چطور سه روزه به سوادکوه سفر کنیم ؛ بهشتی مه آلود در شمال کشور

اسمش را زیاد شنیده‌اید و احتمالا اگر اهل شمال رفتن باشید مخصوصا از جاده فیروزکوه، تابلوهایی که اسم سوادکوه روی آن‌ها نوشته شده را زیاد دیده‌اید.

سواد کوه یکی دیگر از شهرستان‌های  شمال سرسبز است که در ناحیه البرز مرکزی، در کنار رشته‌کوه‌های بلند البرز و در دره‌ای بزرگ قرار گرفته.

شاید سوادکوه به ساحل دریا راه نداشته باشد اما در عوض کوهستان‌های سرسبز و بزرگی دارد که با رفتن به بالای آن‌ها می‌توانید وارد دنیایی دیگر شوید که همه جای آن را مه فرا گرفته است و این تنها بخش کوچکی از جذابیت‌های آنجا است.

مرکز شهرستان سوادکوه پل سفید است و برای گردشگران خیلی محبوب است.

ما در این نوشته سفری هیجان‌انگیز به یکی از تاریخی‌ترین و زیباترین شهرهای شمالی کشور خواهیم داشت.

سفر در گذشته سوادکوه

بیایید اول به گذشته این شهر سفر کنیم. شهرستان سوادکوه از زمان پهلوی اول خیلی مورد توجه بوده. اگر برایتان جالب است که چرا؟ باید بگوییم که این شهرستان و شهر آلاشت، زادگاه رضاشاه پهلوی بوده   رضاشاه هم توجه خاصی به زادگاه خودش داشته.

در قدم روی کار آمدن پهلوی اول سوادکوه را به راه‌آهن سراسری متصل کرد؛ به‌طوری که الان ۹۰ کیلومتر از خط‌های راه‌آهن سراسری از منطقه سوادکوه عبور می‌کند.

شهرستان سوادکوه طبق سرشماری که در سال ۱۳۹۵ انجام شد حدود ۴۴ هزار نفر جمعیت دارد ولی به خاطر مساحت زیاد، تراکم جمعیتی کمتری نسبت به شهرستان‌های دیگر دارد.

مردم سوادکوه در زمان حمله اعراب به ایران مقاومت خیلی خوبی از خودشان نشان دادند و در آخر به تصمیم خودشان دین اسلام را پذیرفتند.

اعرابی که به این شهر حمله کرده بودند به شکستشان اعتراف کرده بودند و به دلیل ترس از کوه‌های بسیار بلند و سخت گذر این ناحیه که در جلوی راهشان سبز شده بودند، این ناحیه را سوادکوه یا کوه سیاه نامیدند.

منطقه سوادکوه به دلیل امنیت و شرایط ویژه طبیعی که دارد در طول تاریخ پناهگاه خیلی از مبارزان بوده. در زمانهای قدیم افراد شاخصی که در شکل‌گیری حرکات سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی طبرستان نقش پررنگی داشتند در این ناحیه سکونت داشته‌اند.

گردش به سبک سوادکوه

اولین ویژگی اهالی سواد کوه لهجه و گویش شیرینی است که در صحبت‌هایشان بکار می‌برند. گویش مردم سوادکوه مثل اکثر نقاط استان، گویش مازندرانی است و اگر به زبان اهالی این منطقه آشنا باشید متوجه خواهید شد که خیلی از کلمات زبان طبری استفاده می‌کنند.

مردم سوادکوه لباس‌های محلی ویژه خودشان را دارند افتخار می‌کنند به اینکه بعد از گذشت قرن‌ها پایبند به سنت‌های اجداد خودشان هستند.

یک سر به مراسم‌های مخصوص مردم سوادکوه بزنیم!

۲تا از مراسم معروف این‌جا ۲۶عید و مراسم پنو است.

آخر تیرماه اگر به سوادکوه آمده باشید مرثیه‌خوانی مردم این‌جا را در مراسم ۲۶ عید می‌بینید، بعد هم نذری پخش می‌کنند و باهم ورزش‌های سنتی انجام می‌دهند.

حال و هوای نزدیک عید هرسال در این شهر متفاوت است.

بهار در این شهر سروصدای مخصوص خودش را دارد. قسمت جالبش این‌جاست که بعضی‌ها در این شهر به نوروزخانان معروفند و در کوچه‌های شهر خبر رسیدن بهار را به مردم می‌دهند و گله‌داران هم زنگوله گوسفندها را به صدا درمی‌آورند.

