باغ موزه قصر ؛ ماجرای قصر قجری از کاخ تا زندان و موزه
0نظر
بازدید۱,۰۸۱
زمانی که فتحعلی شاه دستور ساخت قصر قجری را داد فکرش را هم نمی‌کرد روزی تفریحگاهش تبدیل به ترسناک‌ترین نقطه پایتخت بشود. بعد همان نقطه‌ی ترسناک تبدیل به جایی برای گشت‌و‌گذار و برگزاری جشنواره‌ها و مراسم‌های مختلف بشود؛ باغ موزه قصر، موزه ای که عادی نیست و تفاوت‌های زیادی با آنچه در ذهن من و شماست دارد.
با ما در این مطلب همراه باشید تا بیشتر در مورد گذشته این مکان، بخش‌های مختلف و امکاناتی که امروز دارید بدانید.
باغ موزه قصر؛ از دیروز تا امروز
فتحعلی شاه قاجار، برادرزاده آقا محمد خان در سال ۱۱۷۷ هجری شمسی مصادف با دومین سال حکومتش دستور داد تا کاخی در خارج از تهران بسازند. بعد از صدور این دستور قصری بزرگ تشکیل شده از کلاه فرنگی، اندرونی و استخر ساخته شد؛ اما ناصرالدین شاه علاقه ای به این عمارت نداشت و این مکان را تبدیل به جایی برای استراحت قوای قزاق کرد.
در دوران مظفرالدین شاه قصر کاربری خود را از دست داد و به شهربانی تبدیل شد. بعد از روی کار آمدن پهلوی اول این مکان که به عنوان زندان استفاده می‌شد جوابگوی تعداد زیاد زندانی‌ها نبود پس سرتیپ درگاهی دستور داد تا زندان کامل‌تر و بزرگتری به جای زندان قصر بسازند. در ۱۱ آذر ۱۳۰۸ زندان قصر توسط رضاشاه افتتاح شد و تا زمان ساخت زندان اوین تنها زندان پایتخت بود.
بعد از انقلاب اسلامی ایران این مکان محل حبس زندانی‌های غیر سیاسی بود. در نهایت در سال ۱۳۸۳ زندان تعطیل شد و در سال ۱۳۹۱ توسط شهرداری تهران به باغ موزه قصر تبدیل شد.
آدرس و راه‌ها دسترسی به باغ موزه قصر
خوشبختانه باغ موزه قصر با قرارگیری در مرکز تهرانراههای دسترسی بسیاری دارد. این مجموعه در انتهای خیابان شهید مطهری، خیابان شهدای ناجا، میدان پلیس قرار دارد.
دسترسی با ماشین شخصی: اتوبان شهید صیاد شیرازی، خروجی پلیس-شریعتی، میدان پلیس باغ موزه قصر
دسترسی با مترو: مترو شهید مفتح(خط یک/ تجریش کهریزک) انتهای خیابان مطهری، بعد از تقاطع دکتر شریعتی، باغ موزه قصر
دسترسی با اتوبوس
پایانه امام خمینی، اتوبوس میدان معلم، ایستگاه روبه‌روی باغ موزه قصر
پایانه میدان رسالت، اتوبوس پیچ شمیران، ایستگاه میدان پلیس، باغ موزه قصر
پایانه میدان امام حسین(ع) اتوبوس شهید بهشتی ایستگاه تقاطع پلیس-شریعتی، خیابان پلیس، باغ موزه قصر
اگر زمانی به تهران سفر کردید حتما به این موزه هم سری بزنید و این را فراموش نکنید که می‌توانید برای اجاره روزانه آپارتمان لوکس مبله در تهران به سایت پینورست سر بزنید.
قبل از رفتن باید بدانید
در دوران کرونایی شرایط بازدید از باغ موزه متفاوت شده پس بهتر است قبل از رفتن از باز بودن مجموعه و امکانات آنجا مطلع شوید. مجموعه موزه در روزهای جمعه و تعطیل رسمی هم تعطیل است.
با موزه تماس بگیرید و از ساعت کاری، جشنواره‌های فعال و شرایط بازدید از موزه اطلاع پیدا کنید. همچنین این روزها امکان بازدید مجازی از داخل مجموعه وجود دارد و شما می‌توانید در خانه بشینید و به موزه‌گزدی بروید.
