می‌خواهیم در حاشیه خلیج فارس جنوب‌گردی کنیم و سری به یکی از شهرهای بندری استان بوشهر یعنی بندر سیراف بزنیم. اگر بعد از خواندن ادامه این مطلب به ماجراجویی در تاریخ و دیدنی‌های باستانی بندر سیراف علاقه‌مند شدید، فقط کافی است چمدانتان را ببندید و ادامه سفرتان را به مردم خونگرم و مهمان‌نواز جنوب بسپارید.
اگر راهی استان زیبای بوشهر شدید، برای اجاره اقامتگاه می توانید روی کمک وب‌سایت پینورست حساب کنید.
بندر سیراف کجاست؟
بندر سیراف در فاصله حدود ۲۴۰ کیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر و ۳۸۰ کیلومتری بندر عباس قرار گرفته. سیراف در حقیقیت یک شهر باستانی است که می‌توانید آن را درست بین بندر کنگان و بندر عسلویه پیدا کنید.
بندر سیراف، سیراب، صیراف یا بندر طاهری، فرقی نمی‌کند به چه اسمی صدایش کنید، این بندر قرار است نمونه‌ای از ماسوله شمال را در جنوب برایتان یادآوری کند. سیراف به شکل یک نوار باریک چهار کیلومتری با عرض۷۰۰ متر است که یک طرفش به کوه می‌رسد و طرف دیگرش به دریای خلیج‌فارس. می‌گویند فاصله کوه و دریا در بعضی از قسمت‌های شهر حتی کمتر از ۳۰ متر است. این شهر فقط یک خیابان دارد و اکثر خانه‌های آن به شکل پلکانی روی کوه ساخته شده. شباهتش به روستای ماسوله و یا حتی کندوان هم به همین دلیل است، با این تفاوت که خانه‌های بندر سیراف بافت خانه‌های ماسوله را ندارند ولی سیراف نسبت به ماسوله خیلی تاریخی‌تر و قدیمی‌تر است. می‌گویند قدمت سیراف به درازای خلیج‌فارس است.
منبع: گوگل مپ عکاس: Seyed javad Mousavi
علاوه بر تاریخ باستانی‌اش، این بندر نقش پررنگی در اقتصاد و تجارت جنوب دارد و جزو باسابقه‌ترین بندرهای ایران است. به گفته تاریخ‌نویس‌ها و جغرافیدانها، از گذشته تا امروز هیچ بندری در کل خلیج فارس نتوانسه موقعیت طبیعی سیراف را داشته باشد. تمام این موارد را به مردم خونگرم جنوب، غذاهای محلی و دریایی خوشمزه و تفریحات دریایی اضافه کنید تا متوجه محبوبیت زیاد بندر سیراف بین گردشگران و مسافران بشوید.
داستان به وجود آمدن بندر سیراف مربوط به دوران ساسانیان، یعنی قرن سوم میلادی است. یعنی موقعی که پادشاهان ساسانی به خلیج فارس علاقه‌مند شدند و می‌خواستند از موقعیت به‌خصوص آن به نفع خودشان استفاده کنند.
منبع: گوگل مپ عکاس: Reza Keshavarz
سیراف در آن دوران بخشی از «راه دریایی ابریشم» از سیلان و هند و چین به زنگبار آفریقا و بندرهای دریای سرخ اروپا بود که به آن «راه ادویه» هم می‌گفتند. سیراف در قرن‌های چهارم و پنجم هجری قمری در حاشیه خلیج فارس پیشرفته‌تر شد، تا جایی که مردم توانستند از راه دریا با بندرهایی مثل کانتون چین، بمبئی هند، تانزانیا آفریقا، بنادر بصره، بحرین، سوهار و دمام در ارتباط باشند و کالاهایشان را باهم معامله کنند.
ولی متاسفانه همه تمدن و پیشرفت بندر سیراف قربانی یک زمین‌لرزه شد. بعد از هفت روز زلزله مرگ‌بار در حدود سال ۳۶۷ هجری قمری، قسمت‌های زیادی از آن زیر آوار رفت. بعد از این داستان اسم «بمبئی ایران» هم یکی دیگر از اسم‌های این شهر شد.
هیئت مشترک ایران و انگلیس در سال ۱۹۶۶ میلادی در سیراف فعالیت‌های باستان‌شناسی‌اش را شروع کرد و ۷ سال آن را ادامه داد. نتیجه آن کشف سفال، پارچه و زیورآلات مختلفی بود که شاهد وجود رابطه‌های تجاری شدند.
برای بررسی تاریخ بندر سیراف می‌شود سری هم به گورستان تاریخی و صخره‌ای آن زد که اسمش در آثار تاریخی مهم ایران هم دیده می‌شود. قدیمی‌ترین اثری که در این گورستان پیدا شد مربوط به دوره ساسانی است. همین‌طور کسانی که در آن دفن شده‌اند هم دین و مشخصات متفاوتی دارند؛ از زرتشتیان، مسیحیان، مانویان، یهودیان و بوداییان گرفته تا قوم‌های رومی، یونانی و چینی. از بررسی باقی‌مانده‌های گورستان به این نتیجه رسیدند که بندر سیراف محل قرار گرفتن کشتی‌های تجاری‌ای بوده که بارهایشان را از غرب (آفریقا و اروپا) به شرق می‌بردند.
