عالی قاپو قزوین ، درگاهی بزرگ به سوی دولتخانه صفوی

قزوین به دلیل نقش مهمی که در تاریخ ایران دارد گلچینی از زیباترین بناهای عصر صفوی را در دل خود دارد. اما این بار به بنایی تاریخی در اولین خیایانی که در ایران ساخته شد قدم می‌گذاریم. مقصد گردشگری ما عمارت عالی قاپو قزوین است.

تاریخچه عالی قاپو قزوین

شهر قزوین از نظر علم جغرافیایی نوعی شهرموزه به حساب می‌آید. با قدم زدن در سطح این شهر و تماشای بافت قدیمی و سنتی آن در واقع در دل یک موزه به وسعت شهر هستید که البته زندگی هنوز در آن جریان دارد. با این حال در کنار تمامی بناها و ساختمان‌های تاریخی و زیبای قزوین، به برخی از آن‌ها باید نگاهی ویژه داشته باشیم.

از جمله‌ مهم‌ترین آن‌ها بنای سردر عالی قاپو است. قدمت عالی قاپو قزوین به دوران حکومت خاندان صفوی می‌رسد. ساخت این بنا در زمان شاه طهماسب صفوی شروع شد و در حکومت شاه عباس به شکلی که الان می‌بینیم تکمیل شد و به همین صورت باقی ماند. در زمان قاجار نیز مرمت‌هایی در ساختمان عالی قاپو قزوین صورت گرفت. این عمارت در حکومت پهلوی به دست نظامیان شهر سپرده شده بود. به همین دلیل است که عالی قاپو قزوین به عمارت شهربانی هم شناخته می‌شود.

اطلاعات بازدید

آدرس: استان قزوین، شهر قزوین، خیابان سپه، عمارت عالی قاپو

ساعت بازدید: 10:00 تا 19:30

قیمت بلیط: رایگان

اگر زمانی تصمیم گرفتید که برای دیدن عمارت عالی قاپو قزوین به این شهر بروید برای اجاره سوئیت ارزان قیمت به سایت پینورست سر بزنید.

علت ساخت سردر

پس از انتقال پایتخت صفویان به قزوین، به دستور شاه کاخ‌هایی برای حاکم و درباریان ساخته شد تا همه‌‌ی مسئولین ارشد کشور در نزدیکی یکدیگر و در یک منطقه ساکن باشند. شاه می‌خواست علاوه بر نزدیک بودن آن‌ها، راحتی و آسایش هم بهشان ببخشد. به همین دلیل تصمیم بر ساخت مجموعه ارگ سلطنتی صفویان را گرفت. این مجموعه کاخ‌ها دارای هفت در بودند.

یکی از مهم‌ترین درب‌ها همین سردر عالی قاپو بود. این درب اصلی که رو به جنوب و خیابان و میدان شاه (حال با نام خیابان شهدای قزوین شناخته می‌شود.) باز می‌شده امروزه یکی از آن هفت در افسانه‌ای یعنی سردر عالی قاپو در کنار امارت چهل ستون تنها بناهایی از آن ارگ عظیم هستند که هنوز باقی‌مانده‌اند.

با این حال یکی از بهترین و مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری در شهر قروزین همین دو بنای به جا مانده از حکومت خاندان صفوی هستند. با بازدید از آن‌ها سفری در دل تاریخ غنی کشورمان خواهید داشت که برای هرکسی می‌تواند تجربه‌ای جذاب و هیجان‌انگیز باشد.

معماری عالی قاپو قزوین

سردر عالی قاپو در نوع خودش یکی از بزرگ‌ترین‌ها بود و با ارتفاع 17متری از سطح زمین ساخته شد. ایوان رفیع و تاق‌‌نماهای آن دارای تزئیناتی منحصر به فرد شامل کاشی‌کاری و گچ بری‌های زیبایی است. در سردر عالی قاپو کتیبه‌ای به خط ثلث در بالای درب چوبی قرار دارد. این کتیبه توسط علی رضا عباسی، یکی از خوشنویسان نامدار عصر صفوی نوشته شده است.

در کنار سردر عالی قاپو قزوین دو گوشواره‌مانند وجود دارند. وظیفه‌ی این بخش‌ها برقراری ارتباط بین سردر عالی قاپو با دیگر بخش‌ها بود. در بخش غربی بنا دو اتاق وجود دارد که محل استراحت و اقامت نگهبانان سردر بود. همچنین  یک رخشوی‌خانه در بخش شرقی وجود داشت.