ساعت کاری: شنبه تا چهارشنبه از ۸:۳۰ تا ۱۴:۳۰ و پنجشنبه‌ها از ۸:۳۰ تا ۱۳:۳۰
از مهمترین قسمت‌های مجموعه زندان مارکوف است که بزرگترین بخش باغ موزه هم به حساب می‌آید؛ ساختمانی با معماری قاجاری و بنایی آجری که یک هشتی در وسط آن قرار دارد. راهروهای این هشتی، طوری تودرتو طراحی شده بود تا هیچ زندانی راه فرار نداشته باشد. طراحی این بنا را نیکولا مارکوف، معمار معروف گرجستانی انجام داده است.
امروزه این بنا قسمت‌های مختلفی برای بازدیدکنندگان دارد؛ موزه تاریخ اسلامی، تصاویر و اشیا تاریخی، مرکز اسناد، گالری موسمی و نمایشگاه.
سیر تحول پرچم‌های کشور و ماکت اولین هواپیمای وارد شده به ایران هم در همین موزه مارکوف به نمایش گذاشته شده است. در یکی از بخش‌های موزه گوشی‌هایی قرار گرفته که شما می توانید از آنها صدای مظفرالدین شاه را بشنوید.
دو حیاط هواخوری هم در این بخش وجود دارد که آن زمان زندانی‌ها با اجازه مامورین برای قدم زدن و تازه کردن نفس به آنجا می‌رفتند.
زندان سیاسی‌ها
شاید بتوان گفت پراتفاق‌ترین قسمت مجموعه همین موزه سیاسی‌ها باشد که افراد مبارز وقت روزها و شبهای زیادی را آنجا گذرانده‌اند؛ از مرتضی مطهری تا مهدوی کنی و آیت الله مطهری و طالقانی.
راهنما‌هایی در موزه شما را هدایت می‌کنند که زمانی خودشان در اینجا زندانی بوده‌اند. بنابراین می‌توانند به خوبی حس‌و‌حال آن دوران را به شما منتقل کنند. عکس‌های زندانیان و بعضی از اشیا آنها هم به عنوان یادگار در موزه مانده است.
سالن فرخی یزدی
سالن آمفی‌تئاتری هم در باغ موزه با ظرفیت ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر به نام فرخی یزدی وجود دارد که دارای سیستم صوتی و تصویری مجهزی است و برای برگزاری مراسم‌هایی مثل اجرای موسیقی زنده، تئاتر و نمایش فیلم استفاده می‌شود.
نیایشگاه ساختمانی با نمای آجری و کاشی‌کاری‌های زیباست که در اوایل انقلاب به عنوان دادگاه از آن استفاده می‌شد و امروزه تغییر کاربری داده است.
باغ
بعد از گشت‌و‌گذار داخل موزه‌ها و ساختمان‌های مجموعه نوبت به باغ و پارک می‌رسد؛ باغی پوشیده شده از گیاهان متنوع و درختان نارون، کاج و چنار. سروستانی هم در ضلع شرقی باغ قرار دارد.
به جز موزه مارکوف، بخش سیاسی‌ها، نیایشگاه و باغ، دیدنی‌های دیگری هم داخل باغ موزه قصر وجود دارد مثل: کلاه فرنگی، برجک‌های دیده‌بانی، مجسمه‌های داخل محوطه. در ضمن در مناسبت‌های مختلف مراسم‌ها و جشنواره‌هایی هم در باغ موزه برگزار می‌شود.
کافه‌هایی هم داخل باغ موزه وجود دارد. این کافه‌ها ماجراهای جالبی دارد و شما می‌توانید چای خودتان را در حال‌و‌هوای قجری‌ها بنوشید.
بفرمایید قهوه قجری
کافه لُقانطه، اولین کافه تهران در دل باغ موزه قصر قرار دارد که روزگاری میزبان افراد سیاسی مشهوری مثل دکتر محمد مصدق بوده است. جلوی در کافه نمایشگاهی از اتومبیل‌های کلاسیک و قدیمی قرار دارد که شناسنامه و ماجراهای هر ماشین کنار آن نوشته شده است. در داخل کافه مجسمه مردی را می‌بینید که اولین فیلم سینمایی ایران را در همین کافه ساخته است.