شهرستان سوادکوه را بگردیم!

اگر بخواهید تمام دیدنی‌های سوادکوه را برایتان بگوییم باید چندجلد سفرنامه برایتان بنویسیم.

شهرستان سوادکوه از تعداد زیادی شهر و روستا و دهستان تشکیل شده که هرکدام از آن‌ها برای خودشان یک مقصد گردشگری جذاب و خاطره‌انگیز محسوب می‌شوند. برای اجاره ویلا در سوادکوه اول باید شهر یا روستایی که قصد دارید در آن اقامت کنید را مشخص کنید.

این‌جا معروف‌ترین جاهای دیدنی‌اش را برایتان نوشته‌ایم.

یک روز تاریخی را در سوادکوه بگذرانید

اگر عاشق تاریخ هستید جاهای دیدنی سوادکوه می‌تواند برایتان یک گردش در زمان باشد.

پل ورسک را از دست ندهید!

احتمالا عکس این پل را خیلی جاها دیده باشید! اما دیدن خودش کجا و عکسش؟

پل ورسک یک پل مخصوص عبور قطار از دل طبیعت است.

دیدن منظره جالب و شنیدن تلفیقی از صدای قطار و طبیعت فوق‌العاده است.

این پل ۲۷ کیلومتری شهر پل سفید و کنار روستای ورسک است.

خیلی جالب است بدانید که در زمان جنگ جهانی دوم، وینستون چرچیل این پل را پل پیروزی نامید.

بیشتر بخوانید: پل ورسک؛ سازه‌ای قرص و محکم از زمان رضاشاه

دیدن یک معماری خاص در برج لاجیم

طبق معمول بیشتر آثار تاریخی، برج لاجیم هم در روستایی به همین اسم و در شهرستان سوادکوه قرار گرفته.

به این برج مقبره امامزاده عبدالله هم می‌گویند.

اگر معماری مکان‌های تاریخی برایتان جالب است به دیدن این برج بروید.

برج باوند

این‌جا می‌توانید یک برج دیده‌بانی ساسانی را ببینید.

این برج در حاشیه جاده وسیه‌سر و کنار رودخانه است. نام دیگرش هم برج شروین است.

عقاب مازندران کجاست؟

این‌جا یک قلعه است. قلعه‌ای که ۱۸۰۰متر از سطح دریا فاصله دارد و روی یک صخره بزرگ ساخته شده به خاطر همین هم به آن عقاب مازندران می‌گویند. نام این‌جا قلعه کنگلو است.
چند برج و قلعه دیدنی دیگر هم در سوادکوه وجود دارد. مثلا می‌توانید برج دیوکلی که یک برج دیده بانی قدیمی است را با معماری خاص ببینید.

همه چیز در این منطقه از استحکامات دفاعی تا اسکلت‌های انسان کشف شده نشان دهنده این است که این برج یک برج دفاعی بوده. قلعه خاجمه کوه، پل راه‌آهن سرتپه و …جاهای تاریخی دیگر این شهر پرماجراست!

غار اسپهبد خورشید را در راه برگشت به تهران ببینید.

غار اسپهبد خورشید در مسیر سوادکوه به تهران و در ناحیه دوآب قرار گرفته. با دیدن این حفره بزرگ و بی اغراق هولناک که در دل کوه ایجاد شده شما بزرگ‌ترین طاق طبیعی دنیا را می‌بینید.

داخل خود قلعه، آتشکده، آب‌انبار، حمام و تنوری خیلی قدیمی یعنی مربوط به زمان ساسانیان را می‌بینید.

تمام این نشانه‌ها این را به ما می‌گویند که غار اسپهبد خورشید در آن زمان‌ها یک دژ محکم بوده!

 روز بعدی سفرتان را به طبیعت‌گردی بگذرانید!

گشت زدن در جنگل‌های هزارساله لفور

اطراف روستای لفور توقع دیدن جنگلی را داشته باشید که در دلش پر از آبشار و چشمه‌های زیباست.

جنگل‌های هیرکانی شمال را کمتر کسی هست که نشناسد. این جنگل‌ها که از کشور آذربایجان شروع شده‌اند و تا شهرهای شمالی کشور ما هم ادامه پیدا کرده‌اند نوعی میراث جهانی هستند و قدمتی باورنکردنی معادل ۴۰ هزار سال دارند. جنگل لفور در حوالی روستای لفور در سوادکوه شمالی بخشی از این جنگل‌های هیرکانی است.