اما پس از عبور از درب ورودی، بنایی دو طبقه را مشاهده می‌کنید. یک طبقه شامل اتاق‌هایی در زیرزمین است و طبقه‌ای در بالای آن قرار دارد. این بخش اکنون به نمایشگاه آثاری هنری مختلفی همچون تابلوهای افراد سرشناس، نقاشی‌های زیبا و لباس‌های محلی تبدیل شده است.

سعی کنید حتماً به گردش در این گالری/موزه هنری بپردازید. به ویژه برای کسانی که علاقه زیادی به دیدن خود بنای سردر عالی قاپو ندارند پیشنهاد می‌کنیم تا از آن بخش بازدید داشته باشند. لازم به ذکر است که طبق گفته ژان شاردن که جهانگردی فرانسوی بود، کتیبه دیگری در سردر وجود داشته که مفهوم کلی آن چیزی شبیه این بیت «گشاده باد به دولت همیشه این درگاه به حق اشهد ان لا اله الا الله» بوده است. اما امروزه این کتیبه دیگر وجود ندارد و به دلایل نامعلومی از بین رفته.

بیشتر بخوانید: سرای سعدالسلطنه قزوین ؛ بزرگترین کاروانسرای سرپوشیده در جهان

استفاده‌های سردر عالی قاپو در طول تاریخ

این بنا که نشان‌دهنده‌ شیوه معماری خاص دوران صفویه است در ابتدا فقط دروازه‌ای بود برای مراقبت از داخل و بخش‌های مرکزی محل اقامت شاه و درباریان. بنابراین از همان ابتدای ساخت به نوعی کاربرد نظامی داشته است و سربازانی که در داخل آن مقیم بودند مسئولیت‌شان حفظ امنیت در برابر متجاوزان بود.

اما بعدها و در دوران حکومت پهلوی اول آن بنا محل اقامت پلیس‌های شهر شد. بنابراین ابتدا نام نظمیه را بر آن گذاشتند و سپس به شهربانی تغییرش دادند. همچنین گچبری زیبایی را به خط عبدالعلی پزشکیان که معلمی قزوینی بود در بالای آن قرار دادند. اما این گچبری هم در زمان پهلوی دوم از آنجا برداشته شد. اما بعد از انقلاب اسلامی این بنا در اختیار سازمان میراث فرهنگی ایران قرار گرفت.

آن‌ها نیز برای بازآفرینی دولتخانه صفوی مشغول به مرمت و بازسازی آن هستند. این پروژه‌ی مرمت شامل تمامی بخش‌ها از جمله رنگ‌برداری و دوباره نقاشی بخش‌های از بین رفته می‌شود. همچنین آن رختشوی‌خانه‌ای که پیش‌تر ذکر کردیم در سال 1320 به مدرسه امید تغییر کاربری داد.

بیشتر بخوانید: حمام قجر قزوین؛ لوکیشن فیلم‌های قدیمی ایرانی

این مدرسه که در دوران پهلوی اول ساخته شد در آن زمان از اولین مدرسه‌های مدرن ایران به حساب می‌آمد. امروزه آن مدرسه به مرکز اسناد امید تغییر نام داده و مرکز اسناد و کتابخانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در استان قزوین است. اگر به سردر عالی قاپو رفتید بازدید از این مکان جالب را از دست ندهید و به طور حتم سری به آنجا بزنید

پس از بازدید از این بنای فوق‌العاده می‌توانید به مسیر مستقیم در حیاط ادامه دهید و به تماشای کاخ چهل ستون قزوین بروید. همان‌طور که پیش‌تر ذکر کردیم این کاخ تنها بنای باقی مانده از عصر صفوی در این مجموعه است.

شما پیش از خواندن این مطلب پینورست در مورد عمارت عالی قاپو قزوین شنیده بودید؟ تا به حال این بنا را از نزدیک دیده‌اید؟ به نظر شما هم تزئینات داخلی ساختمان بسیار خارق‌العاده است؟ چه چیزی بیشتر از همه در مورد معماری این بنا توجه شما را به خودش جلب کرد؟ از نمایشگاه آثار هنری هم دیدن کردید؟ حتما نظر و تجربه خودتان از دین عالی قاپو قزوین را برای ما بنویسید. آیا مکان دیدنی دیگری در نزدیکی اینجا می‌شناسید که بخواهید دیدنش را به بقیه پیشنهاد کنید؟

این بار که تصمیم گرفتید برای سفر برنامه‌ریزی کنید برای اجاره اقامتگاه به صورت آنلاین به وب سایت پینورست سر بزنید. انواع مختلف اقامتگاه از ویلا استخردار و پنت هاوس ساحلی تا کلبه جنگی با قیمت مناسب و کیفیت خوب در این سایت گلچین شده است.

صدرا محمدی