قلعه فلک الافلاک؛ قلعه قصه‌های پریان

قلعه فلک الافلاک در نگاه اول، هرکس را به یاد داستان‌های فانتزی قصه پریان می‌اندازد. قصه‌ای که در آن دختری در قلعه‌ای بلند و بزرگ زندگی می‌کند.

خب بخاطر این است که ارتفاع بلندترین دیوار این قلعه زیبا تا سطح تپه‌ای که روی آن قرار دارد 5.22 متر است و مساحت آن به 5300 مترمربع می‌رسد. پرتگاه دورتادور این قلعه با پوشش گیاهی‌اش هم انگار آن را جادویی و دست‌نیافتنی کرده است.

فلک الافلاک وسط شهر خرم‌آباد و بالای یک تپه قرار گرفته که منظره‌ای دیدنی به شهر دارد. به فلک الافلاک قلعه دوازده‌برجی هم می‌گویند که انگار برگرفته از دوازده ماه سال است. درواقعیت هم  اینجا 12 برج داشته که الان 8 برجش باقی مانده.

می‌گویند قلعه فلک الافلاک بهترین اثر تاریخی خرم‌آباد است که درطول عمرش هم جای زندگی حاکمان مختلف و هم محل نگهداری زندانیان بوده. الان هم می‌توانید از داخل قلعه و موزه‌های مختلف مردم‌شناسی و باستان‌شناسی و چایخانه سنتی‌اش بازدید کنید و به روایت‌ها و داستان‌های تاریخی‌اش دل بدهید.

در ادامه این قلعه تاریخی را با هم بیشتر می‌شناسیم.

 فلک الافلاک کجاست؟

فلک الافلاک لرستان در مرکز شهر خرم‌آباد قرار گرفته. وارد خرم‌آباد که می‌شوید فقط باید خیابان امام خمینی یا 12 برجی که به آن خیابان ساحلی هم می‌گویند را پیدا کنید.

روی نقشه ببینید!

ساعت بازدید از قلعه فلک‌ الافلاک از 8 صبح تا 9 شب است. البته فعلا در دوران کرونا اینجا تعطیل است.

اگر می‌خواهید از برنامه دقیق قلعه باخبر باشید، می‌توانید قبل از رفتن با این شماره تلفن تماس بگیرید: 06633312511

سیر تاریخی فلک‌الافلاک؛ قصه‌ی پدربزرگ‌ها

اگر فلک الافلاک یک انسان بود، قطعا شبیه پدربزرگ‌ها می‌شد که در زمان زندگی‌شان، حاکمان و تغییر‌وتحول‌های زیادی را دیده‌اند و حالا می‌خواهند از تجربه‌هایشان بگویند.

قلعه فلک‌الافلاک خرم‌آباد از زمان ساختش، یعنی دوره ساسانیان، تا امروز، کاربردش تغییر کرده و نتیجه‌ این تغییرها هم در معماری‌اش معلوم است.

این قلعه، زمان ساسانیان محل حکومت ساسانیان بود و قرن چهارم هجری هم محل حکومت آل حسنویه و گنجور و خزانه حکومتی بود.

در زمان ساسانیان به اینجا دژ شاپورخواست می‌گفتند و درطول زمان با حکومت‌های مختلف، نام و هویت این ساختمان هم عوض می‌شد.

قلعه خرم‌آباد، دوازده برجی و کاخ اتابکان نام‌های مختلف آن هستند.

تا اینکه در زمان قاجار نامش فلک‌الافلاک به معنی “سپهر سپهران” شد و ماند.

در دوران پهلوی هم از اینجا به‌عنوان پادگان نظامی و زندان سیاسی استفاده می‌شد.

این قلعه ارزشمند و پرکاربرد در سال 1349 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده. الان هم با موزه‌هایی که در دلش ساخته‌اند، مثل همان پدربزرگ پرتجربه، برایمان از داستان‌های بی‌پایانش می‌گوید.

بیشتر بخوانید: ۲۰ قلعه برای طرفداران جنگ‌های باستانی – زیباترین قلعه‌های ایران و کشورهای همسایه

معماری فلک الافلاک؛ یک ساختمان آجری بی‌نظیر

شاید اغراق‌آمیز به‌نظر بیاید اما بعد از دیدن این قلعه آجری خودتان می‌گویید که زیبایی و اعجاب این ساختمان سر به فلک کشیده است.

