اگر دوست دارید خانه‌ای قاجاری با معماری خاص همان دوران را ببینید که هنوز کاملا سالم و زیبا باشد پس این مطلب را از دست ندهید. قرار است امروز به سراغ خانه بهنام در شهر تبریز برویم. خانه‌ای که شبیه آن را باید فقط در فیلم‌های قدیمی و یا نقاشی‌های تاریخی پیدا کرد.
این خانه اسم‌های مختلفی مانند خانه بهنام، بهنام گنجه‌ای و خانه قدکی دارد که همه به یک مکان اشاره می‌کنند.
خانه بهنام کجاست؟
این خانه زیبا و تاریخی در مرکز شهر تبریز و در محله مقصودیه قرار دارد. برای رسیدن به این خانه باید به میدان ساعت و خیابان ارتش جنوبی بروید. ورودی این خانه در کوچه مشیر دفتر یا به قول خود تبریزی‌ها عزب دفتریلر اول قرار دارد. ورودی این خانه به شکل یک دالان است.
اگر می‌خواهید با اتوبوس به این خانه بروید باید بدانید که دو ایستگاه ارگ و مصلی در نزدیکی اینجا قرار دارند و بعد از پیاده شدن باید کمی به سمت شرق حرکت کنید تا به کوی نوبر و در نهایت کوچه عزب دفتریلر برسید.
همچنین ایستگاه BRT شریعتی هم فاصله کمی با خانه بهنام دارد و می‌توان از آن نیز استفاده کرد.
ایستگاه مترو میدان ساعت هم در شمال این بنای تاریخی است و با کمی پیاده روی به سمت جنوب به این خانه میرسید.
اگر هم می‌خواهید با خودرو شخصی به اینجا بروید که خانه بهنام خارج از طرح ترافیک است و از این نظر خیال شما راحت است اما متاسفانه هیچ پارکینگ اختصاصی وجود ندارد و از آن‌جایی که شما به مرکز شهر تبریز و یکی از شلوغ‌ترین مناطق این شهر می‌روید شاید برای پیدا کردن جای پارک کمی به مشکل بخورید.
آدرس: تبریز، مقصودیه، کوچه عزب دفتریلر
ساعات بازدید: ده صبح الی دو بعد از ظهر – چهار بعد از ظهر الی شش عصر
تاریخچه خانه بهنام
این خانه در اواخر دوره زندیه ساخته شده است و چیزی بیشتر از یک خانه مسکونی برای اعضای خانواده حکومتی نبوده. با سقوط زندیان و روی کار آمدن قاجار این خانه نیز به دست قاجاریان افتاد. بیشترین تاثیر را بر روی این خانه ناصرالدین شاه قاجار گذاشت. او اقدام به بازسازی این خانه کرد و آن را با نقاشی‌ها و تزئینات بسیاری آراسته کرد. در واقع چیزی که امروز ما از این خانه می‌بینیم، سلیقه ناصرالدین شاه است.
بهنام گنجه‌ای کیست؟
همان‌طور که گفتیم این خانه برای سکونت یکی از اعضای خانواده قاجار بوده. خاندان گنجه‌ای یکی از خاندان‌های مهم قاجار بودند که جد مشترکی با خانواده قاجار داشتند. این خاندان روزگاری بر گنجه آذربایجان حکومت می‌کردند اما با تسلط روس به این منطقه، گنجه‌ای‌ها به تبریز کوچ کردند و وارد سیاست و تجارت شدند. این خانه هم محل سکونت یکی از اعضای همین خاندان بوده است.
اگر در همان قرن دوازده هجری شمسی این خانه را می‌دیدید نهایتا یک خانه اعیان نشین و به قول امروزی‌ها لوکس بود و چیز اضافه‌تری نداشت. خانه‌ای ۱۹۰۰ متری با ۸۴۰ متر زیربنای اعیان نشین در مرکز تبریز.
در واقع تبریز، دومین شهر از نظر تعداد خانه‌های تاریخی است و چیزی حدود سیصد خانه در این شهر قرار دارد. اما الان با وجود گذشت این همه سال و زندگی آپارتمان نشینی و سبک‌های معماری غیر اصیلی که در خانه‌ها وجود دارد، این خانه مانند نگینی کمیاب است که دیدن آن بسیار لذت بخش است.
این خانه در واقع از دو ساختمان تشکیل شده که یکی بزرگ‌تر و قشلاقی و دیگری کوچک‌تر و ییلاقی است.
در ابتدای ورود به خانه با یک هشتی روبرو می‌شوید. دالانی که در خانه‌های قدیمی، ورودی را نسبت به حریم داخل ساختمان کور می‌کرد و فرد به محض ورود فضای داخل خانه را نمی‌دید. بعد از عبور از هشتی به حیاط بیرونی ساختمان میرسید که در وسط آن یک حوض گرد و زیبا قرار دارد.
اگر خوش‌شانس باشید و در حوض آب باشد می‌توانید انعکاس تالار تنبی (طنبی) را در آن ببینید. تالاری در ضلع شمالی که ایوانی زیبا با طاق‌ها و ستون‌های بلند دارد که این طاق و ستون‌ها با نقش و نگارهای زیبا تزیین شده‌اند.
وقتی وارد این تالار شدید همه جای آن نقاشی، گچ‌بری و تزئینات زیبایی می‌بینید. از سقف گرفته تا دیواره‌ها و حتی طاقچه‌ها و شومینه. در اطراف تالار هفت پنجره ارسی با شیشه‌های رنگی و زیبا قرار دارد و به همین خاطر به آن هفت دری می‌گویند. در اطراف این تالار هم اتاق‌های مختلفی با تزیینات و زیبایی‌های خاص خودشان قرار دارند که به آن‌ها گوشواره می‌گویند.