چنگل راش سنگده

با سفر به شهر پل سفید شهرستان سوادکوه و انتخاب روستای سنگده در حوالی پل سفید به‌عنوان مقصدتان، می‌توانید یکی از زیباترین جنگل‌های شمال کشور که با انبوه درختان راش پوشیده شده است را از نزدیک ببینید.

بیشتر بخوانید: جنگل راش ؛ جنگلی که سکوتش شکسته نمی‌شود

آبشار اسکلیم

به جنگل لفور اشاره کردیم و گفتیم اینجا بهشت کسانی است که به دیدن چشمه‌ها و آبشارها در دل جنگل‌های با درختان سر به فلک کشیده هیرکانی علاقه دارند، چون در دهستان لفور بیش از ۸۴ آبشار کوچک و بزرگ قرار گرفته است. آبشار اسکلیم رود با ۳۲ متر ارتفاع و صدها حوضچه کوچک که در پایین دست آن تشکیل شده‌اند، بهشتی است که هزاران بار ارزش دیدن دارد.

سد لفور

در کنار جنگل و آبشارهای بی شمار دهستان لفور، در حوالی لفور و در منطقه دیوتک شهرستان سوادکوه سدی به همین اسم قرار گرفته است. این سد که به سد البرز، سد پاشاکلا یا سد صالحی مازندران نیز معروف است یکی از بکرترین جاذبه‌های طبیعی شهرستان سوادکوه و انتخاب بسیاری از گردشگران خصوصا در ایام نوروز و تابستان هر سال است.

دریاچه شورمست

یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی اطراف شهر پل سفید دریاچه شورمست است. این دریاچه ۶ کیلومتر تا مرکز شهرستان سوادکوه فاصله دارد و تنها دریاچه طبیعی این شهرستان محسوب می‌شود. زیبایی این دریاچه در بعضی از ایام سال آن‌قدر زیاد است که اگر عکس‌های مربوط به آن را در اینترنت ببینید باور نمی‌کنید که چنین دریاچه‌ای در ایران ما وجود داشته و شما خبر نداشتید!

غار سوت شاه

اسمش عجیب است و تاریخش هم عجیب‌تر! غار سوت شاه یکی از آثار طبیعی شهرستان سوادکوه است که تاریخ را برای ما بازگو می‌کند. این غار در زمان حمله مغول‌ها تبدیل به پناهگاه سوت شاه و فیروزشاه از حاکمان وقت این ناحیه شد. اگر از جاده سوادکوه عبور کنید این غار را در شرق جاده و روبه روی پادگان دوآب خواهید دید.

غار زنگیان

سفر به غارهای شهرستان سوادکوه را از دست ندهید. غار زنگیان یکی از غارهای بکر و دیدنی سوادکوه و یکی از زیباترین‌ها است که در روستای زنگیان قرار گرفته است. طول دهلیزهای شناسایی شده در این غار گاها به بیش از 720 متر می‌رسد.

آبشار سله بن

باز هم پل سفید و باز هم یک جاذبه طبیعی دیگر! آبشار سله بن در 30 کیلومتری جنوب پل سفید قرار دارد و در کنار مناظر کوهستانی و جنگل‌های سرسبز اطراف، یکی از پاتوق‌های اصلی گردشگران برای تفریح و خوش‌گذرانی و لذت بردن از طبیعت است.

ارفع کوه

ارفع کوه را بدون اغراق می‌توانیم یکی از بهترین جاها برای عاشقان کوهنوردی بنامیم. برای رفتن به قله کوه با ارتفاع 2700 متر، چاره‌ای ندارید جز اینکه از میان دشت و جنگل‌های سرسبز دامنه کوه عبور کنید. این قله نامش را از روستای ارفع ده گرفته است و باید حدود 6 کیلومتر پیاده روی کنید تا به بالای قله کوه برسید.

گشت و گذار برای خرید در سوادکوه

از آنجایی که سوادکوه یکی از شهرستان‌های بزرگ شمالی است؛ پس باید انتظار داشته باشیم در هریک از شهرهای آن تعداد زیادی مرکز خرید و بازارچه و بازار سنتی ببینیم.