منبع: گوگل مپ عکاس: Parastoo Fakharian
جغرافیدان و نقشه‌نگاری بزرگ به اسم « اصطخری » که اتفاقا ایرانی است، سیراف را شهری بزرگ و ثروتمند می‌داند که مردم آن کشاورزی نمی‌کنند.
«لویی وایدربرگ»، باستان‌شناس فرانسوی در دوره قاجار این‌طور گفته: این شهر کاملا یهودی‌نشین است و مردم آن به خریدوفروش ابریشم مشغول‌اند.
برای اینکه بفهمیم اسم سیراف از کجا آمده یا معنی آن چیست، باید دوباره سری به داستان‌های تاریخی این شهر بزنیم. یاقوت حموی، جغرافیدان و تاریخ‌نویس بزرگ یونانی، دلیل انتخاب این اسم را مربوط به ماجرای عروج کیکاوس می‌داند. کیکاوس که یکی از معروف‌های سیراف بوده، موقعی که برای عروجش تلاش می‌کرد درخواست شیر و آب کرده و برای همین به زمین برگردانده شده. ترجمه کلمه‌های شیر و آب در زبان محلی باعث شده اسم آن سیراف شود.
دیدنی‌های بندر سیراف
تاریخ این بندر را زیر و رو کردیم تا برسیم به دیدنی‌های تاریخی‌اش. طبیعی است که بیشتر دیدنی‌های شهری با این قدمت، بناهای تاریخی و باستانی باشند. نه‌تنها خود بندر سیراف در لیست آثار ملی ثبت شده، بلکه ۲۲ مورد از آثار تاریخی آن هم ثبت ملی شده‌اند. جالب اینجاست که هنوز هم در آب و خاک سیراف اثرهای جدیدی کشف می‌شود، پس تعجبی ندارد که نتوانیم همه دیدنی‌های آن را برایتان لیست کنیم.
منبع: گوگل مپ عکاس: مهرداد فقیری Mf25azar62
در ادامه تعدادی از مهم‌ترین و یا معروف‌ترین دیدنی‌های بندر سیراف را می‌بینید:
قلعه نصوری
قلعه نصوری یا قلعه شیخ به‌عنوان یکی از کامل‌ترین قلعه‌های جنوب ایران شناخته شده. این قلعه برای «شیخ جبار نصوری» بوده که یکی از خانواده‌های معروف سیراف در اوایل دوران قاجار بودند. این قلعه حدود ۲۰۰ سال پیش به دستور شیخ جبار دوم، پدر بزرگ شیخ ناصر نصوری روی تپه‌ای با چشم‌انداز دریا ساخته شد.
ورودی قلعه نصوری دری بزرگ و چوبی با کنده‌کاری‌های زیبا است که رو به خلیج فارس است. بعد از ورودی، به یک هشتی بزرگ با ۸ طاقچه می‌رسید و در شمال حیاط آن، یک ردیف پله وجود دارد که به طبقه دوم می‌رسد. در ایوان غربی عمارت می‌توانید ۱۸ تابلو از داستان‌های شاهنامه فردوسی را ببینید.
آدرس قلعه نصوری سیراف: بندر سیراف، کوچه نصوری
آرامگاه سیبویه
افراد زیادی مثل دانشمندان مختلف در بندر سیراف زندگی می‌کردند که آثاری از آن‌ها در قسمت‌های مختلف بندر دیده می‌شود. سیبویه یکی از دانشمندان قرن سوم هجری قمری بود که بعد از مرگش در گورستان صخره‌ای سیراف دفن شد. بعد از آن به‌دلیل شهرت و محبوبیتش آرامگاهی سر مزارش ساخته شد که به آن گور سیبویه هم می‌گویند.
در سفر به سیراف هم مثل هر شهری، می‌توانید با سر زدن به بازار اصلی آن با فرهنگ مردم محلی و سبک زندگی آن‌ها بیشتر آشنا شوید. درواقع بازار سیراف یکی از قدیمی‌ترین مرکزخریدهای تاریخی جنوب است. همه مغازه‌های این بازار به سبک قدیمی خودشان هستند و می‌توانید در آن‌ها انواع سوغات و صنایع دستی این بندر را ببینید. برای همین است که بازار سیراف را جزو دیدنی‌های این بندر معرفی می‌کنیم. با رفتن به این بازار می‌توانید بین بخشی از تاریخ و سنت بندر سیراف قدم بزنید، صنایع دستی مردم آن را ببیند و اگر دوست داشتید برای عزیزانتان سوغاتی بخرید.
آدرس بازار سیراف: بوشهر، بندر سیراف
دخمه‌های باستانی
دخمه‌های باستانی در کوه های دامنه‌های شمالی کوه های سیراف قرار گرفته‌اند. درباره وجود این دخمه‌ها دو روایت وجود دارد:
زرتشتیان به‌دلیل حرمت خاک، مرده ها را دفن نمی کردند، بلکه آن‌ها را در دخمه هایی در کوهستان می‌گذاشتند. برای همین باستان‌شناسان می‌گویند این دخمه ها قبرهای سنگی هستند.
