهایی به چشم میخورد.
آیینه کاری ساختمان اصلی، نقطه اوج هنر دوران قاجاری است. نقش و نگارهای رویایی سقفها، آیینهکاریهای شاهکار تالار آینه، معرقکاری اتاقها و زیباییهای خیالانگیز سرسرای عمارت، تزئینات نمای بیرونی هر دو عمارت اصلی و عمارت خانه زینتالملوک که درون این باغ جای گرفتهاند چشم هر بینندهای را به خود جلب میکنند.
تا به حال از حرم شاهچراغ دیدن کردهاید؟ چه چیزی در معماری این بنا نظر شما را به خود جلب کرد؟ شما چه جای دیدنی را در نزدیکی اینجا میشناسید که دیدنش را به بقیه پیشنهاد میدهید؟ تجربه خودتان را با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.