قره کلیسا ؛ اولین و قدیمی ترین کلیسا جامع مسیحیان

قره کلیسا در استان آذربایجان غربی و در منطقه‌ چالدران است. اینجا برای مسیحیان خیلی با ارزش و مهم است چون یکی از حواریون حضرت مسیح به نام تادئوس در آن دفن شده است.

آب و هوای خوب این منطقه باعث شده تا پوشش گیاهی سرسبزی داشته باشد. گردشگران اینجارا خیلی دوست دارند هم به خاطر ساختمان باستانی‌اش و هم طبیعت زیبایی که در چالدران می‌بینند.

با پینورست همراه باشید تا حقایق جالبی را درباره قره کلیسا بهتان می‌گوییم تا این ساختمان باستانی را بیش‌تر بشناسید.

تاریخچه قره کلیسا

ساختمان کلیسا خیلی قدیمی است. قره در زبان ترکی به معنای سیاه است. این احتمال وجود دارد که به دلیل سنگ‌‌های سیاهی که این کلیسا دارد این طور معروف شده باشد. اما قره را به معنای بزرگ هم می‌دانند که با توجه به پیشینه تاریخی کلیسا به نظر می‌رسد دلیل منطقی‌تری باشد.

در واقع این کلیسا قدیمی‌ترین و اولین کلیسا جامع مسیحیان است که در این منطقه ساخته شد. در آن زمان مسیحیان زیادی برای تبلیغ دین‌شان به ایران می‌آمدند و بسیاری از کلیساهای ایران هم از همان زمان به جا مانده‌اند.

 تادئوس که دین مسیح را پذیرفته بودند با مخالفت پادشاه ارمنستان روبرو می‌شود. تادئوس را می‌کشند و در مکان همین کلیسا دفن می‌کنند. برای همین این محل به کلیسای قدیس تادئوس معروف می‌شود. اما بین تاریخ‌نویسان ایرانی و آذری‌زبان به همان نام قراکلیسا یا قره کلیسا معروف شهرت پیدا می‌کند.

نام دیگر این کلیسا، کلیسای طاطاوس مقدس است. قدیسی که می‌گفتند در این کلیسا دفن شده است. اما همانطور که از آهنگ اسم طاطاوس می‌توانید متوجه شوید در واقع تغییر یافته همان تادئوس است.

بعضی پژوهشگران می‌گویند تاریخ ساخت قره کلیسا به ابتدای شروع دین مسیحیت بازمی‌گردد. با این‌که کلیسا بارها به خاطر بلاهای طبیعی و در جنگ‌های مختلف تخریب شده بود اما هربار دوباره بازسازی شده است. بنابراین ساختمانی که در حال حاضر می‌بینید همان ساختمان اولیه نیست.

اگر به آجرهای کلیسا توجه کنید متوجه دو رنگ بودن آن‌ها می‌شوید. این اختلاف آجرها هم به خاطر بازسازی‌های زیاد کلیسا است. اما این مسئله در خاص بودن کلیسا تأثیر زیادی داشته است.

آخرین بازسازی قره کلیسا مربوط به دوران قاجار می‌شود. عباس میرزا که فرزند فتحعلی شاه بود دستور داد بخش تازه‌ای که با آجرهای سفید ساخته شد را به قسمت قدیمی کلیسا وصل کنند. آن‌ها سعی کردند این ساختمان را به سبک کلیساهای ارمنی بازسازی کنند.

بیشتر بخوانید: مقبره شمس تبریزی در قلب خوی

معماری کلیسا

قره کلیسا به دلیل موقعیت استراتژیکی که دارد گاهی به عنوان دژ نظامی هم ازش استفاده می‌شد. برای همین اگر به دیوارهای حایل این کلیسا نگاه کنید می‌بینید که شبیه دیوارهای قلعه ذخیم هستند و در ضمن چندین برج و باروی نگهبانی هم در آن‌ها قرار گرفته است. از طرفی بخش‌هایی مثل آسیاب و عصارخانه و انبارهای غذا در آن قرار دارد که به درد تاب آوردن محاصره نظامی می‌خورد.

جدا از سالن اصلی و آشپزخانه، تعداد زیادی اتاق  هم دارد که آن‌ها را در اختیار راهبان و نگهبانان قرار می‌دادند. همچنین این کلیسا میزبان نویسندگان و محققان زیادی از کل دنیا بوده است.

همه دیوارهای کلیسا با نقش و نگارهای خیلی زیبایی توسط هنرمندان آن زمان تزئین شده‌اند. سقف سفید و سیاه کلیسا از جنس سنگ مرمر است.

کلیساها را معمولا به شکل مربع می‌سازند. اما نکته جالبی که درباره معماری قره کلیسا وجود دارد این است که آن را به طور مستطیل و به همراه دو گنبد ساختند. این کلیسا نمونه بی‌نظیری از معماری یک ساختمان مذهبی در سراسر دنیا است.