کافه لقانطه اولین‌های کمی ندارد؛ اولین نهادی که از دربار اجازه استفاده از رادیو را می‌گیرد و یا اولین برند ثبت شده در ایران.
تمام اجزای کافه از دوران قاجار شبیه سازی شده است؛ از پرده‌ها تا میز و صندلی‌های لهستانی و حتی لوازم کافه. همچنین در منوی کافه شما می‌توانید قهوه قجری سفارش دهید و خودتان را به تهران قدیم دعوت کنید.
رفته آب خنک بخوره!
ریشه ضرب‌المثل‌ها خیلی وقت‌ها از جاهای جالبی سر در می‌آورد. وقتی که زندان قصر ساخته شد زیر هشتی، نهر آب خنکی رد می‌شد. زندانی‌ها به محض ورود اول به آنجا می‌رفتند و بعد از کتک خوردن و نوشیدن آب خنک به بند‌ها منتقل می‌شدند.
کم‌کم بین مردم جا افتا‌د و اگر کسی دستگیر و به زندان قصر برده می‌شد می‌گفتند: «رفته آب خنک بخوره».
زندانی‌ها و فرارهای مشهور
محمد فرخی یزدی، بزرگ علوی، علیمردان خان بختیاری، قوام السلطنه از زندانی‌های مشهور این زندان بودند. بزرگ علوی کتاب ۵۳ نفر را در مورد زندانی‌ها و ماجراهای آن دوران نوشته. فرخی یزدی هم بسیاری از شعر‌های خود را در همین زندان سرود و با ذغال بر روی دیوار سلول نوشت.
جالب است بدانید اولین زندانی این مکان کسی بود که دستور ساخت زندان قصر را داده بود؛ سرتیپ درگاهی!
در مراسم افتتاحیه سرتیپ، رضاخان را به داخل یکی از سلول‌ها دعوت می‌کند. بعضی از نزدیکان رضاخان به اون می‌گویند که او با این دعوت قصد زندانی کردن شما را داشته. رضاشاه هم بلافاصله دستور زندانی شدن درگاهی را می‌دهد و به این شکل سرتیپ درگاهی اولین کسی بود که آب خنک زندان را خورد.
در زمان اوج‌گیری انقلاب اسلامی هم افراد مشهوری از جمله آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در این مکان زندانی بوده‌اند. تصاویر آنها امروزه بر روی دیوار موزه آویخته شده است.
با اینکه امنیت زندان بسیار سفت و سخت بود اما کسانی هم بودند که توانستند از زندان قصر فرار کنند. سید فرهاد نامی و اشرف دهقان از جمله افرادی بودند که موفق به فرار شدند. کمی قبل از انقلاب اسلامی ایران هم درهای زندان باز و دیوار آن توسط زندانی‌ها تخریب شد.
در باغ موزه قصر در کنار تمام امکانات و دیدنی‌هایی که گفته شد زورخانه، مسجد، کتاب‌فروشی دائمی و کافه‌های دیگری هم مثل کافه کمی قرمز وجود دارد. برای گردش کامل در این مجوعه موزه به ۳ الی ۴ ساعت زمان نیاز دارید.
ما پیشنهاد می‌کنیم حتما باغ موزه قصر را در لیست مقصد‌های گردشگری خودتان قرار دهید چرا که در این مجموعه هم تاریخ را ورق می‌زنید و هم از دیدن جاذبه ها لذت می‌برید.
اگر هر زمانی تصمیم گرفتید که برای سفر به تهران یا سایر شهرهای ایران برنامه‌ریزی کنید برای اجاره اقامتگاه به صورت آنلاین به وب سایت پینورست سر بزنید. انواع مختلف اقامتگاه با کیفیت خوب و قیمت مناسب در سایت برای شما گلچین شده است.
توی سفر دنبال چی هستی؟ 
کشف شهر 
قلقهای سفر 
تجربههای بقیه 
