برای افراد عاشق نوستالژی همیشه دیدن فیلمهای قدیمی لذت خاص خودش را دارد.اما زندگی کردن این تجربه و لمس کردن گذشته از نزدیک، آن هم در زمان حال، حالوهوای دیگری را به مخاطبان خاص خود هدیه میدهد. توصیف چنین تجربهای درست مثل عبور از تونل زمان و سفر به گذشته است که حتی اندیشیدن به آن، مو را به تن افراد عاشق نوستالژی سیخ میکند. سبزه میدان تهران یکی از این مکانها با حسوحال گذشته است.
پس برای قدمزدن در تونل زمان با ما در این مطلب از مجله گردشگری پینورستهمراه شوید تا به قدیمیترین میدان تهران در نزدیکی بازار بزرگ و کاخ گلستان برویم.
قصه سبزه میدان از کجا شروع شد؟
در قدیم سبزه میدان (قدیم که می گوییم منظورمان عهد خلافت زندیه بر ایران است) دشتی سرسبز بود که محل کشتوکار سبزی برای تهرانیها محسوب میشد. بههمین دلیل هم این نام از همان زمان تا کنون بر این محل تاریخی باقی مانده است. تا اینکه با گردش ایام و چرخش روزگار پایتخت از شیراز به تهران منتقل و حکومت و دولت از زندیه به قاجاریه سپرده شد. آقا محمدخان قاجار تهران راکه در اصل محل ییلاق اصفهان محسوب میشد به عنوان پایتخت ایران انتخاب کرد.
با ورود قوم قجربه تهران نامونشان سبزه میدان تغییرکرد و قاجاریان آن را تختهپل نامیدند. همچنین تاریخ نشان میدهد که این میدان یکی از اولین میادین آن روز تهران به شمار میآمد و تا زمان صدارت صدراعظم نامدار ایران زمین، میرزا تقی خان امیرکبیر تغییر چندانی به چشم خود ندید.
در دوران امیرکبیر به دستور وی و اقدامات وزیر عدلیه آن روز ایران، یعنی حاج علی خان مقدم مراغهای ملقب به حاجبالدوله بساط کشتوکار سبزی از سبزه میدان جمع شد و اینجا به تفرجگاه تغییر کاربری داد. البته مرحوم امیرکبیر دستور دیگری هم صادرکرد و آن توقف اعدام مجرمان در این میدان بود. به این ترتیب اجرای حکم اعدام مجرمین به میدان اعدام قدیم یا محمدیه فعلی منتقل شد.
اما ارزشمندترین میراثی که از آن زمان تا کنون به یادگار مانده است اقامه عزای سیدالشهدا در سبزه میدان تهران است. بازاریان از عهد قاجار تا امروز هرسال در دهه اول محرمبا شور و حرارت در این میدان عزاداری میکنند وهرساله جلوههای نابی از فرهنگ شیعی را به نمایش میگذارند.
دست روزگار چهره سبزه میدان را تغییر داد
در دوران فتحعلی شاه قاجار بود که به دستور وی بخش تجاری سبزه میدان رونقی بیشازپیش پیدا کرد. در نتیجه همین دستور بود که بازاریان و کسبه در این میدان مستقر شدند و این مکان به نقطه ثقل تهران تبدیل شد. در نهایت با برکنار شدن سلسله قاجاریه، پهلوی اول دستور داد تا باغچههایی در وسط میدان ساختهشود که امروزه آثاری از آنها باقی نمانده.
با مراجعه به کتب و نوشتههای محمد حسن خان مقدم مراغهای ملقب به اعتماد السلطنه متوجه میشویم که سبزه میدان تهران در گذشته درختانی بلند قامت و آبنماهای زیبا و مغازههای قدیمی داشته است. با دقیقترشدن در جزئیات مشخص میشود که در میانه میدان حوضی با کاشیکاری سبز رنگ و درختان نارون و چنار قرار داشتند.اما امروزه آن حوض و آبنمای زیبای قدیمی به میدانی با چهارگوش سنگی تغییر کرده است و مغازههای قدیمی به مغازههای نوساز تبدیل شدهاند.
در واقع در سال ۱۲۸۶ هجری قمری همزمان با دستور امیرکبیر و تغییرات انجام شده توسط حاجب الدوله این میدان یک دروازهو دو طبقه بنا در چهار طرف خود داشت. اولین عطاریهای تهران که پیش از مدشدن مصرف داروهای امروزی بهکار دوافروشی در پایتخت ایران مشغول بودند در طبقات پایین مغازههای این میدان قرار داشتند. در کنار عطاریها بساط خردهفروشیها هم پهن بود. تجار و بازاریان همدر طبقات بالا مستقر بودند.