اینجا 8 برج و دو صحن دارد و تالارهای بزرگی اطرافِ دو حیاطش ساخته‌اند. وقتی وارد این قلعه می‌شوید بعد از اینکه از ورودی گذشتید به حیاط اول می‌رسید؛ دور این حیاط را 4 برج گرفته است. حمام قلعه در ضلع شمالی این حیاط است که تا اواخر دوره قاجار از آن استفاده می‌کردند. الان تکه‌های باقیمانده‌اش مثل تنبوشه‌های سفالی، نقش‌های آهک بری و کانال‌های زیر زمینی‌اش را می‌توانید ببینید.

چاه قلعه هم در حیاط اول فلک‌الافلاک قرار دارد. این چاه با برش صخره به سرچشمه گلستان که زیر این بنا هست رسیده و قدیم‌ها آب مردم دژ را تامین می‌کرده.

حیاط دوم هم مثل اولی 4 برج دارد و در 4 جهتش تالارهای بزرگی که به همدیگر راه دارند قرار گرفته است. الان از این تالارها به عنوان موزه استفاده می‌کنند.

راه‌های فرار مخفی جالبی هم که در دل این ساختمان ساخته‌اند آدم را غافلگیر می‌کند.

کنگره‌های زیبای فلک‌الافلاک

اولین چیزی که چشممان را در عکس‌های قلعه فلک الافلاک می‌گیرد، کنگره‌‌های زیباییست که دورتادور قلعه را گرفته است. البته زلزله‌ی اردیبهشت 99 به بعضی از این کنگره‌ها لطمه زده و تعداد کمی از آنها را خراب کرده است.

موزه مردم‌شناسی قلعه فلک الافلاک

یکی از موزه‌های جالب و دیدنی فلک‌الافلاک، موزه مردم‌شناسی آن است که با مجسمه‌ها و فضاسازی، آداب و فرهنگ و نوع پوشش مردم لرستان را نشان می‌دهد. تماشای اشیا تاریخی که در این موزه قرار دارند می‌تواند برایتان هیجان‌انگیز باشد.

در قسمت‌های مختلف این موزه ماکت‌هایی از کار و فعالیت مردم لرستان مثل پختن نان یا مرسم و آیین‌هایشان مثل عروسی و عزاداری ساخته شده که شما را با فرهنگ و آداب مردم لرستان آشنا می‌کنند. یک سالن جذاب این موزه سالن موسیقی است. در این سالن انواع سازهای سنتی این شهر مثل سرنا، دهل، بور و سازهای کوبه‌ای نگهداری می‌شوند که دیدنشان صدای این سازها را در گوش پخش می‌کند.

این‌جا یک سالن نمایش هم دارد که خلاصه‌ای از فرهنگ و آداب مردم لرستان را در قالب یک فیلم کوتاه نمایش می‌دهند.

بیشتر بخوانید: ۹ پیشنهاد برای عکاسی از ایران – بهترین سوژه‌ها کجا هستند و کی باید رفت

جاهای دیدنی اطراف قلعه فلک‌الافلاک

بعد از این‌که یک دل سیر قلعه تاریخی فلک‌الافلاک را تماشا کردید، دیدن جاهای دیدنی خرم‌آباد که اطراف این قلعه قرار گرفته هم خالی از لطف نیست. در ادامه چندجای دیدنی آن را باهم می‌گردیم.

درجنوب خرم‌آباد و در ضلع جنوبی قلعه فلک‌الافلاک، پل شاپوری شکسته را می‌بینید. این پل هم یکی دیگر از شاهکارهای معماری ساسانیان است. پل شاپوری 28 طاق داشته که الان تعدادی از آن‌ها به زیبایی قبلش باقی مانده است.

اگر به دیدن خانه‌های قدیمی با شیشه‌های رنگی علاقه دارید در نزدیکی ضلع غربی قلعه فلک‌الافلاک از خانه تاریخی ابو بازدید کنید. این خانه دلربا دو قسمت تابستانه و زمستانه دارد. با دیدن اتاق‌های سه‌دری و پنج‌دری این خانه دلتان باز می‌شود.