این کلیسا پر نقش و نگار و زیبا در سال ۱۳۸۷ در سی و دومين نشست ميراث جهانی يونسكو به عنوان میراث جهانی ثبت شد.

جدا از خود ساختمان، محلی که کلیسا را در آن ساخته‌اند هم جذابیت‌اش را زیاد کرده. کلیسا در بالای تپه‌ای در کنار کوه‌ها که کنارش پوشیده از درختان سرسبز است قرار گرفته. بنابراین اگر به گردش در طبیعت هم علاقه‌مند باشید دیدن اینجا برایتان جالب خواهد بود.

بیشتر بخوانید: آبشار شلماش؛ تنفس هوای پاک در کنار خانواده

این ساختمان جالب ۲ حیات شرقی و غربی دارد و در کل از بخش‌های مختلف مخصوص زندگی (مثل ناهارخوری و آسیاب و محل خواب) و عبادت (مثل نمازخانه و کتابخانه) راهبان تشکیل شده است.

قره کلیسا کجاست؟

کلیسا در شمال شرقی چالدران جای دارد. چالدران یکی از شهرهای آذربایجان است که احتمالاً اسم آن را به دلیل جنگ معروف چالدران شنیده‌اید. این منطقه یکی از مرتفع‌ترین شهرهای ایران است و به همین دلیل تابستان‌های خیلی خنکی دارد.

برای رسیدن به این کلیسا حتماً به وسیله نقلیه نیاز دارید. باید در حدود ۲۰کیلومتر به سمت شمال شرقی چالدران رانندگی کنید. کلیسا از فاصله‌های دور هم مانند الماسی درخشان روی تپه مشخص است و پیدا کردن آن سخت نیست.

این را هم بگوییم که  برای ورود به کلیسا باید بلیط بخرید. قیمت بلیط قره کلیسا سه ‌هزار تومان به ازای هر نفر ایرانی و بیست‌ هزار تومان برای هر نفر شخص خارجی است.

ساعت بازدید کلیسا هم از این قرار است که در نیمه اول سال از ۹ صبح تا ۲۰ شب و در نیمه دوم سال تا ۱۷ عصر می‌توانید به آنجا بروید.

روی نقشه ببینید!

چه زمانی برای رفتن به قره کلیسا بهتر است؟

استان آذربایجان به طور کلی آب و هوای سردی دارد. ماه‌های زمستان گاهی به اندازه‌ای سرد هستند که یخبندان هم‌راه می‌شوند. ولی در تابستان این سردی هوا تبدیل به نوعی خنکی ملایم می‌شود که بسیار لذت بخش است. کلیسا هم در بخش‌های بلندتری قرار دارد و مطمئناً سردتر است. بنابراین بهترین وقت برای بازدید از این مکان فوق‌العاده بهار و تابستان است.

البته توجه داشته باشید که هر سال مراسم باداراک که یکی از سنت‌های ارامنه است در کلیسا برگزار می‌شود. این مراسم تاریخ دقیقی ندارد اما به طور کلی در بازه زمانی هفته آخر تیر ماه و هفته اول مرداد انجام می‌شود. در آن دوره فقط افرادی که مسیحی هستند می‌توانند وارد کلیسا شوند.

بیشتر بخوانید: کلیسای وانک ، عبادتگاهی نقاشی شده با داستان های کتاب انجیل

اگر در نهایت تصمیم گرفتید برای دیدن کلیسا و طبیعت اطراف آن و مراسم‌های جالب مذهبی که در آن برگزار می‌شود به این منطقه سفر کنید، فراموش نکنید حتما برا اجاره اقامتگاه مناسب مثل آپارتمان و سوئیت از سایت پینورست و اقامتگاه‌های گلچین‌شده آن دیدن کنید.

چرا باید کلیسا را ببینیم؟

این کلیسا از نظر تاریخی اهمیت خیلی زیادی دارد. علاوه بر آن موقعیت جغرافیایی قره کلیسا باعث شده تا از نظر طبیعی هم جذابیت‌های خوبی داشته باشد. وقتی وارد آنجا می‌شوید آرامش و سکوت لذت‌بخشی را احساس می‌کنید. فضای معنوی کلیسا در کنار جزئیات نقش و نگاره‌های ساختمان ترکیب جالبی هستند.

بیشتر بخوانید: راز دریاچه مرگبار تخت سلیمان چیست؟ میراثی جهانی با زندان مخوف

اگر اهل گردش در طبیعت هستید توصیه می‌کنیم که حتماً از فضای اطراف کلیسا هم استفاده کنید. می‌توانید بعد از بازدید از کلیسا پیک‌نیک خاطره‌انگیزی در طبیعت داشته باشید.

یکی از جاهای دیدنی که نزدیک قره کلیسا است و جالب است، مقبره ساندخت دختر پادشاه ارمنستان است که به خاطر مسیحی شدن به دست پدر خودش کشته می‌شود. در ارتفاعات شمالی کلیسا و در بالاترین نقطه آن ساختمانی قدیمی می‌بینید که مقبره ساندخت است.

صدرا محمدی