بهترین مسیر دسترسی
اگر میخواهید به سبزه میدان بروید سه مسیر در پیش روی شما قرار دارد که هر کدام را در ادامه توضیح میدهیم.
رفتن با مترو: بهترین و سریعترین مسیر ممکن استفاده از مترو است. میتوانید از طریق خط 1 متروی تهران در ایستگاه پانزده خرداد پیاده شوید و با یک پیادهروی ۵ دقیقهای به سمتشرق به مقصد برسید.
رفتن با تاکسی: از تمام نقاط مختلف تهران مثل پایانههای تاکسی در میدان آزادی به چهارراه گلوبندک، خطوط تاکسیرانی مشغول فعالیت هستند. با استفاده از همین مسیر وبا تاکسی میتوانید به سبزه میدان بروید.
دسترسی با ماشین دودی قدیمی: سومین و البته خاطرهانگیزترین و جالبترین مسیر دسترسی استفاده از ماشین دودیهای قدیمی است.برای استفاده از این امکانات نوستالژیک باید از میدان توپخانه (امام خمینی) و خیابان ناصرخسرو به سمتخیابان ۱۵ خرداد بروید.
آدرس: منطقه ۱۲ تهران، خیابان ۱۵ خرداد، نرسیده به خیابان ناصر خسرو
اگر زمانی به تهران آمدید حتما از سبزه میدان هم دیدن کنید. این را هم فراموش نکنید که میتوانید برای اجاره سوئیت تهران به سایت پینورست سر بزنید.
چرا باید از این مکان دیدن کنیم؟
حالا با عبور از تونل زمان و طیکردن سیر تاریخی از گذشته به زمان حال نوبت به قدم زدن در خیابانهای سنگفرش سبزه میدانرسیده است. سبزه میدان تهران محل تلاقی بافتهای قدیمی و بخش تاریخی پایتخت با اصول شهرسازی مدرن است.به همین دلیل اینجا به عنوان یکی از ارزشمندترین یادگاریهای تاریخ معاصر محسوب میشود.
در قسمت میانی این میدان یک چادر متحرک قرار داده شده تا افراد بتوانند از آفتاب سوزان روز به آن پناه ببرند. بازار بزرگ تهران چند ورودی دارد که ورودی اصلی آن در سبزه میدان قرار دارد. ورودی بازار طلا و جواهر تهران هم از سبزه میدان است.به دلیل همین مجاورت باید جمعیت کسبه شاغل در بازار تهران را به بازدیدکنندگان از سبزه میدان اضافه کرد که روی همرفته این مکان را به پرجنبوجوشترین مکان پایتخت تبدیل میکند.
اما این تمام ماجرا نیست و در اطراف میدانی که به عنوان نبض تپنده پایتخت محسوب میشود، دیدنیهای فراوانی مثل کاخ موزه گلستان و ورودی بازار کفاشها وبانک ملی ایران (شعبه بازار) قراردارد.بنابراین برای آن دسته از افرادی که به بازدید از دیدنیهای قدیمی علاقهمند هستند سبزه میدان تبدیل به بهشتی میشود که چشمهای آنها را برای مدت طولانی محو تماشای خود میکند.
تقریبا هرچیزی از شیر مرغ گرفته تا جان آدمیزاد مثل خشکبار، فرش، لوازم دکوراسیون داخلی منزل و طلا و جواهرات در سبزه میدان به فروش میرسد. طبیعتا این همه گشتوگذار میتواند صدای معده رااز فرط گشنگی درآورد. به شکمگردهای حرفهای توصیه میشود که حتما به کبابی نایب ورستورانهای مسلم وشمشیری سری بزنند. البته این هشدار را جدی بگیرید که با توجه به شلوغی سبزه میدان برای جلوگیری از همنشینی با آفتاب، یافتن یک نیمکت خالی جهت استراحت و صرف غذا کار سادهای نیست.
در نهایت باید اعتراف کرد که بازدید از سبزه میدان نقطه عطفی است در سفر گردشگری به پایتخت. بنابراین آن دسته از بازدیدکنندگانی که عزم خود را برای سفر به تهران جزم کردهاند،باید بازدید از سبزه میدان را در اولویت قراردهند.همچنیناز خوانندگان عزیزی که تا پایان این مطلب همراه ما بودهاند دعوت میشود که، تجربیات و خاطرات شیرین خود را درخصوص بازدید از سبزهمیدان تهران با ماو دیگر بازدیدکنندگان به اشتراک بگذارند.
اگر تصمیم دارید که به تهران یا سایر شهرهای ایران سفر کنید میتوانید برای اجاره اقامتگاه به صورت آنلاین به سایت پینورست سر بزنید. در پینورست انواع مختلف اقامتگاه از کلبه جنگلی و خانه روستایی تا ویلا ساحلی با کیفیت خوب و قیمت مناسب گلچین شده است.