این خانه مانند بسیاری از خانه‌های قدیمی دو بخش اندرونی و بیرونی دارد. اندرونی خانه در شمالی‌ترین قسمت آن است که خودش یک حیاط مستقل دارد تا از بیرون دید نداشته باشد. همچنین در قسمت اندرونی پشت بامی وجود دارد که به عنوان بهار خواب و مهتابی استفاده می‌شد.
حتی زیرزمین این خانه نیز زیبا است. در زیر همان تالار تنبی که در ابتدا دیدید نشیمن‌گاهی تابستانی با یک حوض کوچک‌تر و زیبا قرار دارد که اهالی ساختمان گرمای تابستان را در آنجا به سر می‌کردند. در اطراف این زیرزمین نیز مطبخ و انبار قرار داشت.
در قسمت غرب خانه بهنام هم مطبخ، اصطبل و سرویس بهداشتی وجود داشته که امروز دیگر خراب شده است.
این خانه برای مدت‌ها خالی بود تا اینکه در سال ۱۳۷۶ جزء آثار ملی ایران شناخته شد و با شماره ۱۸۵۰ ثبت شده است.
الان بخش اداری مدرسه معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز در این ساختمان قرار دارد و درهای آن برای بازدیدکنندگان باز است تا بتوانند در یکی از زیباترین خانه‌های تبریز گشت و گذار کنند.
نکته جالب درباره خانه بهنام این است که همین چند وقت پیش نقاشی‌هایی ایرانی به سبک فرسکو در دیواره‌های این خانه پیدا شده است که کارشناسان در حال ترمیم و بازسازی آن هستند.
خوشبختانه دیدنی‌های زیادی در اطراف خانه بهنام وجود دارد که می‌تواند شما را یک روز کامل به خود مشغول کند. دیدنی‌هایی تاریخی و زیبا که ارزش دیدن زیادی دارند.
ارگ تبریز
سازه‌ای بلند و عظیم‌الجثه که از دوران ایلخانی باقی مانده و با وجود گذراندن جنگ‌ها و زلزله‌های متعدد هنوز بخشی از این ارگ پابرجا است. بنایی که در ابتدا قرار بود یک مسجد شود، سپس تبدیل به یک دژ نظامی شد و حالا یادگاری از گذشته است.
بخشی از جاده ابریشم که امروز با سنگفرش و مغازه‌های مختلف در دسترس است و مقصد مناسبی برای گشت و گذار و خرید است. در سراسر این پیاده راه صندلی‌هایی برای نشستن و مجسمه‌هایی از مردم قدیم برای دیدن وجود دارد که حتی اگر قصد خرید هم نداشته باشید، دیدنش لذت بخش است.
میدان ساعت
در گوشه این میدان عمارت شهرداری قرار دارد که از بالا به شکل یک عقاب با بال‌هایی باز است. در بالای این ساختمان نیز یک ساعت بزرگ نصب شده است و این میدان به همین خاطر به این نام شناخته می‌شود. موزه شهرداری نیز همین‌جا است.
خانه شهریار
در کنار بازدید از خانه بهنام می‌توانید به سراغ خانه استاد شهریار نیز بروید. خانه‌ای که روزگاری شهریار در آن زندگی می‌کرد و اکنون تبدیل به موزه‌ای از آثار و وسائل مرتبط با ایشان است. بیشتر آثار این موزه توسط خود مردم جمع آوری شده و به این موزه اهدا شده است.
یکی دیگر از خانه‌های تاریخی تبریز که با آیینه کاری‌ها و نقاشی‌های زیبا تزیین شده است. این خانه متعلق به ابراهیم نیکدل، یکی از موفق‌ترین تاجران دوران خودش بوده که به تجارت لوازم خانگی می‌پرداخته است. در این خانه حتی می‌توانید برخی از لوازم خانگی مانند چرخ خیاطی و دوربین عکاسی که او وارد کرده را ببینید.
اگر به تبریز رفتید یا در آن زندگی می‌کنید حتما به خانه بهنام سر بزنید. با دیدن این خانه می‌توانید هم اصالت معماری ایرانی را تماشا کنید و ببینید که چطور هر قسمت از خانه کارایی خاص و متفاوت خود را داشته است و هم می‌توانید ساعاتی را از زندگی مدرن و پر سرعت امروزی دور شوید و در آرامش یک زندگی سنتی، استراحت کنید.
قبول دارم که با وجود افزایش جمعیت و تراکم در دنیای امروز، دیگر ساخت چنین خانه‌هایی ممکن نیست اما شما چه سبکی را می‌پسندید؟ خانه‌ای با معماری خانه بهنام یا معماری مدرن و امروزی؟ چندتا از این خانه‌های تاریخی را در شهر تبریز دیده‌اید؟ برای ما بنویسید.
راستی اگر به شهر زیبا و تاریخی تبریز سفر کردید و قصد اجاره سوئیتداشتید به سایت پینورست سر بزنید. در پینورست سوئیت‌‌های تمیز و با امکانات در هر شهری برای راحتی شما گلچین شده است.
من محمدم. عاشق عکاسی و کسی که می‌نویسه چون دوست داره یاد بگیره. برای من نوشتن مثل یک کلاس می‌مونه که چیزای جدیدی یاد میگیرم ازش. بر خلاف اینکه آدم کم‌حرفی هستم، نوشتن برام خیلی راحت‌تره البته نه درباره خودم
توی سفر دنبال چی هستی؟ 
کشف شهر 
قلقهای سفر 
تجربههای بقیه 