مکان دیدنی بعدی خرم‌آباد، بقعه باباطاهر لرستان است. این بقعه، بقعه باباطاهر عریان معروفمان نیست بلکه برای کسی است که نامش طاهر بوده. چون لرها به افرادی که اهل حق هستند “بابا” می‌گفتند، اینجا هم بقعه باباطاهر نام گرفته. قدمت اینجا به دوره صفوی برمی‌گردد و دیدن آن خالی از لطف نیست.

کمی دورتر از فلک الافلاک گرداب سنگی، بنایی دایره‌ای شکل که باز هم از ساسانیان باقی مانده را می‌توانید ببینید. این مکان تامین‌کننده آب آشامیدنی شهر و زمین‌هایشان بوده. تصویر پرندگانی که گرد این گرداب می‌چرخند برای عکاسی می‌تواند فوق‌العاده باشد.

خرم‌آبادی‌ها در تعطیلات خود در مجموعه توریستی مخمل‌کوه پیک‌نیک می‌کنند. همانطور که از نام خرم‌آباد پیداست، شهری است خرم و سبز. مخمل‌کوه یکی از مناطق سرسبز و دلچسب آن است که حتما باید در سفرتان به آنجا هم سری بزنید. صخره‌هایی که با گلسنگ‌ها مخملی شده است و آبشار آن حتما چشم و دلتان را از صفا پر می‌کند.

وقتی چشمتان از سبزی پر شد به دیدن دریاچه‌ی فیروزه‌ای کیو بروید. کیو به زبان محلی‌شان یعنی نیلگون و کبود. اینجا نماد سرزندگی این شهر و پاتوق خرم‌آبادی‌هاست.

درمورد خرم‌آباد بیشتر بخوانید: آبشار نوژیان؛ جایی بکر و دیدنی در سرزمین آبشارهای ایران

بعد از دیدنی‌های خرم‌آباد حتما دنبال غذاهای خوشمزه آن می‌گردید. پس بیایید باهم در این شهر شکم‌گردی کنیم:

شکم‌گردی در نزدیکی فلک‌الافلاک

رستوران گردان رنگین‌کمان در نزدیکی فلک‌الافلاک بسیار معروف است. این رستوران در مجتمع تفریحی رنگین‌کمان قرار دارد که علاوه بر غذا می‌توانید از پاساژها و شهربازی آن هم استفاه کنید. در این رستوران نمایی از بالا به شهر دارید و می‌توانید از دور قلعه هم ببینید.

در خیابان انقلاب خرم‌آباد کنار پارک صخره‌ای، معروف‌ترین رستوران این شهر به نام زعفران طلایی قرار دارد. شما در طول سفرتان هر ساعتی که خواستید می‌توانید از غذاهای این رستوران 24 ساعته لذت ببرید. غذای معروف آن، چنجه شتر مرغ و چلو ماهیچه گوسفندی است.

یکی دیگر از رستوران‌های معروفی که درون یکی از دیدنی‌های خرم‌آباد قرار دارد رستوران تاریخی حمام گپ است. در خیابان حافظ میدان گپ خرم‌آباد، ابتدا وارد یک بنای تاریخی می‌شوید و بعد از آن روی یک تخت کنار حوض غذای خود را سفارش می‌دهید.

در زمان انتخاب غذا از غذاهای محلی خرم‌آباد غافل نشوید حتما آش ورکواز و آش‌گوشت و نان سنتی چزنک رغو را امتحان کنید.

شما هم به دیدن این قلعه شگفت‌انگیز رفته‌اید؟ دور و بر این قلعه چه جاهای دیدنی پیشنهاد می‌کنید؟ بهترین وقت سفر به خرم‌آباد از نظر شما چه زمانی است؟ تجربه خودتان را برای ما در قسمت نظرات بنویسید.

راستی به هر شهری که سفر کردید می‌توانید برای انتخاب محل اقامت خود به سایت پینورست وارد شوید و اجاره آنلاین اقامتگاه خود را به راحتی انجام دهید. پینورست برای شما واحدهای استریل و نمونه هم جدا کرده تا  دغدغه فکری شما را در سفر از بین ببرد.

سبا خورشیدی

من یه نویسنده عاشق سفرم. اگه فرصت سفر پیش نیاد با نوشته‌هام سفر می‌کنم.