یکی از خصوصیات جالب شهرهای شمالی بازارها و بازارچه‌های محلی هستند که اتفاقا خیلی هم دل آدم را می‌‌برند. وقتی که دستاورد مردم محلی هر شهر را کنار هم می‌بینید انگار در یک بازار ارزشمند و صمیمی قدم می‌زنید و لذت خرید دوبرابر می‌شود. تازه می‌شود کلی هم با فروشنده‌های محلی خوش و بش کرد و چیزهای تازه ازشان یاد گرفت.

سه شنبه بازار زیرآب، پنج شنبه بازار پل سفید و یکشنبه بازار سوادکوه شمالی سه مورد از مهم‌ترین بازارهای محلی سوادکوه هستند که اگر به آن‌ها سر بزنید از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را در آن‌ها پیدا خواهید کرد!

نکته جالب این بازارها این است که معمولا اهالی منطقه و گردشگران برای عرضه و خرید محصولات آن‌ها را در اولویت قرار می‌دهند و همین باعث شده است که مراکز خرید لاکچری و با قیمت‌های بالا آن‌چنان روی بورس نباشند. این بازارهای محلی هم قیمت کالاهای مورد نیاز مصرف کننده را متعادل نگه می‌دارند و هم دست دلال‌ها را کوتاه می‌کنند، و از همه مهم‌تر، نقش پررنگی در اشتغال جوانان این شهرستان دارند.

راهنمای شکم گردی در سوادکوه!

شکم گردی در سوادکوه هم حال و هوای خاص خودش را دارد و معمولا هریک از شهرها و روستاها غذاهای محلی خاصی دارند. جذاب‌ترین قسمت ماجرا شاید آنجایی باشد که مهمان ‌خانه یکی از اهالی شهرستان سوادکوه شوید و بتوانید از نزدیک نحوه طبخ غذاهای محلی این ناحیه را ببینید. ارسیولی، تیرنگ بشتی، پشت زیک مشهورترین غذاهای محلی سوادکوه هستند که البته باید شیرینی‌های محلی مثل کماج و حلوای مخصوص را نیز حتما در کنارشان امتحان کنید.

نگران نباشید؛ اگر مهمان خانه کسی نیستید و دوست دارید که خودتان غذاهای محلی را امتحان کنید ما چند گزینه عالی برایتان سراغ داریم. رستوران نهالستان در منطقه شیرگاه، رستوران چاپارخانه در حوالی ارفع ده، رستوران سپه سرا در زیرآب، چلوکبابی آبشار در شیرگاه و کبابی نغمه چمچم در حوالی پل سفید از بهترین رستوران‌ها و غذاخوری‌های سوادکوه هستند که شاید نام بعضی از آن‌ها را به دفعات شنیده باشید.

اصلا دلمان نمی‌خواهد که از کنار سوغاتی‌های سوادکوه سرسری بگذریم. از مهم‌ترین سوغاتی‌های سوادکوه می‌توانیم به گیاهان دارویی مختلف مثل گل‌گاوزبان، سبزی‌های محلی و تشی گز اشاره کنیم که هرکدام خواص دارویی خاص خودشان را دارند. از خرید و خوردن خوراکی‌های خوشمزه‌ای مثل پشت زیک، رشته به رشته، قماق و آغوزنون غافل نشوید.

اما اگر در سفرتان به دنبال یک سوغات ماندگار و به یاد ماندنی هستید می‌توانید از صنایع دستی سوادکوه مثل بافتنی‌های ابریشمی، نمد، گلیم، جاجیم، پارچه‌های دلیجی و محصولات چوبی تهیه کنید و خاطره سفر به سوادکوه را در ذهنتان تازه نگه دارید.

در سوادکوه با این کارها خوش بگذرانیم!

رفتن به پارک جنگلی جوارم

عبور از جاده زیبا و تاریخی فیروزکوه زیبایی‌ها و مزیت‌های خاص خودش را دارد و یکی از این مزایا دیدن آثار طبیعی و تاریخی است که در مسیر این جاده یا روستاهای اطراف قرار گرفته‌اند. پارک جنگلی جوارم در حاشیه جاده فیروزکوه و میان دو شهر شیرگاه و زیرآب قرار گرفته است و پاتوق بسیار خوبی برای گردشگرانی است که به شهرستان سوادکوه سر می‌زنند.