منبع: گوگل مپ عکاس: MOHAMMADREZA YAGHOUBI SHAVAKI
بعضی‌ها هم می‌گویند این دخمه ها در گذشته حوضچه هایی برای نگهداشتن آب باران بوده. همین‌طور در کوه‌های نزدیک بندر سیراف هم دخمه‌های سنگی، سنگ‌چین، آب‌کند، سنگ‌فرش و اشکفت‌هایی وجود دارند که کارشناسان می‌گویند مربوط به پرستشگاه آناهیتا، ایزدبانوی آب‌ها در ایران باستان هستند.
در بندر سیراف می‌توانید انواع صنایع دستی و خوراکی‌های محلی را به‌عنوان سوغاتی و یا حتی یادگاری برای خودتان بخرید. زری‌بافی، سوزن‌دوزی، گلیم‌بافی و حصیربافتی جزو صنایع دستی این بندر جنوبی هستند. البته همه این هنرهای دستی فقط برای فروش ساخته نمی‌شوند. اگر به لباس‌های محلی زنان سیراف دقت کنید، می‌بینید که بعضی از این لباس‌ها با هنر سوزن‌دوزی تزئین شده‌اند.
منبع: گوگل مپ عکاس: MOHAMMADREZA YAGHOUBI SHAVAKI
از هنرهای دستی که بگذریم به بخش خوشمزه سفر می‌رسیم. خارَک (خرمای نرسیده)، الوک (نوعی بادام وحشی)، انواع نان‌های محلی مثل ارهین، نگاره، نان تنوری و نان ماهیتابه‌ای، انواع ماهی و میگو و خرچنگ، حلوای انگشت‌پیچ، حلوای برنجی و خرما خشکو (ترکیب خرما و کشک خشک) خوراکی‌هایی هستند که می‌توانید آن‌ها را از مردم محلی سیراف بخرید.
بهترین فصل سفر به بندر سیراف
سفر به این بندر دوست‌داشتنی در هر فصلی می‌تواند لذت‌بخش باشد. ولی بهتر است این نکته را بدانید که اگر تجربه‌اش را نداشته باشید، ممکن است هوای شرجی جنوب در فصل‌های گرم سال کمی اذیتتان کند. پس اگر علاقه زیادی به گرما ندارید پیشنهاد می‌کنیم از اواسط پاییز تا اوایل بهار را انتخاب کنید.
منبع: گوگل مپ عکاس: Hadi Karimi
تا اوایل پاییز هوای سیراف هنوز کمی گرم است ولی از آخر آبان ماه رو به خنکی می‌رود. همین‌طور از نیمه فروردین هم هوای بندر و نسیم دریا کم کم رو به گرمی می‌رود. اما زمستان‌های بندر سیراف کاملا خنک و مناسب است و هیچ اثری از سوز و سرمای زمستان نمی‌بینید.
بندر سیراف فرودگاه ندارد و نمی‌توانید با پرواز مستقیم خودتان را به آن‌جا برسانید. از طرفی عسلویه که در حدود ۴۵ کیلومتری بندر سیراف است فرودگاه دارد. اگر با هواپیما به عسلویه بروید، از آن‌جا بعد از بین ۳۰ تا ۴۰ دقیقه راه با ماشین به سیراف می‌رسید.
اگر خواستید از شیراز به بندر سیراف بروید، باید اول به سمت کوار و بعد فیروزآباد بروید. از فیروزآباد مسیرتان را از حم یا قیر به سیراف ادامه بدهید تا به مقصد برسید.
همین‌طور باید بدانید که بندر سیراف ترمینال مسافربری هم ندارد. ولی برای استفاده از اتوبوس دو راه دارید:
۱. اگر بخواهید از بوشهر به سیراف بروید، باید اول از ترمینال بوشهر خودتان را به ترمینال کنگان برسانید. آن‌جا اتوبوس‌های عسلویه را سوار شوید و در ایستگاه پل طاهری (سه راه سیراف) پیاده شوید. از پل طاهری تا بندر سیراف را هم باید از ماشین‌های دربست استفاده کنید.
۲. راه دوم این است که در هر شهری هستید اتوبوس‌های عسلویه را سوار شوید و در پل طاهری پیاده شوید. از آن‌ها هم برای ادامه مسیرتان از ماشین‌های بندر سیراف استفاده کنید.
شما تا به‌حال مسافر شهرهای بندری و جنوبی شده‌اید؟ در بخش نظرات برایمان از آخرین سفر جنوبی‌تان بنویسید.
راستی اگر خواستید در فصل‌های گرم به بندر زیبای سیراف و یا هر شهر جنوبی دیگری سفر کنید، می‌توانید در بخش امکانات اقامتگاه‌های پینورست مطمئن شوید که اقامتگاه موردنظرتان سیستم‌های سرمایشی مناسبی داشته باشد.
توی سفر دنبال چی هستی؟ 
کشف شهر 
قلقهای سفر 
تجربههای بقیه 