رصدخانه آلاشت

هرچند که هنوز اثری از بازگشایی این رصدخانه مشاهده نکرده‌ایم، اما راه‌اندازی چنین رصدخانه‌ای در ارتفاعات یکی از سرسبزترین مناطق شمال کشور می‌تواند خبر بسیار خوبی برای عاشقان نجوم و ستاره‌شناسی باشد. برای رفتن به این رصدخانه باید 365 پله را طی کنید و خودتان را به بالای ابرها برسانید.

کوه نوردی و کوه پیمایی

قله‌های سرسبز سوادکوه یک بهشت تمام‌عیار برای آن‌ها که به کوهنوردی علاقه دارند هستند. اگر به کوه‌نوردی در بین جنگل‌های سرسبز و رفتن به قله کوه و تماشای دریایی از ابر در زیر پاهایتان علاقه دارید، پس همین حالا کوله‌پشتی‌ها را به قصد سفر به سوادکوه ببندید. از قله‌های مهم سوادکوه برای کوهنوردی می‌توانیم قله ارفع کوه، قله اوریم،  قله اتابک، قله چرات و ارتفاعات ولویی را نام ببریم.

اطراف سوادکوه را بگردیم

هرچند که خود سوادکوه یک بهشت بی‌مانند است اما اگر پا را کمی فراتر بگذاریم و سری به اطراف شهرستان سوادکوه بزنیم، به روستاها و مناطقی بر می‌خوریم که هریک حال و هوای خاص خودشان را دارند. اقامتگاه بوم گردی سوادکوه در اکثر روستاها و شهرهای شهرستان سوادکوه وجود دارند و با یک سرچ ساده میتوانید گزینههای خوبی پیدا کنید.

اوریم

روستای اوریم در دهستان راستوپی، از روستاهای زیبا و کوهستانی سوادکوه است که در بین جنگل‌های سوادکوه محاصره شده است و در اغلب ایام سال مه همه جای آن را فراگرفته است. منطقه جنگلی اوریم برخلاف روستاهای اطراف که هوای شرجی و نسبتا گرم دارند، آب‌وهوای خنک و بسیار دلپذیری دارد.

روستای سرین

سرین روستایی با جمعیت حدود 150 نفری از توابع شهرستان سوادکوه است که در اطراف شهر آلاشت قرار گرفته است. ویژگی خاص این روستا آب‌وهوا و طبیعت بکر آن است که شاید به علت کمتر شناخته شده بودن این روستا باشد.

ارفع ده

روستای ارفع ده از توابع شهرستان سوادکوه، از آن روستاهایی است که خوشبختانه زیاد در دسترس گردشگران و شلوغی جمعیت نبوده است. جنگل این روستا را می‌توانیم به بهشتی توصیف کنیم که درختان در هم تنیده، چشمه‌های آب زلال و کوه‌های انبوه آن را فرا گرفته‌اند.

روستای ممشی

تماشای سرسبزی دامنه کوه‌ها درحالی‌که توسط مه فرا گرفته شده‌اند می‌تواند بسیار جذاب و تماشایی باشد. روستای ممشی در 95 کیلومتری شهرستان ساری و در دامنه کوه‌های سوادکوه قرار گرفته است و گزینه بسیار خوبی برای کوه‌نوردی و لذت بردن از طبیعت رشتهکوههای البرز است.

روستای برنت

روستای برنت، دهکده‌ای تاریخی با قدمت 2 الی 3 هزارساله است که در نزدیکی پل سفید قرار دارد. اگر ترکیب دوچرخه‌سواری و طبیعت‌گردی را باهم می‌خواهید، این روستا بهترین گزینه برایتان خواهد بود.

شما هم به سوادکوه رفته‌اید؟ چه فصلی برای رفتن به آن مناسب است؟ تجربه شما از سفر به این شهر خوب است یا بد؟ از جاهای دیدنی آن که ما از قلم انداخته‌ایم برایمان بنویسید.

راستی  اگر دنبال اجاره ویلا در شهرهای شمالی کشور یا هرجای دیگر داخل ایران باشد می‌توانید خیلی راحت وارد سایت پینورست شوید و خیالتان راحت باشد که اقامتگاه مورد پسندتان را  پیدا می‌کنید.

محمدرضا قاسم شیرازی

بقیه‌ نوشته‌ها

دانشجوی ژنتیک دانشگاه اصفهان - عاشق روانشناسی و نویسندگی
من خستگی ناپذیرم؛ خستگی ناپذیر از سفر کردن، دیدن چیزهای جدید و نوشتن

از این نویسنده همین یه نوشته رو داریم